Buxoro davlat universiteti




Download 180.07 Kb.
bet57/78
Sana15.06.2021
Hajmi180.07 Kb.
#15052
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   78
2.2.10-masala.Inflatsiya natijasida mahsulotning narxi 25 % ga oshirildi. Lekin mahsulotga talabning kamligi tufayli uning narxi 10 % ga kamaytirildi.Mahsulotning oxirgi narxi dastlabkisiga qaraganda necha foiz ortadi?

A) 12,8 B) 11,5 C) 12 D)12,5



Yechish:Mahsulotning dastlabki narxi x bo'lsin. Shartga asosan quyidagicha tenglama tuzamiz va ishlaymiz:



so'nggi narxi 1,125x-x=0,125x marta yoki0,125∙100%=12,5%.

Demak, to'g'ri javob D ekan.

2.2.11-masala.900 kg mevaning tarkibida 80 % suv bor.Bir necha kundan keyin mevaning og`irligi 500 kg ga tushdi.Endi uning tarkibiga qancha suv bor?

A)68 B)62 C)64 D)66



Yechish:900 kg li mevaning =720kg suv, 900-720=160kg mag`izdan iborat. Bir nech kundan so`ng 500kg tushgan mevaning suvi kamayadi lekin mag`zi kamaymaydi.Endi mevaning tarkibida 500-160=340kg suv bor ,bu esa mevaning ga teng.Javob:A

2.2.12-masala.Daftarning narxi ketma-ket ikki marta bir xil foizga pasaytirilgandan so`ng,90 so`mdan 72,9 so`mga tushdi.Daftarning narxi har gal necha foizga pasaytirilgan?

A)9 B)20 C)10 D)15



Yechish:Bu masalani ishlashda abituriyent murakkab protsent formulasidan foydalansa qisqa vaqtda aniq javobga erishadi:

=72,9; =0,81; =0,9; x=10 .Demak har gal 10 % dan pasaytirilgan.Javob:C

2.2.13-masala.Biznesmen o’z pulining 50% ini yo’qotdi. Qolgan puliga aksiya sotib olgach , u 40% daromad (foyda) oldi,Uning oxirgi puli dastlabki pulining necha foizini tashkil etadi?

A)60 B)70 C)80 D)100



Yechish:Biznesmenning puli x so’m bo’lsin , u pulining 50% ini yo’qotsa 0,5x so’m pul qoladi.Endi buni 40% ga oshiramiz:

0.7 marta yoki 70% ini tashkil qilgan .Demak to’g’ri javob B ekan.



2.2.14-masala.Matematikadan o`tkazilgan imtihonda o`quvchilarning 12% i birorta ham masalani yecha olmadi,195 ta o`quvchi masalalarni yechishda xatolikka yo`l qo`ydi.Agar barcha masalarni to`liq yechgan o`quvchilarning masalalarni umuman yecha olmagan o`quvchilarga nisbati 7:3 kabi bo`lsa,qancha o`quvchi imtihon topshirgan?

A)325 B)240 C)430 D)440



Yechish:O`quvchilar sonini x deb belgilasak. qismi masalani yecha olmagan,barcha masalani yechdan o`quvchilar sonini y deb olsak,u holda masala shartiga ko`ra ga tengligidan , y=028x ga teng.Demak, 0,12x+195+0,28=x , 0,6x=195, x=325 .Imtihonda 325 ta o`quvchi qatnashgan. Javob:A

2.2.15-masala.Ikki buyumning birgalikdagi bahosi 51100 so`m turadi.Agar birinchi buyumning bahosi 15% kamayirilsa,ikkinchisiniki 10% ottirilsa,ular birgalikda 49560 so`m turadi. Ikkinchi buyumning bahosini toping?

