|
Elektronika va aftomatika
|
| bet | 7/10 | | Sana | 24.01.2024 | | Hajmi | 1,11 Mb. | | #144515 |
Bog'liq SXEMOTEXNIKA KURS ISHI Qutb Xorazmiyning “Xusrav va Shirin” dostoni, Oltin o‘rda o‘zbek adabiyoti, Chevrolet Cobalt 2013-2022 key-at A93v2 iKeyIК0>> IФ bo’lsa
(2.5.5)
Ya’ni fototranzistorni fototoki fotodiod tokiga nisbatan β marta kuchayadi.Mos ravshda sezgirlik ham β marta oshadi.Tok 1000 marta sezgirligidah ko’p marta katta. Biroq kuchayish koeffisientini chastota kengligiga ko’paytmasi o’zgarmas kattalik bo’lib, unda chegara chastota β marta kamayadi . Diffuzjiyani mavjudligi asbob inertligi T = 10-5 …10-6 s. ancha egaligini bildiradi.
Fototranzistorlarni konstruksiyasi bo’yicha ikki xil: ko’ndalang va bo’ylama ko’rinishlari mavjud (2.5.7 - rasm). Bo’ylama tranzistorlar konstruksiyasi va texnologiyasi ancha soda bo’lib, integral sxemalar uchun qulay, biroq o’zini funksional parametrlari bo’yicha pastroqdir
2.5.7
2.5.7 – rasm. Ko’dalang va bo’ylama konstruksiyali fototranzistor.
Fototranzistorlarni afzalligi: ichki kuchayish mexanizimini mavjudligi, ya/ni yuqori fotosezgirlik,uchiinchi elektrod bog’liq bo’lgan sxemotexnik egiluvchanlik.
Asosiy kamchiliklari: tezkorligini chegaralanganligi va parametrlarni temperaturaga bog’liqligi.
Fototiristorlar asosidagi fotopriyomniklar.
Fototiristor – yarimo’tlazgichli nurlanish qabul qilgich, qaysiki asbob almashtirgich xususiyatini ta’minlaydi. Asbob to’rtqatlamli p-n-p-n strukturadan iborat bo'lib, mos ravshda – uchta p- n- o’tishni o’rta qismi kollektor, ikki chetkisi- emitter deyiladi (2.5.8 – rasm). Tashqi sohalar emitter, ichki sohalarni bazalar deuiladi. Tiristor shunday ulanadiki, kolelektor o’tish teskari, ikkiala emitterlar to’g’ri yo’nalishda ulanadi.
2 .5.8 – rasm.Fototiristorning konstruksion tuzilishi (a) va VAX si (b).
Bir turg'un holatdan boshqasiga o'tish sakrashlar bilan yuz beradi (asbob VAXni manfiy qarshilik qismida turg’un emas) (2.5.8 b rasm) , qachonki boshqaruvchi elektroddagi yoritilganlik ma’lum chegaraviy qiymatidan oshganda yuz beradi. Bu o’tishda tiristor qarshiligi va undagi tok 106 – 107 marta o’zgaradi: yopiq holda taxminan108 Om dan ochiq 10-1 Om gacha bo’ladi. Shunday qilib, fototiristor tok va quvvat bo’yicha juda yuqori kuchaytirish koeffisientiga ega. Fototiristorda nurlanish ikkiala bazalari tomonidan yutiladi: yoritilishni oshishi bilan emitterladda toklar oshadi, natijada ulanish holatiga o’tish uchun zaruriy musbat va manfiy zaryadlarni to’planishi yuz beradi.
Yoritilishni o’sishi bilan almashinish kuchlanishi kamayadi. Shunday qilib, tiristorni uchinchi chiqichiga tushayotgan yorug’lik boshqaruvchi elektr signal vazifasini bajaradi va kontaktsiz usulda tok bilan turli elektr zanjirlarini boshqarish imkonini beradi.
Fototiristorni o’chirish uchun undan chiqish kuchlanishini olish mumkin, buni o’zgaruchan tok zanjiriga almashtirish bilan amalga oshiriladi.
Fototiristorni bosh afzalligi VAX si S – turdagi fotoqabulqilgichlar sifatida ichki fototokni kuchayishi hisoblanib, fotosezgirlikni ancha oshirib yuboradi. Fototiristorlar fototranzistorlarga nisbatan tezkorligi ancha yuqori (10 – 30 mkc). Fototiristorlar “kuchli” optoelektronikada katta toklar bilan boshqarish uchun qo’llaniladi.
2.6.1 – rasm. Optronlarni tipik konstruksiyalari.
|
| |
