|
Emissiya siyosatining mazmun va mohiyati
|
| bet | 3/7 | | Sana | 17.05.2024 | | Hajmi | 0,5 Mb. | | #239364 |
Bog'liq 1(emission siyosat)2 1. Emissiya siyosatining mazmun va mohiyati
Korxonalar uchun emission siyosati, iqtisodiyotda moliyaviy siyosatni belgilovchi asosiy qo'shimcha vosita hisoblanadi. Emission siyosati davlat yoki markaziy bank tomonidan amalga oshiriladi va uning asosiy maqsadi pulning muddatli iste'molini belgilash, inflatsiyani boshqarish va iqtisodiy rivojlanishni ta'minlashdir.
Bu emission siyosati asosan quyidagi asoslarga ega
Pulning muddatli istisnoi korxonalar uchun emission siyosati, moliyaviy tizimning daromadini oshirishga yo'naltirilgan bo'lib, shuningdek, korxonalarning kreditlashish va investitsiyalarni rag'batlantirish uchun ko'plab mablagʻlar chiqarishga imkoniyat yaratadi. Bu jarayon oʻz navbatida korxonalar uchun qulayliklar yaratadi, ularning iste'mol qobiliyati va faoliyati oshadi.
Inflatsiyani boshqarish emission siyosati moliyaviy tizimning ustuvor vazifasi inflatsiyani boshqarishdir. Agar korxonalar uchun emission oshirilishi juda ko'p bo'lsa, bu inflatsiyani oshishga olib kelishi mumkin, shuningdek, mahsulotlar va xizmatlarning narxlari yuqoriroq bo'ladi. Bunday holatlar korxonalar uchun moliyaviy istiqbolni aniq o'rab turishi va daromadni rag'batlantirishda qiyinliklar yaratishi mumkin.
Iqtisodiy rivojlanishni ta'minlash emission siyosati yaxshi tartibda amalga oshirilganda, uning asosiy maqsadi iqtisodiy rivojlanishni ta'minlashdir. Korxonalar uchun emission oshirilishi moliyaviy tizimni rivojlantirishi, iste'molni oshirishi, yangi ish o'rinlari yaratishi va boshqa iqtisodiy faoliyatni rag'batlantirishi mumkin.
Bular bilan birga, korxonalar uchun emission siyosati moliyaviy sifatida ahamiyatga ega, chunki uning oʻzaro bog'liqlik, daromad va xarajatlarini boshqarishga yordam beradi, inflatsiyani boshqarish va iqtisodiy rivojlanishni ta'minlashda muhim rol o'ynaydi. Bu siyosatning to'g'ri va samarali amalga oshirilishi korxonalar va barcha iqtisodiy subjektlar uchun muhimdir.
Emission siyosati korxonalarga ko'rsatiladigan ta'sir va uning mohiyatini tushuntirish uchun quyidagi nuqtalarni ko'rib chiqamiz
Daromadni oshirish va kapital investitsiyalari emission siyosati daromadni oshirishga yo'l qo'ymoqda, bu esa korxonalarga mablagʻlar olish uchun qulaylik yaratadi. Korxonalarning mablagʻlar sotib olishi va yangi texnologiyalarga investitsiya qilishi uchun mablagʻlarning ko'p bo'lishi yoki arzon pul miqdorlari olgan investitsiya kreditlarining ko'payishi mumkin.
Inflatsiya va narxlar agar emission siyosati juda ko'p bo'lsa, bu inflatsiyani oshishi va mahsulotlar narxlari yuqoriroq bo'ladi. Shuningdek, korxonalarning xarajatlari oshishi mumkinligi, shuningdek, ularning mahsulotlarini ishlab chiqarish narxlari ham oshishi mumkin.
Valyuta qimmatini tashqi faktorlar emission siyosati bilan bog'liq hisob-kitoblarning oqibatlari valyuta qimmatlarini ta'sir etishi mumkin. Agar mamlakatning moliyaviy siyosati istiqomati to'g'ri bo'lmagan bo'lsa, valyuta kurslari o'zgarishi va bu esa korxonalarning import va eksport operatsiyalariga ta'sir ko'rsatishi mumkin.
Korxonalarning moliyaviy holati emission siyosati korxonalarning daromad va xarajatlari ustida o'z ta'sirini ko'rsatadi. Agar daromad ko'payib, xarajatlar esa shunchaki o'zgarib ketmasa, bu korxonalarning moliyaviy holatiga ta'sir ko'rsatishi mumkin. Masalan, korxonalarning daromadlarining ko'payishi inflatsiyani oshishi va bu esa korxonalarning xarajatlarini ko'paytirishi va undan keyin faollik darajasini pastga tushirishi mumkin.
