Qisqa vaqi n uzoq raqt davotn etadigan usullar

Bu usullardan har biri ziga xos harakatlar yi indisi yaratilib, ular 
bilan quvchilarning idrok etish faoliyatini rivojlantirish jarayonini 
boshqarish vositasi sifatida usul mazmuni ifoda etiladi va uning ta'sir 
chegaralari belgilanadi. 
Dasturlashtirilgan qitish metodlari tizimi — bu dasturning 
dozalashtirilgan qadamidir. Muammoli qitishning algoritmi -
muammoli vaziyat va uning turlari, evristik dasturlar va boshqalardan 
iborat. Interaktiv qitish — jamoa b lib bahslashish, quv — rolli 
yinlar, dialoglar ssenariysi va muammoni jamoa b lib birgalikda hal 
etishda poliloglar ( zaro munosabatlarni bosqich va davrini k rsatib) 
masalani birgalikda hal etuvchilar rtasida («M03roBoft urrypM* 
misollaridan biri) zaro munosabatdan iboratdir. Muammoni jamoa 
b Ub hal etish algoritmi, evristika va ssenariysi, ularning har birini 
q llanilishi doirasiga mosligini hisobga olgan tizimidagina qitishni 
boshqarish maqsadida amalga oshirilishi mumkin b lgan k p turli 
usullari sifatida qaralishi kerak. Rasmiy va norasmiy fikrlashni 
shaldlantirish uchun faqatgina algoritmlar kamlik qiladi va aksincha, 
oddiy k riikmaga qitish uchun murakkab evristika mos kelmaydi. 
Muammoni jamoa b lib hal etish esa «vaziyatni hal etish» va 
intuitsiyani yuzaga keltirish vazifasiga mos keladi. 
Birgalikdagi quv faoliyatining umumiy xususiyatlari shaxsni 
tubdan zgartirish hisoblanib, shaxsning rivojlanish qonuniyatlarini 
qayta qurish zlashtirilgan mazmuniga munosabati sifatida, 
zlashtirilgan zaro aloqalar ham qadriyatli k rsatmalar, ma'noli 
y naUshlar, qitish maqsadi va qitish ishtirokchilari rtasidagi 
zaro munosabatlar usullarini zida ifoda etiladi. 
Shaxsning holatlardagi zgarishi faoliyatni zlashtirishning yangi 
bosqichiga va quvchi talabalar bilan zaro aloqalarning yangi 
shakllariga tishiga sabab b ladi. quvchilar, talabalar idrok etish 
faoliyatini faoUashtirishga yordam beruvchi usullar orasida quv — 
rolli yin alohida rin tutadi. Bu tushunchaning mohiyati b yfcha 
quvchilar, talabalar tomonidan shartU ravishda va quv maqsadida 
odamlaming haqiqiy faoliyatlarini qayta takrorlash ( xshatish) dan 
iborat b ladi. quv — rolU metodni boshqa usullardan farq qiluvchi 
muhim belgisi, unda har bir quvchining jamoa b lib — yna-
layotgan sujetning ma'lum rolini qabul qilib olib va bajarishi y li bilan 
haqiqiy vaziyatni qayta tashkil etish, amalga oshirilish jarayoni 
hisoblanadi. 
quv — rolli yinda quyidagi amaliy mahoratlar shakllantiriladi: 
1. Mustaqil bilimlarni egaUash mahorati. 
2. Masalani yechishdagi evristik, shu jumladan, umumiy 
mahoratlari. 
3. Sinfiarda aniq — fan masalalarini mustaqil yechish mahorati. 
37 

quv — rolli yinda quvchilarda ilgari salbiy yoki spetsefik 
munosabat uy otgan nazariy qoidalar (qonunlar, qoidalar, 
tushunchalar) yaxshi zlashtiriladi. quv - rolli yinning xususiyati 
unda masalani yechish jarayonini jamoaviy xarakterdaligi k zda 
tutiladi. Natijada, shunday namunalarda qitish uchun sharoit 
yaratiladiki, bunda b sh quvchilar kuchliroq quvchilarni 
kuzatadilar va zlari ham ularning namunalari b yicha harakat 
qiladilar. Rolli — yinda quvchilarga javob aloqasi ahamiyath 
b ladi, unda ular haqiqiy hayotda odamlar zlarining qilmishlari 
oqibatlari haqida qanday qilib bilib olishlarini tasawur qiladilar va bilib 
oladilar. Buning natijasida quvchilarni z- zini boshqarish asosida 
qitish imkoniyati yuzaga keladi. 
quv — rolli yinlarning samaraliligini uning ishtirokchilarining 
yin paytida masalani hal etishda faolliklari keskin sib borishi, 
ishtirokchilarning faolligini sishi manbayi esa savollarning kuchliligi 
hisoblanadi. 

Download 0.74 Mb.