|
II.BOB.Linux operatsion tizimi distributivalari fayl tizimi boshqarish
|
| bet | 4/6 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 36,33 Kb. | | #234407 |
Bog'liq kurs ishiII.BOB.Linux operatsion tizimi distributivalari fayl tizimi boshqarish.
2.1. Linux distributivalari.
Linuxning dastlabki versiyalari ikkita floppi-disklarga to'g'ri kelardi. Birinchi disket yuklovchi va yadroni o'z ichiga olgan bo'lsa, ikkinchisida GNU loyihasi tomonidan ishlab chiqilgan root fayl tizimi va asosiy yordam dasturlari mavjud edi. Tizimni o’rnatish va sozlash jarayoni qo'lda amalga oshirilardi va ko’p bilimlarni talab qilardi. Linuxni nafaqat mutaxassislarga taqdim etish, balki uni ko’pchilik foydalanuvchilarga taqdim etish uchun uning distributivlari ishlab chiqila boshlandi.
Linux distributivi- bu operatsion tizimning asosiy qismlarini o'z ichiga olgan dasturiy ta'minotlar to'plami bo’lib, foydalanuvchi kompyuterida Linux operatsion tizimini o'rnatishga imkon beruvchi o'rnatish dasturi va tizimning to’g’ri ishlashi uchun zarur bo'lgan dasturlar to'plamidir.
Foydalanuvchilarning ko’p qismi Linuxni o’rnatish uchun distributivlardan foydalanishadi. Distributiv – bu nafaqat programmalar to’plamidir, balki foydalanuvchilarning bir qator masalalarining yechimi, birlashtirilgan yakka sistemalar markaziy o’rnatgichi, boshqarish va yangilash paketlari, moslashtirishlar va texnik yordamlar majmuasidir.
Distributivlar juda ko'p mustaqil dasturchilar guruhlari tomonidan ishlab chiqilganligi sababli, hozirda dunyoda yuzlab turli xil Linux distributivlari mavjud va doimo yangilari paydo bo'lmoqda. Yangi distributivlar asosan noldan emas, balki mavjud distributivlardan biriga asoslanib yaratiladi . Distributivlar bir-biridan quyidagi jihatlar bilan farq qiladi:
• o'rnatish dasturi;
• dasturiy ta'minot paketlarini o'rnatish uchun ishlatiladigan vosita (paketlarni boshqarish tizimi);
• distributivga kiritilgan xizmatlar va dasturlarning tarkibi;
• yuklash skriptlari;
• apparat talablari.
Dunyoda eng ko’p tarqalgan distributivlar:
amerikaliklarning Red Hat va uninig bepul vorisi Fedora Core;
nemislarning SuSE;
frantsuzlarning Mandriva (eski nomi Mandrake);
ayni bir xalqqa ta’luqli bo’lmagan Debian GNU/Linux;
keksa distributivlardan biri bo’lmish Slackware;
nisbatan yosh va aktiv rivojlanuvchi Gentoo;
juda yosh, lekin istiqbolli Ubuntu Linux.
Internetda turli nashrlardan Linux distributivlarining ko'plab reytinglarini topishingiz mumkin.
Umuman olganda, ma'lum bir distributivni tanlash bizga kerak bo'lgan narsaga bog'liq: Windows yoki macOSga o'xshash grafik interfeysi? Xavfsizlik yaxshiroqmi? Yadro va tizimning barcha jihatlarini nozik sozlash qobiliyati?
Turli xil Linux distributivlari ma'lum turdagi foydalanuvchilar uchun mo'ljallangan. Masalan, Ubuntudan foydalanish oson, chunki u yangi boshlovchilar uchun mo'ljallangan. Boshqa tomondan, Arch Linux konsolga buyruq yozishni yaxshi ko'radigan foydalanuvchilar uchun mo'ljallangan.
Yangi boshlovchilar uchun eng yaxshi distributivlar:
Ubuntu
Linux Mint
Boshlang'ich OS
Manjaro
Zorin OS
Tajribali mutaxassislar uchun eng yaxshi distributivlar:
Gentoo Linux
Linux Linux
Debian
Fedora
Slackware
Ba'zi tajribali foydalanuvchilar yangi interfeysdan g'azablanishadi - ular o'z mashinalarini yaxshiroq boshqarishni xohlashadi. Bu faqat operatsion tizim ustidan maksimal nazorat mavjud bo'lgandagina mumkin.
Tajribali foydalanuvchilar uchun ideal distributiv - bu operatsion tizimning barcha jihatlari bilan intensiv o'zaro aloqani rag'batlantiradi va ideal tizimni yaratishning asosiy maqsadiga erishishga yordam beradi. Foydalanuvchi tizimga qaysi paketlarni o'rnatishni to'liq nazorat qiladi.
O'rnatish paytida Arch va Gentoo standart variantlarni ham taklif qilmaydi, shuning uchun siz matn muharriri, veb -brauzer, PDF o'quvchi va boshqalarni qo'lda tanlashingiz kerak. Boshqa tarqatmalarda standart sozlamalar mavjud, lekin ular sizga media fayllar uchun kodek va plaginlarni o'z ichiga olmaydi. uni o'zingiz qo'shing.
Ushbu distributivlarning asosiy afzalliklaridan biri shundaki, ular juda moslashtirilgan. Albatta, barcha distributivlarda siz ish stoli fonini, ikonka mavzusini o'zgartirishingiz, klaviatura yorliqlarini belgilashingiz, quvvatni boshqarishni sozlashingiz va har kimning tashqi ko'rinishi va hissiyotiga boshqa ko'plab o'zgartirishlar kiritishingiz mumkin. Ammo estetik konfiguratsiya katta rasmning faqat kichik bir qismidir. Bu erda taqdim etilgan tarqatishlar foydalanuvchilarga nafaqat kosmetik o'zgarishlarni, balki sizning ehtiyojlaringizga, xususan, yadroga mos ravishda sozlanishi mumkin bo'lgan deyarli hamma narsani sozlash imkoniyatini beradi. Bu oddiy tarqatishdan keskin farq qiladi, bu erda siz o'rnatish jarayonidan o'tasiz va keraksiz paketlar va sozlamalarni olib tashlaysiz. Siz hech qachon o'z xususiyatlaringizga ko'ra noldan qurilgan kabi yaxshi (optimallashtirilgan) tizim qura olmaysiz. Linux operatsion tizimini o’rnatish
Linux distributivining ISO-obrazi yuklab olingandan keyin, uni CD yoki USB flesh xotirasiga yozish kerak.
CD-diskga yozishni standart operatsion tizim vositalari yordamida amalga oshirish mumkin: Windowsda "Запись образа диска" yoki macOSda "Disk Utility".
ISO obrazni USB flesh-diskiga yozish uchun maxsus yordamchi dasturlar kerak bo'ladi. Windows operatsion tizimida Rufus dasturini, macOS operatsion tizimida esa Etcher dasturini ishlatish mumkin. Bu dasturlar juda oddiy interfeysga ega bo’lgani uchun ISO obrazni USBga yozish ko’p mehnat talab qilmaydi.
Yana bir usullaridan biri - ISO arxivining tarkibini USB flesh xotiraga ochish. Biroq, bu faqat an'anaviy BIOS o'rniga yangi UEFIga ega bo'lgan zamonaviy kompyuterlarda ishlaydi.
|
| |