Strategiyalarni oʻzgartirish korxonalarning moliyaviy siyosati oʻzgarishi korxonalarga yangi strategiyalar va qarorlar qabul qilishlari uchun muhim bo'ladi. Emission siyosati oʻzgarganda, korxonalarning moliyaviy rivojlanish bo'yicha rejalarini oʻzgartirishlari va moliyaviy risklarga qarshi tadbirlar olishlari kerak bo'ladi.
Shular bilan birga, emission siyosati korxonalarga moliyaviy tizimning holatini va ularning faoliyatini samarali shaklda ta'sir etishi mumkin. Shuningdek, uning oʻzgartirilmasligi yoki notoʻgʻri amalga oshirilishi moliyaviy istiqbollarni va korxonalarning faoliyatini ta'sir etishi mumkin.
Emission siyosati va korxonalarning moliyaviy holati o'rtasidagi bog'lanishni tushuntirish uchun quyidagi nuqtalarni ko'rib chiqamiz
Daromad va xarajatlar emission siyosati oʻzgarishi daromad va xarajatlar ustida chuqur ta'sir ko'rsatishi mumkin. Agar daromadning ko'payishi, korxonalarning moliyaviy holati oshib ketadi, ularning kapital investitsiyalari va xizmatlarni olib borish qobiliyati oshadi. Bunday holatda korxonalarning moliyaviy holati ham oʻzgaradi, ularning daromad va xarajatlari ustida ko'rsatilgan takrorlanuvchi oʻzgarishlarga qarshi qabul qilishlari kerak bo'ladi.
Moliyaviy nazorat va hisobotlar emission siyosati ta'siri ostida korxonalarning moliyaviy holatiga moliyaviy nazorat va hisobotlar asosiy bo'lishi mumkin. Korxonalarning daromadi va xarajatlari o'zgarishlari moliyaviy nazorat organlari tomonidan diqqat bilan kuzatiladi va hisobotlar orqali ko'rsatiladi. Ehtimol, korxonalarning moliyaviy natijalari va moliyaviy nazoratning ko'rsatkichlari emission siyosati ta'siri ostida o'zgaradi.
Moliyaviy ko’rsatkichlar va investitsiya strategiyalari emission siyosati ta'siri ostida korxonalarning moliyaviy holatida o'zgarishlar bo'lishi mumkin. Agar emission oshirilishi moliyaviy siyosatning qo'llanilishi va daromadning ko'payishi uchun qo'llanilgan bo'lsa, korxonalarning investitsiya strategiyalari o'zgarishi mumkin. Ular yangi investitsiya loyihalari uchun mablag'lar ajratishda va moliyaviy resurslarni boshqarishda qo'llaniladi.
Moliyaviy stabilitat va ko'rsatkichlar emission siyosati ta'siri ostida korxonalarning moliyaviy holati shakllanadi. Agar emission siyosati oʻzgartirilishi moliyaviy stabilitatni yetkazadi yoki uning oqibatlari moliyaviy tizimning qalinliklariga olib kelishi mumkin. Moliyaviy tizimning qalinliklarining oʻsishi, valyuta kurslari va inflatsiya ko'rsatkichlarida o'zgarishlarga olib kelishi mumkin.
Shular bilan birga, emission siyosati va korxonalarning moliyaviy holati oʻrtasidagi bog'lanish o'zgaruvchilar bilan bog'liq bo'ladi va bu o'zgarishlar moliyaviy siyosatning qo'llanilishi va daromadning oʻzgarishi natijasida paydo bo'ladi.
Emission siyosati va korxonalarning moliyaviy holati o'rtasidagi bog'lanishni tushuntirish uchun quyidagi nuqtalarni ko'rib chiqamiz
Emission siyosati va pulning ommaviy ko'rsatkichlari emission siyosati mamlakatning moliyaviy siyosatining asosiy qismini tashkil etadi. Agar mamlakat markaziy banki yoki hukumati katta miqdorda pullar chiqarsa, bu mamlakatda umumiy daromad ko'payadi. Bu esa korxonalarning daromadi ustida ham ta'sir ko'rsatadi, chunki ular istalgan mablagʻlarni olishga va investitsiyalarga kirishish uchun katta miqdorda mablagʻlarga ega bo'ladi.
