GAZ SANOATINIG TARIXI, XOZIRGI HOLATI VA
ISTIQBOLLARI.
Hozirgi vaqtda tabiiy yonuvchi gaz mamlakat
infratuzilmasining ishlashi
uchun zarur bo'lgan eng muhim yog′ilg′ilardan biridir. Zamonaviy sharoitda xalq
xo'jaligining rivojlanishi gaz iste'molining sezilarli darajada ko'payishi bilan
bog'liq.
Tabiiy
yonuvchan gazlar uy sharoitida, shahar va energetika ob'yektlarida,
sanoat va transportda qattiq va suyuq yoqilg'ini almashtirishga qodir bo'lgan
iqtisodiy va ko'p qirrali yoqilg′i vositasidir.
Shaharlarning gaz sanoati - bu gaz tarmoqlari, gazni tartibga solish va
taqsimlash punktlari va gazni yoqish moslamalarini o'z
ichiga olgan murakkab
muhandislik tizimi.
Gazni sanoatning texnologik ehtiyojlari uchun ishlatish yoqilg'i tannarxini
pasaytiradi, unumdorlikni oshiradi va agregatlarning ishlash ko'rsatkichlarini
yaxshilaydi, kimyo sanoatida ishlab chiqarishning texnik va iqtisodiy
ko'rsatkichlarini yuqori bo′lishini ta′minlaydi va qishloq xo'jaligi
mahsulotlaridan
foydalanishni kamaytiradi.
Iqtisodiyotning real sektorining barqaror ishlashini ta′minlash, respublikaning
etakchi tarmoqlari va kichik biznes korxonalari yonilg′i-energetika resurslari
iste′molini ko′paytirishni ta′minlaydi. Ichki va tashqi bozorlarga tabiiy gaz etkazib
berish hajmi oshib borishi bilan, gaz uzatish va
gaz taqsimlash tizimlarinig
ishonchli ishlashini ta′minlagan holda, gaz uzatish tizimini rivojlantirish va gaz
ta′minoti tizimini takomillashtirish zarurati ortib bormoqda.
Shunga qaramay, faol ravishda gaz qazib olish, rivojlangan
transport va gaz
iste'mol ta'minoti infratuzilmasi, shuningdek, chet
elga olib kirishning yaxshi
yo'lga qo'yilgan tizimiga qaramay, mamlakatimizda iste'molning o'sishi jarayonida
"mavsumiylik" muammosi paydo bo'ldi. Mavsumiylik sovuq mavsumda tabiiy gaz
is′temolining sezilarli darajada oshishini anglatadi, issiq davrdan farqli ularoq,
sovuq mavsumda
ishlab chiqarish, aksincha biroz kamayadi.
Ushbu muammoni hal qilish uchun gazni maqbul saqlash inshoatlarini qurish
texnologiyasi ishlab chiqilgan va ishlatilmoqda. Hozirgi vaqtda yer osti gaz
omborlarining qurilishi eng katta natijani bermoqda. Yer ustidagi gaz sig′imlarilari
kichik ko′lamda hali ham qo'llanilmoqda. Shunday qilib,
yer osti gaz zaxiralari
bo'yicha har qanday tadqiqotlarning asosiy yo'nalishi ularni qurish usullarini tahlil
qilishdir.
Ushbu darslikning maqsadi talabalarni gazlarni saqlash usullari, shuningdek
yer osti gaz omborlarini qurish va ulardan foydalanish usullari bilan tanishtirish va
ulardan eng samaralilarini tanlashdan iborat.
