Foydalanilgan adabiyotlar

I.A.Karimov.

Ilm-fanni yanada rivojlantirish, iqtidorli va qobiliyatli yoshlarni ilmiy faoliyatini, ijodiy va intelektual salohiyatini ro’yobga chiqarish uchun sharoit yaratishga doir kompleks chora-tadbirlarni ishlab chiqish.Yoshlar o’rtasida sog’lom turmush-tarzini qaror toptirish, ularni ichkilikbozlik va giyohvandlik illatlaridan, boshqa-boshqa turli halokatli tahdidlar hamda biz uchun yod bo’lgan diniy va ekestremistik ta’sirlardan, tubdan ommaviy madaniyat xurijlaridan himoya qilishga doir chora tadbirlarni amalgam oshirish.Uzoq muddatli istiqbolga mo’ljallangan, mamlakatimizning salohiyati, qudrati va iqtisodiyotimizda raqobatbardoshligini oshirishda hal qiluvchi ahamiyat kasb etadigan navbatdagi muhim ustivor yo’nalish-bu asosiy yetakchi sohalarni modernizotsiya qilish, texnik va texnalogik yangilanish, transport va infratuzilma komunikatsiyani rivojlantirishga qaratilgan strategik ahamiyatga molik loyihalani amalga oshirish uchun faol inustitusiya siyosatini olib borishdan iborat.

Bugun biz tarixiy bir davrda xalqimiz o’z oldiga ezgu va ulug’ maqsadlar qo’yib, tinch osoyishta hayot kechirayotgan, avalambor o’z kuch imkoniyatlariga tayanib, demokratli, davlat va fuqarolik jamiyat qurish yo’lida ulkan natijalani qo’lga kiritayotgan bir zamonda yashamoqdamiz.Biz o’z taqdirimizni o’z qo’limizga olib, azaliy qadryatlarimizga suyanib, shu bilan birga taraqqiy topgan davlatlar tajribasini hisobga olgan holda, mana shunday oliyjanob intilishlar bilan yashayotganimiz,xalqimiz asrlar davomida orziqib kutgan ozod, erkin va farovon

hayotni barpo etganmiz, bu yo’lda erishayotgan yutuqlarimizni xalqaro jamiyat tan olgani, bunday imkoniyatlaming barchasini aynan mustaqillik berganini bugun hammamiz chuqur anglaymiz.Biz xalqimizning dunyoda hech kimdan kam bo’lmasligi, farzandlarimizning bizdan ko’ra kuchli, bilimli, dono va albatta baxtli bo’lib yashashi uchun bor kuch imkonoyatlarimizni safarbar etayotgan ekanmiz,bu borada ma’naviy tarbiya masalasi hech shubhasiz zarur ahamiyat kasb etadi.

Bugun biz tez sur’atlar bilan o’zgarib borayotgan insoniyat hozirga qadar boshidan kechirgan davrlardan tubdan farq qiladigan o’ta shiddatli va murakkab bir zamonda yashamoqdamiz.Davlat va siyosat arboblari, faylasuflar va jamiyatshunos, sharhlovchi va jurnalistlar bu davrni turlicha ta’riflab, har xil nomlar bilan atamoqda.Kimdir uni yuksak texnalogiyalar, tafakkur asri, ya’ni biror yalpi axbarotlashuv davri sifatida izohlanmoqda.

Mamlakatimiz kelajagi uchun Oliy Majlisning IX sessiyasida qabul qilingan Kadrlar tayyorlash bo’yicha milliy dastuming amalgam oshirilishi juda muhim ahamiyatga ega. Bu dasturni bajarish uchun javobgar kishilar oldiga men quyidagi vazifalarni qo’ymoqchiman.

I.A.Karimov O'zbekiston respublikasi Oliy Majlisining IX sessiyasida oliy ta'limning tashkil qilish to'g'risida quyidagi fikrlarni bildirgan edilar:

Oliy o'quv yurtini isloh qilayotganda ularni boshqa davlat oliy o'quv yurtlari bilan aloqasini mustahkamlash zarur.

O'z domlalarimiz bilan chegaralanib qolmay chetdan ham domlalar chaqirishni yo'lga qo'yishimiz kerak.

Yetuk saviyali domlalarni tayyorlash bo'yicha maxsus bir fond tashkil etish kerak. Biz shu fond orqali domlalarni, O'zbekiston professorlarini chet mamlakatlarga yuborib malakasini oshirib kelishlari uchun imkoniyat yaratishimiz kerak.

