O’tkazgichning elektr qarshiligi uning ko’ndalang kesim yuzasiga teskari proporsionaldir.
Elektr zanjiriga uzunliklari va ko’ndalang kesim yuzaslari bir xil, lekin turli materiallardan yasalgan uch xil simni,masalan, nikel,nixrom va xromelni navbatma –navbat ulaylik. Bunda har gal ampermetrning ko’rsatishi har xil bo’ladi. Bu tajriba turli moddalarning elektr qarshiligi har xil ekanligini ko’rsatadi.
O’tkazgichning elektr qarshiligi O’tkazgich tayyorlangan materialning elektr xossasiga ham bog’liq.
; ρ – solishtirma qarshilik. ;
bundan o’xshash xadlarni qisqartirib , quyidagi tenglikni hosil qilamiz:
bundan yangi formulani keltirib chiqarish mumkin va h.k.
xuddi shunday murakkab formulalarni ham keltirib chiqarish mumkin.
Mavzuni o’quvchilarga yanada tushunarli bo’lishi uchun yuqorida o’rganilgan formulalarga doir masalalardan namunalar keltirib o’tilsa maqsadga muvofiq bo’ladi.
Masalalar yechish:
1. Uzunligi 100 m va ko’ndalang kesim yuza 2 mm2 bo’lgan mis simning qarshiligini toping .
Berilgan: Formula: Yechish:
ℓ = 100 m ; .
S = 2 mm2 = 2 .10-6m2
ρ = 0,017 .10-6 Ω .m
R - ?
3. Bir xil moddadan tayyorlangan ikkita sim bor. Birinchi simning uzunligi 5 m , ko’ndalang kesimining yuza 0,1 mm2 , ikkinchi simning uzunligi 0,5 m , ko’ndalang kesim yuza 3 mm2 . Qaysi simning qarshiligi katta va necha marta katta ?
Berilgan: Formula: yechish :
ℓ1 = 5 m o’xshash xadlarni qisqartirib olamiz:
S1 = 0,1 mm2 = 0,1 .10-6m2 = ; = 300 .
ℓ2 =0, 5 m
S2 = 3 mm2 = 3 .10-6m2 bundan
|
