• Oqituvchi: _____________
  • -bosqich. Yakuniy bosqich




    Download 7,46 Mb.
    bet63/93
    Sana12.02.2024
    Hajmi7,46 Mb.
    #154993
    1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   93
    Bog'liq
    Axborot texnalogiyalari

    3-bosqich.
    Yakuniy bosqich
    (10 daq.)

    Mashg‘ulot yakuni

    1. Faol ishtirok etgan o‘quvchilarni javoblarini izohlab baholaydi va rag‘batlantiradi

    Uyga vazifa berilishi:

    1. Kelgusi mashg’ulotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yo’riqnoma beradi

    Baholari bilan tanishadilar


    Topshiriqni yozib oladilar



    O'qituvchi: _____________

    N.Xursanova













    (imzo)










    Foydalanuvchilarning ko'pchiligi osongina so'zlar bilan ishlaydi, aslida ularning ma'nosini o'ylamaydi. Hatto bir so'zning turli xil sharoitda ishlatilganligi ham hayratlanarli emas, garchi bu jihatlar e'tiborga olinmasa ham. Interfeys - bu odamlar bilan texnologiya o'rtasidagi aloqalar, bizning davrimizda ko'plab sohalarda namoyon bo'ladi.
    Interfeys - bu nima?
    Ko'pincha bu so'z kompyuter terminologiyasida tez-tez uchraydigan bo'lsa-da, mutlaqo boshqa kontekstda yonadi. Muhandislik psixologiyasida bu atama foydalanuvchi va ofis uskunalari o'rtasidagi aloqaning turli usullari sifatida tushuntiriladi. "Interfeys" nomi ingliz tilidan, tarjimada "odamlar orasida" degan ma'noga ega. Internet texnologiyalari sohasida ushbu atama ob'ektlar orasidagi ma'lumotlar almashinuvini kafolatlaydigan yagona aloqa tizimlarini qamrab oladi. Eng keng tarqalgan atama - "foydalanuvchi interfeysi" - bu uskunani boshqarishga yordam beradigan usullarning to'plami.
    Mutaxassislar ikki turni ajratib ko'rsatishadi:

    1. Mantiqiy interfeys turi. Elementlar orasidagi ma'lumotlar almashinuvi uchun tuzilgan algoritmlar va shartnomalar to'plami.

    2. Xabarlarning jismoniy turi. Avtomatlashtirilgan, fiziologik va ko'p funksiyali ma'lumotlarni qo'llab-quvvatlash orqali aloqani amalga oshirish.

    Uning tasnifi bu atamani qurilmalarning o'zaro bog'liqligini tashkil etuvchi dasturiy va apparat vositalarining tavsifiga ega:

    1. Mashina interfeysi kabellar, interfeyslarni kompyuter elementlari va signalizatsiya algoritmlari bilan kombinatsiyasidan iborat. Faqatgina bog'langan va ko'paytiriladi.

    2. Tashqi interfeys - kompyuter va masofali qurilmalar o'rtasidagi munosabatlar tushunchasi. Periferik interfeys va tarmoq mavjud.


    Intuitiv interfeys nima?
    Foydalanuvchi interfeysi - bu bir kishi bir pozitsiyani va aksincha, qurilmani ifodalovchi turidir. Bu ibora tez-tez axborot texnologiyalari bilan shug'ullanadi, ammo tizimning o'zaro ta'sirining ko'plab usullari va qonunlarini talqin qilishda:

    • TV menyusi va masofadan boshqarish;

    • soat ekrani va sozlamalari;

    • boshqaruv apparatlari va boshqaruvining boshqaruv paneli.

    Agar foydalanuvchi interfeysi foydalanuvchi va ofis uskunalari o'rtasidagi aloqa sifatida ko'rib chiqilsa, uni suhbat sifatida ifodalash mumkin. Foydalanuvchining, ma'lumot so'rovlarini ofis jihozlariga yuboradi yoki yordam so'raydi va buning uchun zarur izoh va ko'rsatmalarga ega bo'ladi. Usability interface - bu qulay, ergonomik va eng yaxshi natija olish uchun qanday harakat qilish kerakligi xususiyati.
    Saytning interfeysi nima?
    Agar interfeys qurilmalarning o'zaro ta'sirini kafolatlaydigan apparat va dasturiy vositalar to'plami bo'lsa, u holda internet sayti foydalanuvchi va tizim o'rtasida o'rnatilgan aloqa mexanizmi hisoblanadi. Foydalanuvchilar:

    • xizmatlardan foydalanish;

    • buyruq va buyruqlar berish;

    • So'rovnomani to'ldiring.

