NB+Ny [kWt]
|
Nk [kWt]
|
1
|
41,00
|
17,72
|
0,40
|
18,12
|
34,85
|
2
|
74,79
|
26,59
|
1,33
|
27,92
|
63,57
|
3
|
112,41
|
35,45
|
3,16
|
38,61
|
95,55
|
4
|
150,08
|
44,31
|
6,17
|
50,48
|
127,56
|
5
|
184,01
|
53,17
|
10,67
|
63,84
|
156,41
|
6
|
210,45
|
62,04
|
16,94
|
78,98
|
178,88
|
7
|
225,61
|
70,90
|
25,29
|
96,18
|
191,77
|
8
|
225,72
|
79,76
|
36,00
|
115,76
|
191,86
|
9
|
207,00
|
88,62
|
49,39
|
138,01
|
175,95
|
10
|
165,67
|
97,49
|
65,74
|
163,22
|
140,82
|
Quvvat balansi grafigini qurish.
Yo‘lning umumiy qarshiligini yengishga sarf bo‘lgan quvvatni tezlikka bog‘lab, uning grafigini chizamiz (5- uzatma uchun)
va larni qo‘shib, ularni tezlikka bog‘lab grafigini ko‘ramiz. Olingan natija ni oxirgi nuqtasiga to‘g‘ri kelishi lozim.
AVTOMOBILNING YONILG‘I TEJAMKORLIK XARAKTERISTIKASI.
Yonilg‘i tejamkorlik xarakteristika deb har xil yo‘l sharoitda (ya’ni o‘zgarganda) soatiga sarflangan yonilg‘i va tezlik orasidagi bog‘lanish grafigiga aytiladi.
Kurs ishida yonilg‘i tejamkorlik xarakteristika grafigi berilgan avtomobilning to‘g‘ri uzatmasi uchun hisoblanadi va quriladi.
,
Bu yerda:
maksimal quvvatga to‘g‘ri keluvchi dvigatelning solishtirma yonilg‘i sarfi, g/kvt.soat;
karbyurator dvigatellar uchun 300...340 g/kvt.soat;
dizel dvigatellari uchun 200...260 g/kvt.soat;
yonilg‘ining solishtirma og‘irligi;
benzin uchun - 0,75g/sm3
dizel yoqilg‘isi uchun - 0,82g/sm3
𝜂T - Transmissiyaning f.i.k. (I bo‘limda qabul qilingan);
tirsakli valning burchak tezligi bilan solishtirma yonilg‘i sarfi orasidagi bog‘lanish koeffitsienti.
qiymatlari jadvaldan olinadi. nisbatni 0,1, 0,2...1 gacha olib ( nisbatning qiymatlari 1-bo‘limda hisoblangan) ni qiymatlarini hisoblaymiz.
dvigatel quvvatlarini ishlatish darajasi bilan solishtirma yonilg‘i sarfi orasidagi bog‘lanish koeffitsienti.
koeffitsientlar jadvaldan olinadi.
10-jadval
Dvigatel turi
|
|
|
|
|
|
|
Karbyurator
|
0,593
|
-0,85
|
1,257
|
2,91
|
-4,65
|
2,74
|
Dizel
|
0,5
|
0,58
|
1,08
|
1,65
|
-2,3
|
1,66
|
Dvigatel quvvatidan foydalanish darajasi U quyidagicha aniqlanadi.
U = (Nv+Ny)/Nk
Hisoblangan va larni o‘rniga qo‘yib U ning qiymatlarini hisoblaymiz(5-pog’ona uchun):
U = 18.12/34.85 = 0.52
KU=1.65*0.522+(-2.3) *0.52+1.66=0.91
Kw1=0.5*0,22+(0.58) *0,2+1.08=1.22
Qs=200*(0.91*1.22*18.12)/36*4.78*0,85*0,82=33.44 [l/100km]
11-jadval
Kw
|
U
|
KU
|
Npsi+NB
|
Qs
|
1,22
|
0,52
|
0,91
|
18,12
|
33,44
|
1,30
|
0,44
|
0,97
|
27,92
|
38,80
|
1,39
|
0,40
|
1,00
|
38,61
|
44,59
|
1,50
|
0,40
|
1,01
|
50,48
|
50,52
|
1,61
|
0,41
|
1,00
|
63,84
|
56,56
|
1,73
|
0,44
|
0,97
|
78,98
|
62,55
|
1,86
|
0,50
|
0,92
|
96,18
|
68,31
|
2,01
|
0,60
|
0,87
|
115,76
|
74,22
|
2,16
|
0,78
|
0,87
|
138,01
|
84,77
|
2,32
|
1,16
|
1,21
|
163,22
|
134,56
|
Hisoblangan va larni formulaga qo‘yib, soatiga sarf bo‘ladigan yonilg‘ini berilgan yo‘l qarshiligi uchun hisoblaymiz va ni tezlikka bog‘lab, yonilg‘i tejamkorlik tavsifi grafigini masshtabda ko‘ramiz (4-grafik).
XULOSA
Ushbu kurs ishida KAMAZ-65115 avtomobilining tortish tezlik xususiyati taxlil qilindi. Ushbu kurs ishidan olingan xulosalar quyidagicha:
Avtomobilning tortish xususiyati deganda uning yuk va yo’lovchilarni eng katta o’rtacha tezlik bilan manzilga yetkazish tushuniladi.
Qanchalik avtomobilning tortish xususiyati yaxshi bo’lsa u yuk va yo’lovchilarni manzilga kam vaqt sarf qilgan holda yetkazadi. Demak samaradorligi yuqori bo’ladi.
Avtomobilning tortish tavsifi deganda tortish kuchining tezlikka bog’liq qurilgan grafigiga aytiladi. Ushbu grafik burovchi momentning va tezlikning tirsakli val burchak tezligining bir nechta qiymati uchun hisoblanadi. Grafikdagi egri chiziqlar soni uzatmalar qutisining pog’onalar soniga teng bo’ladi. Egri chiziqlar har bir pog’ona uchun masshtabda quriladi. So’ngra ushbu grafikka yo’lning va havoning qarshilik kuchlari ham joylashtiriladi. Maksimal tezlikda tortish kuchi qarshilik kuchlariga teng bo’ladi, ya'ni tortish balansi vujudga keladi. Demak avtomobilning tezligi bu tezlikdan orta olmaydi, chunki ortiqcha tortish kuchi yo’q, hammasi sarf qilib bo’lindi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
Transport vositalarining tuzilishi va nazariyasi. E. Fayzullaev va boshq. Toshkent.: 2010-340 b.
A. Muxitdinov, O. Adilov va boshqalar «Avtomobilning ekspluatasiyaviy xususiyatlar nazariyasi» o’quv qo’llanma. TAYI, 2013 y.- 148 bet
A.Muhitdinov, O.Qosimov, R.Xalikov. Transport vositalarini loyihalash va hisoblash. O‘quv qo‘llanma. -Т .: «Fan va texnologiya», 2014, 188 bet.
Intenet saytlar:
drom.ru
wikipedia.ru
avtogide.ru
|
