|
Elektronika va aftomatika
|
| bet | 6/10 | | Sana | 24.01.2024 | | Hajmi | 1,11 Mb. | | #144515 |
Bog'liq SXEMOTEXNIKA KURS ISHI Qutb Xorazmiyning “Xusrav va Shirin” dostoni, Oltin o‘rda o‘zbek adabiyoti, Chevrolet Cobalt 2013-2022 key-at A93v2 iKeySi— интеграл sezgirlik.; Ф — yorug’lik oqimi.
Fotodiodni voltamper xarakteristikasi 2.5.3 a – rasmda va uning sxematik ta’sviri
2.5.3 b – rasmda berilgan.
2.5.3 – rasm. Fotodiodni voltamper xarakteristikasi (a) va uning sxematik ta’sviri (b) .
2.5.4 – rasm. Fotodiodning salt ishlash sxemasi(a) va fototokni oqimga bog’liqligi.
Fotodiod nagruzkasili ikkita rejimda ishlashi mumkin: 1) qisqa tutashuv (fotodiod rejim) va salt ishlash (ventil rejim). Qisqa tutashuv rejimida diodda
kuchlanish nolga teng, va diodda tok fototoka teng, ya’ni
. (2.5.2.)
oqimi orasida to’g’ri proposionalik saqlanadi(2.5.4 - rasm). Bunday proporsionallik 6- 7 tartib oralig’ida yaxshi amal qilinadi.
Salt ishlash rejimida diodda tok yo’q, salt ishlash kuchlanishi Uxx esa 25.3 – rasmda ko’rsatilgandek , gorizontal o’qda yotadi. Bu kuchlanishni toppish uchun (2.5.3) ifodani yarimlogariflab, undan topamiz
(2.5.3)
2.5.5 – rasm. Fotodiodni nafruzkaga ulanish sxemasi (a) va tokni yorug’lik oqimiga bog’likligi (b).
Shunday qilib, I = 0 bo’lganda p- soha musbat zaryadlanadi, n – soha – manfiy va yoritilish natijasida fotodiod elektrodlar orasida potensiallar farqi paydo bo’ladi, u foto- eyuk deyiladi. Foto – eyuk Uxx kuchlanishga teng va φk potensiallar farqidan katta bo’lmasligi kerak. Kremniyli fotodiodlar uchun kuchlanish Uxx< 0,7. Salt ishlash rejimi uchun chiqish kuchlanishini yoritilganlikka logarfmik bog’liqligi xarakterli bo’lib, bunda xar qanday yoritilganlikda chiqish kuchlanishi ma’lum kattalikdan oshmaydi (2.5.5 – rasm).
Fotodiodni qisqa tutashuv rejimini faqat operasion kuchaytirgich yordamida amalga oshirish mumkin,amalda esa salt ishlash rejimini umuman qiyin. Shu sababli fotodiodni ishini fotodiodli rejimdan foydalaniladi. Fotodiodlar optik nurlanish qabulqilgichlar sifatida qollaniladi. Fotodiodlarni asosiy xarakteristikalari: qabul qilingan to’lqin uzunliklar diapazoni,integral sezgirlik,qorog’i tok va doimiy vaqt kiradi. Ko’pchilik fotodiodlar ko’zga ko’rinadigan va ko’zga ko’rinmas nurlanishlar to’lqin uzunligi keng diapazon 0,4 dan 2 mkm larda ishlaydi. Integral sezgirligi p- n- o’tishni maydoniga bog’liq va 103 dan 1mkA oralig’ida o’zgarishi mumkin. Qorong’I tok odatda uncha katta emas va qiymati 10-2dan 1 mkA ega
Fotodiodlar juda kichik inersiyaga ega, chunki ularda tok asosiy bo’lmagan tashuvchilar dreyfi hisobiga bo’ladi va o’tish orqali tashuvchilar diffuziyasi bilan bog’liq emas. Fotodiodlar vaqt doimiysi 10-3 dan 1 mks oralig’ida bo’ladi.
Fototranzistorlar asosidagi fotopriyomniklar
Fototranzistor – strukturasi bo’yicha tranzistorga o’xshash va signalni ichki kuchayishini taminlovchi fotosezgir yario’tkazgichli nurlagich qabul qilgich.Uni fotodiod va fototranzistordan tashkil topgan deb tassavur qilish mumkin. Fotodiod bo’lib baza – kollektor o’tishni yoritilgan qismi, transistor bo’lib emitter ostiga to’g’ridan to’g’ri joylashgan strukturani bir qismi hisoblanadi. Chunki, fotodiod va tranzistoni kollektor o’tish konstktuv birlashgan, shu sababli fototok kollektor tok bilan jamlashadi. Ta’minot kuchlanishi shunday beriladiki, kollektor o’tish yopiq,emmiter o’tish esa ochiq bo’ladi. Baza uzulgan bo’lishi mumkin. Bazani yoritish bilan unda elektron – kovak juftlik hosil bo’ladi. Fotodiodda hosil bo’lgan juftliklar diffuziya natijasida kollektor o’tishga etib o’tish maydonni ajralib, asosiy bo’lmagan tashuvchilar bazadan kollektor tomon harakatlanadi, bunda uni toki oshadi.Asosiy tashuvchilar bazada qoladi,emmiterga nisbatan uni potensiali kamayadi. Bunda emitter o’tishda qo’shimcha to’g’ri kuchlanish faydo bo’ladi, natijada emitterdan bazaga qoshimcha injeksiya keltirib chiqaradi va mos kollektor toki oshadi.
2.5.6 – rasm. Qoshqutbli n- p- n strukturali fototranzistorni ulanish sxemasi (a) va chiqish xarakteristikasi(b).
Masalan , bazasi uzilgan sxemaga umumiy emitterli ulangan fototranzistorni ishlashini ko’ramiz(2.5.6 - rasm). Kollektor o’tish fototoki kollektor teskari tok bilan jamlangan bo’ladi, shuning uchun transistor toki uchun Iko o’rniga Iko+if ni qoyish kerak bo’ladi.
. (2.5.4)
|
| |