Moliyaviy stabilitat va ko'rsatkichlar emission siyosati o'zgartirilishi moliyaviy stabiilikt va moliyaviy ko'rsatkichlarning oʻzgarishi bilan bog'liq bo'ladi. Agar emission oshirilishi moliyaviy tizimni hajmi oshishi yoki moliyaviy kurslarda oʻzgarishlarga olib kelishi mumkin. Bu esa korxonalarning moliyaviy holatini o'zgartirishi mumkin, masalan, ularning daromad va xarajatlari ustida ta'sirlar ko'rsatishi mumkin.
Investitsiyalar va kapital rivojlanishi emission siyosati ko'plab mablagʻlarni daromadni oshirish va investitsiyalarga kirishish uchun rivojlanishi mumkin. Bu esa korxonalarning yangi loyihalarga investitsiya qilishlari uchun katta miqdorda mablagʻlarga ega bo'lishini ta'minlaydi. Moliyaviy ko’rsatkichlarda o'zgarishlar bo'lishi mumkin, chunki korxonalarning daromadi va xarajatlari ustida oʻzgarishlar bo'ladi.
Inflatsiya va narxlar emission siyosati oʻzgartirilishi inflatsiyani oshishga olib kelishi mumkin, shuningdek, mahsulotlar va xizmatlarning narxlari yuqoriroq bo'ladi. Bu esa korxonalarning xarajatlari ustida ta'sirlar ko'rsatishi mumkin, chunki ular mahsulotlarni ishlab chiqarish uchun ko'p mablagʻlarga ega bo'lishlari mumkin.
B ular bilan birga, emission siyosati va korxonalarning moliyaviy holati o'rtasidagi bog'lanish daromad va xarajatlarning o'zgarishi, moliyaviy stabiilikt va investitsiyalar ustida ta'sirlar ko'rsatishi bilan bog'liq. Bu o'zgarishlar korxonalarning moliyaviy holatini va strategiyalarini ham o'zgartirishi mumkin.
1-rasm
Korxonalarning daromad, xarajatlar va moliyaviy nazoratining o'zaro bog'lanishi moliyaviy tizimning asosiy tuzilishi va faoliyatini o'rganish uchun muhimdir. Quyidagi nuqtalarga e'tibor bering
Daromad va xarajatlar korxonalarning daromadi (yangi pul kirimlari) va xarajatlari (ishchi uchun maosh, materiallar uchun to'lovlar, transport xizmatlari uchun to'lovlar kabi) oʻzaro bog'liqdir. Daromadning ko'p bo'lishi xarajatlarni qop qilish uchun ko'proq mablagʻlarni sarflashni talab qiladi, va xarajatlar esa daromad ustida ta'sir ko'rsatadi.
Moliyaviy nazorat korxonalarning moliyaviy nazorati, daromad va xarajatlarning samarali boshqarilishini ta'minlashda muhim rol o'ynaydi. Moliyaviy nazorat organlari korxonalarning hisob-kitoblari, daromad va xarajatlarining hisoblanishi va moliyaviy natijalarini yaxshi boshqarishda ko'rsatkichlar hisobga oladi. Shuningdek, ular korxonalarning moliyaviy faoliyatini qonun hujjatlari va standartlariga muvofiq boshqarishda ham rol o'ynaydilar.
Moliyaviy planlashuv moliyaviy nazorat tizimi korxonalarning moliyaviy planlashuvi bilan ham bog'liqdir. Korxonalarning daromad va xarajatlari moliyaviy rejalarni boshqarish uchun asosiy ashyolar bo'ladi. Moliyaviy planlar va ma'lumotlar moliyaviy nazorat organlari tomonidan ko'rsatiladi va ular moliyaviy ko’rsatkichlarning shakllanishida muhim rol o'ynaydilar.
Xalqaro moliyaviy hisobotlar korxonalarning moliyaviy nazorati xalqaro moliyaviy hisobotlarga ham bog'liqdir. Ularga moliyaviy ma'lumotlar to'plab chiqiladi va o'zaro solishtiriladi. Bu hisobotlar korxonalarning moliyaviy faoliyatini taqqoslash va moliyaviy bo'shlig'i bilan o'zaro solishtirish uchun muhimdir.
Bular bilan birga, korxonalarning daromad, xarajatlar va moliyaviy nazorati o'zaro bog'lanishi moliyaviy tizimning samarali ishlashi uchun muhimdir. Moliyaviy nazorat organlarining yaxshi boshqarilishi va korxonalarning moliyaviy planlarini amalga oshirishi yoki ularning moliyaviy faoliyatini baholash, ko'rsatichlarni taʼminlash va moliyaviy istiqbollarni belgilashda muhimdir.
2.
|
| |
