|
Fizikaviy yorug‘lik o ‘lchovlari. Selenli fotoelementning afzalliklari. Tashqi fotoeffektli fotoelement
|
| bet | 1/3 | | Sana | 06.12.2023 | | Hajmi | 131,18 Kb. | | #112924 |
Bog'liq FIZIKAVIY (OBYEKTIV) FOTOMETRIYA
FIZIKAVIY (OBYEKTIV) FOTOMETRIYA
REJA:
Fizikaviy yorug‘lik o ‘lchovlari.
Selenli fotoelementning afzalliklari.
Tashqi fotoeffektli fotoelement.
Bu usulda - fizik asboblar, fotoelementlar, fotoelektron kuchaytiruvchilar, bolometrlar - indikator hisoblanadi.
Afzalliklari:
1. Fizik iste’molchilar spektrning faqat ko'rinarli qismidagina emas, balki unga yaqin boMgan ultrabinafsha va infraqizil nurlanishiar qismida ham o ichash imkonini beradi.
2. O‘lchov natijalarining tezligi va qayta ishlab chiqilishi nurlanish energiyasi iste'molchilari sifatida ventilli fotoelemenllar (qulflanuvchi qatlamli fotoelementlar tashqi fotoeffektli fotoelementlar) keng qo‘llaniladi. Bu yarimo‘tkazgich asbobi boiib, nurlanish energiyasi ta’sirida uiu.i? E.Yu.K. yuzaga keladi. Fotorkment zanjirida tashqi kuchianishsiz elektr toki paydo bo‘ladi. U fotoelementga tushayotgan nurlanish oqimiga bog’liqdir. Ya’ni, ventilli fotoelementlar nurlanish energiyasini elektr energiyasiga o‘zgartiruvchi hisoblanadi. Yorug‘lik o‘lchovlari uchun eng keng tarqabjani selenli
fotoelementlardir, ulaming spektrial sezgirligi yoruglikning nisbiy spektrial samarali nurlanishining normallashtirilgan funksiyasiga juda yaqin keladi.
1) selenli fotoelementning asosi bo‘lib xizmat qiladigan katta
po'latli plastinka (musbat qisqichga ulanadi);
2) yorug‘lik nurlari uchun tiniq boimagan selenning qatlami;
Fizikaviy yorug‘lik o ‘lchovlari
Selenli fotoelement
Bu yarimo‘tkazgich asbobi boiib, nurlanish energiyasi ta’sirida uiu.i? E.Yu.K. yuzaga keladi. Fotorkment zanjirida tashqi kuchianishsiz elektr toki paydo bo‘ladi. U fotoelementga tushayotgan nurlanish oqimiga bogiiqdir. Ya’ni, ventilli fotoelementlar nurlanish energiyasini elektr energiyasiga o‘zgartiruvchi hisoblanadi.Yorug‘lik fotoelementlardir, ulaming spektrial sezgirligi yoruglikning nisbiy spektrial samarali nurlanishining normallashtirilgan funksiyasiga juda yaqin keladi.
1) selenli fotoelementning asosi bo‘lib xizmat qiladigan kata po'latli plastinka (musbat qisqichga ulanadi);
2) yorug‘lik nurlari uchun tiniq boimagan selenning qatlami;
3) selendan oltinga qarab bir tomonlama o ‘tkazuvchanlikka ega boigan qulflovchi qatlam;
4) oltin yoki platinaning yuzaki tiniq qatlami (5 nm);
5) oltin ustiga qo‘yiladigan (qoplanadigan) metall halqa (bu fotoelementining manfiy qiqichiga ulanadi).
6) galvonometr.
Yorugiik ta’sirida selenning tashqi qatlamida elektronlar ozod bo’ladi va ular qulflovchi qatlam orqali faqat bir yo‘nalishda (selendan oltin qatlamiga qarab) harakat qilishi mumkin. Agar fotoelement qisqichlariga galvonometr ulansa, unda zanjirda elektr
toki hosil bo‘ladi. Fotoelement tekisligida fototok o ‘zgarishining yoritilganlikka
nisbatan to ‘la mosligi tashqi zanjirga qisqa ulanganda saqlanadi (Stoletov), yani uning qarshiligi nolga teng bo’ladi tashqi zanjirga qarshilik (galvanometr) ulanganda proporsionallik, fotoelement tekisligidagi yoritilganlik qancha katta b oisa, shuncha yuqori boiadi, chunki yoritilganlik ortganda selenli fotoelementning ichki
qarshiligi kamayadi.
|
| |
