|
Kartografik generalizatsiya omillari
|
| bet | 2/4 | | Sana | 12.06.2024 | | Hajmi | 17,93 Kb. | | #263020 |
Bog'liq Generalizasiya turlari saralab olish senzlari va nomlariKartografik generalizatsiya omillari Kartografik generalizatsiya yo‘nalishini (xarakterini) belgilovchi asosiy omillar quyidagilar:
xarita maqsadi va uning mavzusi;
xarita masshtabi;
xaritalashtiriladigan obyekt (hudud) xususiyatlari.
Bu belgilovchi omillardan tashqari, generalizatsiya xarakteri va darajasiga asosiylariga bog‘liq omillar ham ta’sir ko‘rsatadi. Ularga quyidagilar kiradi:
xaritadan foydalanish usullari va sharoitlari;
kartografik tasvirlash vositalari;
xarita tuzish uchun manbalar;
xaritani tuzishda foydalaniladigan texnik usul va vositalar hamda undan kartografik axborotni o‘qish usullari.
Kartografik generalizatsiyaning uchinchi muhim omili tasvirlanadigan borliq (joy) xususiyatlari hisoblanadi. Har qanday borliq o‘zaro murakkab bog‘liqlikda bo‘lgan va ko‘plab turli xil uyg‘unliklarni hosil qilgan turli tipdagi obyektlar majmuidan iborat. Masalan, joy uchun bu – aholi punktlari, yo‘l to‘ri, relyef, gidrografiya va h.k. bunday uyg‘unliklarning individual xususiyatlari quyidagi yo‘nalishlarda namoyon bo‘lishi mumkin:
majmua tarkibida, har bir komponentning turli xil salmog‘i bilan ifodalanadigan, masalan, aholi zich rayon va cho‘l yoki tayga;
har bir komponent xarakterida, masalan, yirik aholi punktili rayon yoki alohida xonadonli rayon;
joyda obyektlar joylashuvi zichligida ifodalanadigan predmetlar bilan fazoning to‘lalik darajasida;
tasvirlanadigan borliq xarakterining bir xil emasligida, uning alohida fazoviy qismlari (uchastka, rayonlar) tuzilishining turlichaligida.
Generalizatsiyaning turlari
Generalizatsiya qilishda sivat tavsiflarini umumlashtirish keng qo‘llaniladi, ularning farqlarini kamaytirish har doim tasniflash belgilarini umumlashtirish bilan boiiqdir. Masalan, obzor kartalarda ko‘pchilikni tashkil etadigan o‘rmon daraxtlarining turlari o‘miga yagona o'rmon belgisi beriladi, geologic kartalarda yirik masshtablardan mayda masshtablarga o‘tishda svita va yaruslami boMimlarga qo‘shib yuborish bilan stratigrafik bo‘iinishlar umumlashtiriladi, so‘ngra bo‘lirnlar sistemalarga qo‘shib yuboriladi va h.k.
|
| |
