|
Birdan bar natijasi issiqlikning batamom ishga aylantirishdan
|
| bet | 29/130 | | Sana | 08.01.2024 | | Hajmi | 14,09 Mb. | | #132402 |
Bog'liq 310 07.06.2022Birdan bar natijasi issiqlikning batamom ishga aylantirishdan iborat bo’lgan jarayonni amalga oshirib bo’lmaydi.
Bu qonunni yana shunday ta’riflari bor:
1) Klaizius: Issiqlik o’z-o’zidan sovuq jismdan issiq jismga o’tavermaydi.
2) Tomson (Kelvin): Biror jismni issiqligini bu jismni sovutishdan boshqa hech qanday ta’sir ko’rsatmasdan ishga aylantirib bo’lmaydi.
3) Ostvald: Ikkinchi jins abadiy dvigatelni amalga oshirib bo’lmaydi, ya’ni issiqlikni to’la ishga aylantiradigan mashinani qo’rib bo’lmaydi.
4) Bolsman: Tabiat ehtimoli kam bo’lgan holatdan ehtimoli ko’proq bo’lgan holatga o’tishga intiladi.
Termodinamikaning 1-va 2-qonunlari empirik qonunlardir. Termodinamikaning 2-qonuni faqat ma’lum chegaragacha to’g’ri bo’ladi. Termodinamikaning asoschilaridan biri Saddi Karno foydali ish koeffitsienti eng katta bo’lgan siklni taklif etgan. Bu siklni Saddi Karno sikli deyiladi (2-rasm). U ikki izoterma va ikki adiabatadan iborat bo’lgan qaytuvchi aylanma jarayondir. Karno siklining foydali ish koeffitsienti:
, (25)
ifoda yordamida aniqlanadi, bu yerda T1 – isitkichning va T2 – sovutkichning termodinamik temperaturalari.
Nazorat uchun savollar.
1. Mоlеkulyar fizikа nimаni o’rgаtаdi?
2. Hоlаt pаrаmеtrlari (P, V, T) nima?
3. Tеrmоdinаmik hоlаt.
4. Idеаl gаz nimа?
5. Izоbаrik prоtsеss nimа?
6. Izоtеrmik prоtsеss nimа?
7. Izоxоrik prоtsеss nimа?
8. Idеаl gаz molekulyar kinetik nаzаriyasi nimа?
9. Idеаl gаz o’rtаchа kinetik enеrgiyasi nimаgа bоg’liq?
10. Bоlsmаn doimiysi nimа?
11. Real gaz nima?
12. Van-dеr-Vaals tеnglamasi nimani o’rgatadi?
13. a va b konstantalar nima?
14. Izotеrma nima?
15. Kritik tеmpеraturani tushunturung.
16. Fazoviy o’tish nima?
17. Klaypеron-Klauzius tеnglamasini ko’rsating.
18. Ish deb nimaga aytladi?
19. Issiqlik miqdori nima?
20. Issiqlik almashinuvi qanday amalga oshadi?
21. Tеrmodinamikaning I qonuni tushuntiring.
22. Tеrmodinamikaning I qonunini gaz izoprotsеsslariga qo’llanishi.
23. Issiqlik sig’imi nima?
24. Tеrmodinamikaning II qonuni tushuntiring.
Adabiyotlar:
1. David Halliday, Robert Resnick, Jear “Fundamentals of physics!” , USA, 2011.
2. Douglas C. Giancoli “Physics Principles with applications”, USA, 2014.
3. Физика в двух томах перевод с английского А.С. Доброславского и др. под редакцией Ю.Г.Рудого. Москва. «Мир» 1989.
4. Remizov A.N. “Tibbiy va biologik fizika” T. Ibn Sino, 2005.
5. Bozorova S. Fizika, optika, atom va yadro. Toshkent Aloqachi 2007.
6. Sultonov E. “Fizika kursi” (darslik) Fan va ta’lim 2007.
7. O.Qodirov.”Fizika kursi” (o‘quv qo‘llanma) Fan va ta’lim 2005.
8. O. Ahmadjonov. Umumiy fizika kursi. 1 tom. Toshkеnt 1991.
9. A. Qosimov va boshqalar. Fizika kursi 1 tom. Toshkеnt 1994.
Mavzu: Elektrostatika. O’zgarmas tok qonunlari.
Reja:
1. Elеktr zaryadi.
2. Kulon qonuni.
3. Elеktr maydon kuchlanganligi.
4. Gauss tеorеmasi. Potеnsial. Elеktr dipoli.
5. Elеktr maydonda o’tkazgichlar.
6. Tok kuchi va tok zichligi vektori.
7. Zanjirning bir qismi va to’la zanjir uchun Om qonuni.
8. Qarshilik. O’tkazuvchanlik.
9. Kirxgof qoidalari. Joul-Lens qonuni.
10. Elektrolitlarda elektr toki. Elektroliz qonunlari.
|
| |
