|
Galvanik elementlarning xalq xo'jaligidagi o'rni Reja
|
| bet | 4/8 | | Sana | 23.12.2023 | | Hajmi | 22,21 Kb. | | #127661 |
Bog'liq Galvanik elementlarning xalq xo\'jaligidagi o\'rni Reja-fayllar.orgE.YU.K.= E0 Cu2+/Cu-E Zn2+ / Zn = +0,34-(-0,76) = +1.1 V
Metall elektrodlarning eritmadagi ionlar konsentratsiyasi oshsa, potensiali kamayadi, natijada metallmas elektrodlarning potensiali ortadi. Metall ionlar konsentratsiyasi 1 mol/l ga teng bo‘lmasa, galvanik elementdagi har qaysi elektrodning potensialini aniklash uchun Nernst tenglamasidan foydalaniladi:
E =E+ RT*1nC / nF
bu erda: e- elektrod potensial, R-universal gaz doimiysi (R = 8,315 J/grad.mol)
F - Faradey (96500 kulon) soni, n - kationning valentligi, C - elektrolit eritmadagi kation konsentratsiyasi, T-absolyut temperatura. Eo-elektrodning standart potensiali, T=2980 K bo‘lganda yuqoridagi formula quyidagicha yoziladi:
E RT*1nC / nF + e0 = 2.303*8.315*298 /n . 96500 . lgC + e0
Formuladagi 2.303 natural logarifmdan unli logarifmga o‘tish soni, yoki
E = e0 + gC
bu erda; e-berilgan konsentratsiyadagi elektrodning potensiali
e0 -standart elektrod potensiali.
Har qanday galvanik element ishlaganda uning E.Yu.K. kamayadi. Galьvanik elementlardagi elektronlarning harakati natijasida E.Yu.K.ning kamayishi galvanik elementning kutblanishi deyiladi. E.Yu.K. kamayish protsesi elektrodlar sirtining va elektrodlar oldidagi eletrolit konsetrasiyasining o‘zgarishi natijasidir. Masalan, elektrolit eritma sifatida NaCI tuzi temir anod va grafit katod yuzasidagi gazli vodorod elektrodli galьvanik elementda kutblanish xodisasini ko‘rib chiqaylik. Bu galmvanik elementning sxemasi quyidagicha:
Bunda: anodda Fe-2e- = Fe2+, katodda esa 2H+ + 2e- = H2 protsecc boradi. Bunday galvanik elementning E. Yu. K. Elektrodlarni potensial ayirmasiga teng:
E.Yu.K. = e2H+ /H2 -E Fe2+/Fe
Elementning ishlash protsescida anod elektroddagi kush elektr qavatda Fe2+ ionlar konsentratsiyasi ortadi va eritmaga ionlarning o‘tishi qiyinlashadi, bu esa tashqi zanjir orqali o‘tadigan elektronlar sonini kamaytiradi, natijada anod elektrodning potensiali kamayadi. Bu protses anoddagi qutblanish deyiladi.
Bir vaqtning o‘zida katod elektroddagi qo‘sh elektr qavatda H+ ionlar konsentratsiyasi va tashqi zanjir orqali katod elektrodga o‘tayotgan elektronlarning ionlar bilan birikishi susayadi, natijada elektronlar tuplanib koladi, katod elektrod potensiali ortadi va katoddagi kutblanish protsesi hosil bo‘ladi.
Qutblanishning kamayish protsesiga qutbsizlanish deyiladi. Eritmadagi H+ va O2 konsentratsiyasi ortishi bilan katoddagi qutblanish kamayadi. Oddiy sharoitda kislorod molekulasini eritmada oshirishga havoni suvda eritish natijasida erishiladi. Bunda kislorod molekulasining konsentratsiyasi ortishi CO2 razining erishini orttiradi, natijada H+ ionlar konsentratsiyasi quyidagi reaksiya buyicha boradi:
|
| |
