Dasturlash tillari va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari 1-semestr




Download 6,33 Mb.
Pdf ko'rish
bet15/194
Sana20.02.2024
Hajmi6,33 Mb.
#159185
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   194
3.1.2 Orthogonal tushunchasi 
Dasturlash tilida nazoratni va ma’lumot tuzilmalarini qo‘lga olish uchun 
nisbatan kichik sodda qurulmaga ega bo‘lgan operatorlardan foydalaniladi. Bundan 
tashqari har bir birikma to‘g‘ri va mazmunga ega. Ortogonal tilining ma’nosi 
dasturda ko‘rinishi mustaqil.( ortogonal so‘zi matematikadan kelgan so‘z ya’ni 
vektorlarning perpendikulyarligi). Ortogonallik bazaga aloqadordir. Ortoganalning 
yetishmasligi tildagi qoidalarga istisnolik olib keladi. Biz ortogonallikdan 
foydalanishni 
dizayn 
loyihasi 
sifatida 
IBM 
kompyuterlari 
va 
VAX 
minikompyuterlaridagi tillar bilan solishtirish orqali bezak bera olamiz. Buni bir oddiy 
misol sifatida ko‘raylik. 2 ta 32 bitlik butun sonni qo‘shish uchun xotirada 2 sonning 
biri hosil bo‘lgan yig‘indi bilan almashtiriladi. IBMda bu 2 xil usulda amalga oshiriladi. 
A Reg1, memory_cell 
AR Reg1, Reg2
Reg1 ←contents(Reg1) + contents(memory_cell) 
Reg1 ←contents(Reg1) + contents(Reg2) 
32 bitli butun qiymat uchun VAX qo‘shimcha instruksiya bo‘ladi. 
ADDL 
operand_1, 
operand_2 
operand_2 ← contents(operand_1) + contents(operand_2) 
VAXdagi dizayn qo‘llanmalar ortogonaldir. Chunki 1 ko‘rsatma ob’ekt sifatida 
xotiradan yoki jurnaldan foydalanish mumkin. Bu yerda ob’ektni aniq o‘rnatish 
uchun 2 xil yo‘l bor ya’ni barcha yo‘llar bilan birlashtirilishi mumkin. Lekin IBM 
loyihasi ortogonal emas. Chunki biz 2 sonni qo‘shib natijani xotirada saqlay 
olmaymiz. Bundan tashqari IBM loyihasi juda qiyin va o‘rganish ham noqulay.


Dasturlash tillari va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari 1-semestr
15 
Ortogonallik oddiylikka juda yaqin. Tilda ortogonallikning ko‘pligi so‘rovlarda 
juda kam istisno holatlarga olib keladi. ma’lumki kam istisnolar til darajasini yuqori 
holatga ko‘taradi. Bu o‘rganish va tushunish osonligini bildiradi. Misol uchun S tilida 
ortogonallik kam. Garchi S tilida 2 xil ko‘rinishda qurulgan ma’lumot turlari bor. 
Massiv va satr (satr funksiyadan qaytarilishi mumkin lekin massiv emas). 
Strukturaning har bir a’zosi bo‘sh va o‘ziga tegishli tipdan tashqari ma’lumot a’zosi 
bo‘lishi mumkin. Massivdagi element bo‘sh va funksiyadan tashqari ixtiyoriy 
ma’lumot turi bo‘lishi mumkin. 
Ko‘p ortogonallik ham muammolar olib keladi. Eng ko‘p ortogonallangan til bu 
ALGOL68. Har bir til ALGOL68 ni tip sifatida quradi va bu yerda hech qanaqa 
cheklovlar yo‘q. Bundan tashqari ko‘plab qurulmalar qiymat chiqaradi. Ba’zan 
ortogonalning ortiqcha formalari kerakmas va murakkablikni olib keladi. Chunki til 
orqaga qaytib ishlashini va ortogonalning yuqori daraja natijalarini so‘raydi.

Download 6,33 Mb.
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   194




Download 6,33 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Dasturlash tillari va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari 1-semestr

Download 6,33 Mb.
Pdf ko'rish