X u lo sa
«M adaniyat» tu shun chasi ken g qamrovli, um um insoniy tushun-
cha. Inson ham isha m oddiy va m a ’naviy boyliklar y aratish bilan
band. S h u n in g u ch u n m oddiy va m a ’naviy m adaniy at farqlanadi.
In son ning tab iatn i o 'z la sh trish am aliy k o 'rsa tk ic h darajasi m oddiy
m adaniyatni bildiradi. M a ’naviy m adaniyatg a fan, aholining m a ’lum ot
darajasi, tibbiy xizm at, sa n ’at darajasi, odam larning axloqiy m e’yorlari,
ruxiy bilim va qiziqishlari kiradi.
M en e jm e n t m adaniyati ham u m um insoniy m ad an iy atn in g bir
bo'lagi hisoblanadi, u boshqaruv xodim larining m adaniyat darajasini,
m en ejm en t jarayoni m adaniyati, m eh n at sharoiti m adaniyati, hujjat
v a ish y u ritish m adaniyatini akslantiradi.
B oshqaruv uslubi - bu rahbar tom onidan m enejm ent jarayonida
qo'llanadigan barcha eng yaxshi, chidamli, bardoshli usullar yig'indisidir.
B o s h q a ru v n n ig u c h ta a n iq u su li bor: a v to r ita r (d ire k tiv ) ,
dem okratik (kollegial) va liberal.
A m aliyotda u yoki bu usul «toza» qo'llanilm aydi. M en e jm e n t
da h ar bir usul birgalikda qo'llanadi. D em okratik uslublarg a ustu -
vorlik beriladi.
T ayanch iboralar
M en ejm en t m a d a n iy a ti, m a d a n iy a t turlari, rahbarlik uslubi,
p ro fil belgisi, guruh, form al guruh, ishlab chiqarish guruhlari,
noform al tash kilot, hokimlik sh akllari.
123
M avzu bo'yicha atam alar va test savollari
Atam alarni tanlash.
H ar qaysi
A
ustundagi atam aga m os
В
ustundagi t a ’rifni tanlang.
A
В
1. M oddiy
m adaniyat
a) kishining fan va m a’lum otni egallaganligi
darajasi, tibbiy xizmat ko‘rsatish darajasi va h.k.
2. Rahbarlik
u slubi
b) ishni oqilona tashkil etish , xodim lardan
sam arali foydalanish, ish joylarini tashkil etish,
progressiv m enejm ent texnologiyasi h.k.
3. M a ’naviy
m adaniyat
d) um um iy m adaniyat darajasi, m enejm ent va
m arketingni bilish, ish usuli, m enejm ent mada-
niyatini egallash, shaxsiy x u susiyatlar va h.k.
4. M enejerlar
m adaniyati
e) ishlab chiqarish m adaniyati, ish joylarini tash
kil etish, joylashuvlarni rejalashtirish, ish joy-
larining tibbiy-gigiena talablariga javob berishi
5. M enejm ent
jara y o n i
m adaniyati
f) menejerlarning axborot va kommunikatsiyani
o ‘z la sh tirib olish d arajasi k o ‘rsa tk ic h i, ax-
borotdan foydalanish qulayliklari, uning yuqori
sifati, o‘z vaqtida bo'lishi va ishonchliligi
6. M ehnat sharoiti
m adaniyati
g) q o 'y ilg an m aq sad g a erish ish jaray o n id a
o'zini tu tish n in g um um iy ko'rinishi
7. H ujjatlashtirish
m adaniyati
h) insonning tabiatni am aliy bilish darajasi
ko'rsatkichi, m ehnat vositalarini amaliy o'zlash-
tirish k o 'rsatk ich i
8. A vtoritar
m en ejer
i) jam oa faoliyatiga chuqur aralashmaydi, vosita-
chi rolini bajaradi, qo'l ostidagilar m ustaqil o'z
faoliyatini rejalashtiradilar va tashkil etadilar
9. D em okratik
m en ejer
j) o 'z fikrini o 'tk az ish d a n qochadi, qo'l os-
tidagilarni qaror qabul qilish va ishlab cbiqa-
rish ga jalb etadi, ular tash ab b u sig a zaruriy
sharoit yaratib beradi
10. Liberal m en e
jer
k) jam oa faoliyatiga ch u q u r aralashadi, o'z
fikrini o'tkazadi, formal stru k tu ra g a tayana-
di, huquqlar tizimi va majburiyatlarga tayanadi
124
|