    "Do'stona interfeys" nima? Bu atama manba paydo bo'lishining o'xshashligi, uning ishlash mexanizmi aniq, tizim aniq tavsiyalar beradi. Saytlar interfeysi uchun asosiy talablar:

    • tabiiylik;

    • tutarlılık;

    • yordam tizimiga bevosita kirish;

    • mantiqiylik.

    Kompyuterda interfeys nima?
    Dasturning foydalanuvchi interfeysi juda muhim rol o'ynaydi, chunki dasturning o'zi bu ko'rsatkichlar uchun baholanadi. Ishlab chiquvchilar quyidagi asosiy fikrlarni bildiradilar:

    1. Ilova qilingan qurilmaga havola.

    2. Belgi asosiy fikrni aks ettirishi kerak.

    3. Sensorli ekran bostirilgan maydonda katta xato bo'lishi kerak.

    Operatsion tizim interfeysi
    ad
    Bundan tashqari, "operatsion tizim interfeysi" kabi atamalar mavjud - boshqaruv komandalari tomonidan berilgan vositalar to'plami. Keyinchalik pastki ko'rinishda bo'linadi:

    1. Buyruqlar satri interfeysi foydalanuvchi va kompyuter o'rtasida klaviaturada so'z birikmalarini qo'lda yozganda matnli aloqa hisoblanadi.

    2. Dastur interfeysi - uzatish dasturlarini talab qiladi. Foydalanuvchi tomonidan tanlangan bir qator OS yordamchi vositalari ishlab chiqildi.


    Dastur interfeysi nima?
    Dastur interfeysi - foydalanuvchi uchun bir qator harakatlarni bajarishga yordam beradigan dastur komponentlari to'plamidir. Bu monitorda kalitlar va derazalar. Filmni ko'rish uchun ular dastur-media pleeridan foydalanadilar va tasvir va ovoz tugmalari va motorlarini rostlashadi. Tizim interfeysi dasturlarda kerakli ma'lumotlarni kafolatlaydi, ikki xil interfeys sahifalarini ajratadi:

