|
Farg`ona davlat universiteti Fizika-texnika fakulteti 22. 15-guruh
|
| Sana | 12.12.2023 | | Hajmi | 395,46 Kb. | | #117215 |
Bog'liq elektr Fizika-texnika fakulteti 22.15-guruh Talabasi Nishonova Gulyuzning tayyorlagan mustaqil ishi. Mavzu: Magnit maydon kuchlanganligning sirkulyatsiyasi. . Magnit maydonda harakatlanayotgan zaryadlangan zarrachaga ta`sir etuvchi kuch. - Mavzu: Magnit maydon kuchlanganligning sirkulyatsiyasi. . Magnit maydonda harakatlanayotgan zaryadlangan zarrachaga ta`sir etuvchi kuch.
Reja: 1.Magnit oqimi. 2.Parallel to`klarning o`zaro magnit ta`siri. 3.Magnit maydonda to`kli o`tkazgich. 4.Xoll hodisasi. 5.Moddaning magnit hususiyatlari. 6.Magnitlash vektori. Magnit maydon kuchlanganligi. Magnit maydon kuchlanganligi. Faraz qilamizki, induksiyasi V1 bo‘lgan magnit maydonni I1 tok hosil qiladi va I2 tok shu magnit maydonda joylashgan. Amper qonuni asosida ikkinchi o‘tkazgichga ta’sir etuvchi kuch quyidagiga teng: (1)F=BILsina bu yerda V1-I2 – tok tufayli hosil bo‘lgan magnit maydon induksiyasi; L - o‘tkazgichning uzunligi; - V1 va I2 tokning yo‘nalishi orasidagi burchak; I1 tokning magnit maydonining kuchlanganligi quyidagiga teng bo‘ladi: (2)H=. bu yerda d – tokli o‘tkazgichlar orasidagi masofa. (3)B= - formuladan foydalanib, (3) ni hosil qildik. U paytda (1) formula quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi: (4) F=. Magnit maydonida harakatlanuvchi zaryadli zarrachalarga ta’sir etuvchi kuchlar. Lorens kuchi. Magnit maydonida harakatlanuvchi zaryadli zarrachalarga ta’sir etuvchi kuchlar. Lorens kuchi. Magnit maydoni nafaqat magnit moddalarga, balki tokli o’tkazgichlarga, shuningdek harakatdagi zaryadli zarrachalarga ham ta’sir etadi. Bu xulosa qator tajribalar (parallel toklarning o’zaro ta’siri, elektronlar oqimining magnit maydonida og’ishi) asosida tasdiqlangan. Magnit maydonida harakatlanuvchi zaryadli zarrachalarga ta’sir etuvchi kuch elektr tokining elektron nazariyasi asoschisi Lorens nomi bilan yuritiladi va umumiy holda quyidagicha ifodalanadi. bu yerda, k – proporsionallik koiffitsiyenti bo’lib, xalqaro birliklar sistemasida k = 1; Lorens kuchining moduli: zarrachaning tezlik vektori bilan magnit induksiya vektori orasidagi burchak yoki bo’lsa, Demak, zaryadli zarracha magnit maydon induksiya vektoriga parallel holda harakat qilsa, magnit maydoni zaryadli zarrachaga hech qanday kuch bilan ta’sir qilmaydi. Lorens kuchining yo’nalishi tezlik vektori va induksiya vektoridan tuzilgan parallelogrammga perpendikulyar yo’nalgan bo’lib, musbat zaryad uchun chap qo’l, manfiy zaryad uchun o’ng qo’l qoidasiga muvofiq aniqlanadi (8.1–rasm). Magnit maydoni va elektromagnit hodisalarni toklarning o‘zaro magnit ta’siriga asoslanib o‘rganishga o‘tamiz, chunki bu o‘zaro ta’sirni ifodalovchi Amper qonunidan elektromagnetizmning eng muhim qonunlari: Bio-Savar-Laplas qonuni va Amper formulasi deyarli bevosita kelib chiqadi. Magnit maydoni va elektromagnit hodisalarni toklarning o‘zaro magnit ta’siriga asoslanib o‘rganishga o‘tamiz, chunki bu o‘zaro ta’sirni ifodalovchi Amper qonunidan elektromagnetizmning eng muhim qonunlari: Bio-Savar-Laplas qonuni va Amper formulasi deyarli bevosita kelib chiqadi. Parallel toklarning o‘zaro ta’sirini birinchi bo‘lib Amper tajriba orqali aniqlagan. Agar ikki parallel uzun o‘tkazgichlardan o‘tuvchi toklarning yo‘nalishlari bir xil bo‘lsa bu tokli o‘tkazgichlar o‘zaro torti-ladi, toklarning yo‘nalishlari qarama-qarshi bo‘lsa, bu tokli o‘tkazgichlar o‘zaro itarishishadi. Toklarning o‘zaro ta’siriga sabab, toklarning har biri o‘z atrofidagi fazoda magnit maydon hosil qiladi va bu maydon ikkinchi tokli o‘tkazgichga ta’sir qiladi. I1 I2 I1 I2
|
| |