A)26500 B)24500 C)22925 D)20510



Yechish:Ikki buyumning narxini mos ravishda x va y deb belgilasak,masala shartiga ko`ra ularning birgalikdagi bahosi x+y=51100 va birinchi buyum bahosi 15% kamaytirilsa ya`ni, , ikkinchi buyum bahosi 10% orttirilsa ya`ni, bo`lsa ularning birgalikdagi bahosi 0,85x+1,1y=49560 so`m turadi.Ushbu tenglamalarni birgalikda yechamiz.

sistemaning birinchi tenglamasini 0,85 ko`paytirib ikkinchi tenglamadan ayirsak, 0,25x=6125, x=24500 so`m.Javob:B

2.2.16-masala.Traktorchilar maydonni uch kunda haydab bo`ldi.Birinchi kuni ular maydonning 3/7 qismini,ikkinchi kuni butun yer maydoning 40% ni,uchinchi kuni qolgan 72 ga maydonni haydashgan bo`lsa,maydonning yuzi necha gektar bo`ladi?

A)420 B)450 C)500 D)350



Yechim:Umumiy yer maydonini S ga teng deylik.Demak masalaga mos tenglama tuzamiz.Birinchi kuni traktorchilar yerning qismini,ikkinchi kuni 0,4S qismini ,uchinchi kuni qolgan 72 ga maydonni haydashgan.+0,4s+75=s tenglamadan s ni topish mumkin,yoki birinchi va ikkinchi kunlar yerning qismi haydalgan bo`lsa,haydalmay qolgan qismi ga teng.Demak qolgan 72 gektarni ga tenglashtirib,s ni topish mumkin. =72, S=420 Javob:A

2.2.17-masala.Sut sotuvchi sutning litrini 800 so`mdan sotib oladi.4 litrga 1 litr suv qo`shib,uning litrini 1000 so`mdan sotadi.Sotuvchi bu ishda necha foiz foyda olgan?

A)20% B)48,75% C)44% D)56,25%



Yechish:Sut sotuvchi 4 litr sutni 4*800=3200 so`mga oladi va 4litrga 1litr suv qo`shadi.Hosil bo`lgan 5litr sutni 5*1000=5000 so`mga sotadi. Shunda u

5000-3200 =1800 so`m foyda qiladi.Sotuvchi 800 so`mdan olgan 4litr sutdan 1800 so`m foyda qildi va u foyda ko`rgan. Javob:D



2.2.18-masala.Berilgan uchta sonning uchinchisi birinchisiga 18,48:15,4 nisbatda bo`lib,ikkinchisining 40% ni tashkil qiladi.Birinchi va ikkinchi sonning yig`indisi 400 ga teng. Birinchi sonni toping.

A)120 B)100 C)520 D)300



Yechish:Berilgan uchta sonni a, b,c deb belgilasak,masala shartiga ko`ra c:a=18,48:15,4 va , a+b=400 munosabatlardan sistema tuzamiz.

, , ,

, a=100 Demak,to`g`ri javob:B

2.2.19-masala. Sotuvchi kilosi 1500 so`mdan 100kg olma sotib oldi.20 kg maydaroq olmalarni sotuvchi 1750 so`mdan,qolganlarini 2000 so`mdan sotdi.Bu tijoratda sotuvchi necha foiz foyda qilgan?

A)30% B)25% C)35% D)37%



Yechish:Sotuvchi olmani 1500*100=150000 so`mga olgan, sotishda esa 20*1750+(100-20)*2000=35000+180000=195000 so`mga sotgan.Demak bu tijoratda sotuvchi 195000-150000=45000 so`m ya`ni foyda qilgan.Javob:A

2.2.20-masala.Umumiy bahosi 225 dinor bo`lgan ikki xil qimmatbaho mo`ynali teri xalqaro bozorda 40% foyda bilan sotildi.Agar birinchi xil teridan 25%,ikkinchisidan 50% foyda qilingan bo`lsa,har bir terining bahosi necha dinor bo`lgan?

A)90:135B)100;125 C)200;25 D)80;145



Yechish:Ikki mo`ynali paltoni narxini mos ravishda x va y dinor deb belgilaylik. Umumiy bahosi x+y=225 ga teng.Masala shartiga ko`ra 1,25x+1,5y=1,4*225

sistemani yechsak x=90,y=135 ga teng.Javob:A





Download 180.07 Kb.
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   78




Download 180.07 Kb.