Chirchik State Pedagogical University
Volume 4 | CSPU Conference 1 | 2023
Effectiveness of Introduction of Digital
Technologies in the Educational Process
Ta’lim jarayonida raqamli texnologiyalarni
joriy etish samaradorligi
516
October 20, 2023
https://cspi.uz/ Republican Scientific and Practical Conference
RAQAMLI TEXNOLOGIYALARDA AXBOROTLARNI KODLASHNING
AHAMIYATI
Nargiza Abbos qizi Akmalova
Toshkent davlat pedagogika universiteti, Toshkent, O’zbekiston
akmalovanargiza42@gmail.com
ANNOTATSIYA
Ushbu
maqolada axborot nima ekanligi, kodlash haqida ma’lumotlar va raqamli
texnologiyalarda axborotlarni kodlashni tutgan o’rni haqida so’z boradi.
Kalit so’z:
axborot, kod, kodlash, raqamli texnologiya,
notekis kodlash, tekis
kodlash
Axborot bu barcha sezgi a’zolarimiz orqali ( ko’rish, eshitish,
hid bilish, tam
bilish, sezish) borliqning ongimizdagi ta’sirini, bog’liqlik darajasini tushunamiz.
Axborot inson hayotining ajralmas bo’lagidir. Biz tinimsiz ravishda atrof-muhitdan turli
xil axborotlarni qabul qilamiz.. Axborot nazariyasi asoschilaridan bo’lmish amerikalik
Klod Shennon axborotni narsa haqidagi bilimlarimizdagi noaniqlikning bartaraf etilish
deb e’tirof etadi. [4] Yoshimiz ulg’aygani sari atrofdagi
narsalar haqida bilgan
axborotlarimizni yanada boyitib boramiz. Ammo inson hayoti davomida faqat o’zi
uchun kerakli deb bilgan axborotlarni eslab qolishga harakat qiladi.
Inson axborotlarni yig’adi, saqlaydi, qayta ishlaydi va uzatadi. Ushbu jarayonni
qulay va qisqa ko’rinishda bo’lishi uchun turli belgilashlardan foydalaniladi.
Bunga
tovushlarni harf va raqamlar orqali, musiqiy tovushlarni notalar orqali, matematik, fizik
qonuniyatlarni formulalar orqali ifodalanishini misol qilishimiz mumkin. Qadimgi
odamlar qoya toshlarga hayvonlarni, ov jarayonlarini tasvirlashgan bu ham axborotlarni
belgilashning bir turidir.
Axborot ustida amallar bajarish qulay bo’lishi uchun aniq bir qoidalarga asosan
boshqa ko’rinishga o’tkazish jarayoni axborotlarni kodlash deyiladi. Kod bu axborotlarni
taqdim etish uchun qo’llaniladigan belgilar tizimi. [1]
Axborotlarni kodlashning asosiy uch usuli mavjud:
Raqamli usul- axborotlar raqamlar yordamida kodlanadi.
Simvolli usul- axborot matn alifbosidagi simvollar yordamida kodlanadi.
Grafikli usul- axborot rasm yoki belgilar yordamida kodlanadi. [3]
Axborotni kodlash nafaqat axborot ustida amallar bajarish balki axborotni maxfiy
saqlash va ulashish uchun ham qo’llaniladi.
Insoniyat qadimdan
kodlashdan foydalanishgan. Misol uchun, urush davrlarida maxfiy
axborotlar bayon qilingan maktublarni dushman qo’liga tushmasligi
