MAVHUM QAYNAR QATLAMLI ADSORBER
Mavhum qaynash
qatlamli adsorber - mayda, donador adsorbent bilan
toMdirilgan bo'Iadi .
Boshlang'ich aralashma adsorbent zarrachasining mavhum qaynash
tezligidan kattaroq tezlikda gaz taqsimlovchi teshikli panjara 2 ostiga
uzatiladi.
Natijada, adsorbent qatlami kengayadi va so'ng mavhum
qaynash holatiga o'tadi. Adsorbsiya jarayonini mavhum qaynash
qatlamida o'tkazish massa almashinish jarayonini intensivlashga va
jarayon davomiyligini qisqarishiga olib keladi.
А
dsorber vertikal silindr qobiqdan va uni ichiga o
ʼ
rnatilgan separator va
gaz taqsimlovchi panjaradan iborat. Separator
chang ushlash vazifasini
bajaradi.
А
dsorbent kurilmaning tepasidagi truba orqali yuklanadi va
silindrik qo- biqning past qismida o
ʼ
rnatilgan shtutserdan chiqariladi.
9
Ma’lumki, xalq xo'jaligining turli sohalarida qoMlaniladigan adsorbentlar iloji
boricha katta solishtirma yuzaga ega boMish kerak. Kimyo, oziq-ovqat va
boshqa sanoatlarda faollangan ko'mir, silikagel, alyumogel, seolit,
selluloza,
ionitlar, mineral tuproq (bentonit, diatomit, kaolin) va boshqa materiallar
adsorbent sifatida ishlatiladi. Albatta, adsorbentlar mahsulot bilan bevosita
ta’sirda boMgani uchun zararsiz, mustahkam, zaharlimas va mahsulotni iflos
qilmasligi kerak.
Faollangan ko'mirlar odatda tarkibida uglerod bor yog‘och, torf,
hayvonlar
suyagi, toshko'mir kabi mahsulotlami quruq haydash yoMi bilan olinadi.
Ko'mir faolligini oshirish uchun unga 900°C dan ortiq temperaturada havosiz
termik ishlov beriladi. Bunda, material kovaklaridagi smolalar ekstragent
yordamida ekstraksiya qilib olinadi.
Silikagcllar - bu kreniniy kislota gelining suvsizlantirilgan mahsulotidir. Ushbu
adsorbentlar natriy silikat eritmalariga kislota yoki ular tuzlarining eritmalarini
ta’siri natijasida olinadi. Silikagellaming solishtirma yuzasi 400.„780 nr/g,
to‘kma zichligi esa -100...800 kg/nr’.
11
Silikagel granulalari 7 mm gacha bo’lishi mumkin. Silikagcllar asosan suv bugMni
yutish, gazlarni quritish. pivo yoki meva sharbatlarini tozalash uchun qoMlaniladi.
Bu adsorbent boshqa adsorbentlarga qaraganda yonmaydi, mexanik jihatdan
mdstahkam bo’ladi.
Seolitlar - tabiiy va sun’iy
mineral holatida boMib, alyumosilikatning suvli
birikmasi. Ushbu adsorbent suvda va organik eritmalarda erimaydi. Sun’iy seolit
kovaklari o’lchami sorbsiyalanayotgan molekula oMchamiga yaqin boMgani
uchun, kovaklarga kirayotgan molekulalami adsorbsiya qila oladi. Bu turdagi
seolitlar molekular elaklar deb nomlanadi. Seolitlaming ayrim turlari sharbatlarni
konsentrlash uchun ishlatiladi.
Tuproqlar va tabiiy tuproqsimon
adsorbentlar qatoriga bentonit, diatomit,
gumbrin, kaolin, askanit, murakkab kimyoviy tarkibli yuqori dispers sistemalar
SiC>2,
А
120
з
, CaO, Fe:03. MgO va boshqa metall oksidlari kiradi. Tabiiy
tuproqlar faolligini oshirish uchun ular sulfat va xlorid
kislotalar bilan qayta
ishlanadi. Natijada kalsiy, magniy, temir. alyuminiy va boshqa metal oksidlari
chiqarib yuborilishi tufayli qo’shimcha kovaklar hosil bo’ladi.
12
Men bu mustaqil ish mavzuyimda Adsorbsiya hodisalarini
o’rganib chiqdim. Adsorbsiya bu qattiq jism yuzasiga gaz
moddalarni yutilish jarayoniga aytiladi.
shuningdek
adsorberlar turli xil konstruksiyalari mavjud ekan, ularning
har birining vazifasi qattiq yuzaga gaz moddalarni yuttirib
berish, Shuningdek bularga adsorberlardan tashqari
faollangan ko’mir, silikagel, seolitlar ham kiradi ,
va turli
sanoatlarda ishlatiladi.