    1. Menyularga yo'naltirilgan yondashuv qo'llaniladigan so'rovlar.

    2. Qidiruv natijalari.

    O'yin interfeysi
    Grafik interfeysi nima ekranda grafik tasvirlar ko'rinishida menyular va tugmalar taqdim etilgan foydalanuvchi interfeysi. Onlayn qimorlarga qahramonlarni nazorat qilish va boshqa o'yinchilar bilan muloqot qilish imkoniyatini beradi. Ushbu dastur yordamida foydalanuvchilar sichqonchani yoki klaviatura yordamida raqamlarning har qanday harakatlarini kiritadi. Bu tur texnik mutaxassislar ishida qulaylik uchun yaratilgan, biroq keyinchalik kompyuter bozorini yaratgan ixtiro bo'ldi.
    Interfeys— texnik va programmalash vositalari majmui; hisoblash, boshqarish yoki oʻlchash tizimlari (EHM ning opera-tiv va tashqi xotira qurilmasi)dagi turli funksional qurilmalarning oʻzaro taʼsirini taʼminlaydi. U uzatilayotgan axborotlarni kodlash va sinxronligiga nisbatan belgilangan qoida hamda kelishuvga muvofiq tayyor modullardan sistemani, qurilmalarning mexanik va elektr birikmalarini sig-nad koʻrinishida (axborotlar va boshqa shaklida) toʻplashga imkon beradi.
    Kompyuter ishlashi uchun apparatli ta’minotdan tashqari dasturiy ta’minot ham muhim ahamiyatga egadir. Kompyuter tizimini tashkil etuvchi bu ikki vositaning oʻzaro aloqasi interfeys deyiladi. Interfeys bir necha turga boʻlinadi, ya’ni: apparatli interfeys; dasturiy interfeys; apparatli-dasturiy interfeys. Apparatli interfeysni kompyuter qurilmalarini ishlab chiqaruvchilar ta’minlaydi. Dasturiy ta’minot bilan apparatli ta’minot oʻrtasidagi mutanosiblikni operatsion sistema boshqaradi. Kompyuterli tizim samarali ishlashi uchun apparatli va dasturiy ta’minotdan tashqari foydalanuvchi qatnashadi. kompyuterda ishlashi jarayonida uning apparatli ta’minoti bilan ham, dasturiy ta’minoti bilan ham aloqada boʻladi. Insonning dastur bilan va dasturning inson bilan muloqatga kirishish usuli foydalanuvchi interfeysi deyiladi. Dasturlar xilma-xil boʻlgani uchun ularning interfeysi ham turlicha boʻladi. Foydalanuvchi interfeysini xususiyatlariga koʻra bir nechta turga ajratish mumkin. Dasturning ishlash muhitiga qarab, dastur nografik yoki grafik interfeysga ega boʻladi.
    Dasturiy interfeys – hisoblash tizimi doirasida qurilma va dasturlar o’zaro ta’sirini ta’minlovchi vositalar yiјindisi. Informatika – kompyuterlar yordami va ularni qo’llash muxiti vositasida axborotni yangilash jarayonlari bilan boјliq inson faoliyati soxasidir. Ishchi stansiyalar – muayyan turdagi (grafik, muxandislik, nashriyot va boshqalar) ishlarni bajarishga ixtisoslashtirilgan bir kishi foydalanadigan qudratli mikro - EXM lardir. Klaviatura – son bilan ko’rsatiladigan, matnli va boshqariluvchi axborotni ShKgaqo’l yordamida kirishi uchun mo’ljallangan moslama. Qobiq – biror bir dastur va foydalanuvchi o’rtasidagi qatlam yoki boshqa dastur ustida usqurtma bo’lgan dastur. Mijoz (klient) –vazifa, ishchi stansiya yoki kompyuter tarmoјidan foydalanuvchi.
    Operatsion tizim (OT) – bu EXM zaxiralarini boshqarish, amaliy dasturlarni chiqarish va ularning tashqi qurilmalar, boshqa dasturlar bilan o’zaro aloqasini amalga oshiruvchi, shuningdek, foydalanuvchining kompyuter bilan muloqotini ta’minlovchi dasturiy vositalar yiјindisidir. Axborot - tushunchasi lotincha informatio so’zidan kelib chiqqan bo’lib, biror- bir dalil, voqea, hodisani bayon qilish tushunchasini bildiradi. Iqtisodiy axborot - ishlab chiqarish jarayonlarini, moddiy resurslar, bozorlar, bank va moliya muassasalari bilan to’g’ridan-to’g’ri bog’liqdir. Operativ modellar - boshqarishda operativ karorlar qabulqilishni qo’llab quvvatlash uchun foydalaniladi. Taktik modellar -boshkaruvchilar tomonidan mavjud zaxiralardan foydalanishni taksimlash va nazoratqilish uchun kulaniladi. Katalog - Fayllar nomi, hajmi, yozilgan vaqti kabi ma’lumotlarni saqlovchi diskdagi maxsus joy. Kengaytgich - Faylning mazmunini tasvirlaydi. Kengaytgich nomiga qarab, faylning qanday programmaga mansubligini aniqlasa bo’ladi. Avtotaxrirlagich - Matnni kiritish jarayonida ayrim holatlar tez-tez takrorlanadi. Bu holatlarni matn kiritilayotganda avtomat ravishda to’g’rilash mumkin. Bu amal avtotaxrirlash deb ataladi va uni avtotaxrirlagich bajaradi. Adapter - Kompyuter qo’shimcha qurilmalari ishini boshqaruvchi elektron sxema, uni kontroller deb xam ataladi. Antivirus - Viruslarni aniqlovchi va ulardan kompyuterni tozalovchi maxsus programma. Arxivdan tiklash- Faylni arxivli fayldan qayta tiklash. Registrlar-turli uzunlikdagi tez xarakatlanuvchi xotira uyachalaridir. Mikroprosessorning interfes tizimi- ShKning boshqa moslamalar bilan bog’liqligi va aloqasiniamalga oshiradi. Ma’lumotlarni aks ettirish - ma’lumotlarni inson qabulqilishi uchun foydali shaklda taqdim etish. Multimedia vositalari - bu insonga o’zi uchun tabiy muxit: tovush, video, grafika, matnlar va boshqalardan foydalanib, kompyuter bilan muloqotda bo’lishga imkon beruvchi texnik va dasturiy vositalar majmuidir. Texnologikjarayon -bu xarakatlarni bajarish uchun zarur bulgan vosita va zaxiralar, ularning izchilligi , xatti xarakatlarini belgilaydi.



    Download 7,46 Mb.
    1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   93




    Download 7,46 Mb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    -bosqich. Yakuniy bosqich

    Download 7,46 Mb.