Ular chet ellarda malakasini oshirsin dong'i chiqqan universitetlarda o'zlari leksiya o'qisinlar tajriba orttirsin mana shunday ishlardan keyin O'zbekistonning obro'yi nomi olamga ovoza bo'ladi ,insho olloh !

Qisqa muddatlarda mazkur yo'nalishlarda belgilangan vazifalarni amalga oshirishga kirishiladi. “ Ustoz “ jamg'armasining tashkiletilganligi keyingi bir yil ichida yuzlab professorlar o'qituvchilarning rivojlangan demokratik chet mamlakatlarning nufuzli Universitetlariga yuborilishi yaqqol dalildir.

Darvoqe, ustozlarning, mutaxassislarning rivojlangan xorijiy davlatlarida malakalarining oshishi ham bir paytlar O'zbekiston Prezidentining orzusi edi.

Darhaqiqat, mustaqillik orzular ro'yobi “ Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” esa orzuga erishmoq yo'lidir.

Mazkur ta'lim tizimining vazifasi “ Kadrlar tayyorlash milliy dasturi ” da quyidagicha aniq belgilangan. “ Oliy o'quv yurtidan keyingi ta'lim oliy malakali ilmiy va ilmiy pedagok kadrlarga bo'lgan ehtiyojlarni qondirishga shaxsning ijodiy ta'lim (oliy malakali ) kasb-hunar manfaatlarini qanoatlantirishga va uzluksiz ta'lim tizimini ta'minlashga qaratilgan ”.

Oliy o'quv yurtidan keyingi ta'lim ikki darajada amalga oshiriladi.

Birlamchi darajada aspirantura bo'lib magistrlik negizida uch yil (4yil ) davom etadi.

Ikkinchi darajada doktorantura ham uch yil davom etadi, ammo fan nomzodi ilmiy darajasi negizida.

Ikkala darajaning ham maqsadi muayyan mutaxassisliklar bo'yicha oliy toifali ilmiy va ilmiy pedagogik kadrlarni shakllantirishdan iboratdir. Dissertatsiyani muvaffaqiyatli himoya qilganlarga birinchi darajada yakunlar bo'yicha “ fan nomzodi ” , ikkinchi darajada yakunlari bo'yicha esa “ fan doktori ” ilmiy darajasi beriladi.

Bunday ta'lim turlari faqat bizning milliy modellarga xosdir va shu jihatdan dunyo miqyosida beqiyosdir. Uzluksiz ta'lim tizimining turlaridan yana bin kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlashdir.

Boshlang'ich sinflardan boshlab o'zgarmas o'zgaruvchi funksiya va funksiya grafigi tushunchalari o'quvchilar ongiga singdirila boriladi. Bularni o'rganishga bo'lgan talab hayotiy hodisalarni ya'ni real hayotiy o'rganish bilan to'g'ridan- to'g'ri bog'liq.

Mamlakatimizda sog'lom va barkamol avlodni tarbiyalash , yoshlaming o'z ijodiy va intelektual salohiyatini ro'yobga chiqarish, mamlakatimiz yigit-qizlarini XXI asr talablariga to'liq javob beradigan har tomonlama_; rivojlangan shaxslar bo'- lib yetishishi uchun barcha shart-sharoitlar yaratilgan.

Tayyorlanayotgan mutaxassislarga real iqtisodiyot tarmoqlari va sohalaridagi mavjud talablarga javob beradigan qilib tayyorlash zarur.

O'sib kelayotgan yosh avlodga ta'lim va tarbiya berish davlat ta'lim standartlariga javob berishi o'quv dasturlari va o'quv uslubiy adabiyotlar takomillashtirish ham zarur.

Mamlakatimizda sog'lom va barkamol avlodni tarbiyalash , yoshlarning o'z ijodiy va intelektual salohiyatini ro'yobga chiqarish, mamlakatimiz yigit-qizlarini XXI asr talablariga to'liq javob beradigan har tomonlama rivojlangan shaxslar bo'lib yetishishi uchun barcha shart-sharoitlar yaratilgan.

Tayyorlanayotgan mutaxassislarga real iqtisodiyot tarmoqlari va sohalaridagi mavjud talablarga javob beradigan qilib tayyorlash zarur.

O'sib kelayotgan yosh avlodga ta'lim va tarbiya berish davlat ta'lim standartlarga javob berishi o'quv dasturlari va o'quv uslubiy adabiyotlar takomillashtirish ham zarur.

Ta'lim jarayoniga yangi axborot kommunikatsiya va pedagogik texnologiyalarni elektron darsliklar yaratish bilan oliy o'quv yurtlarida o'qitish

sifatini tubdan yaxshilash kerak. Binobarin ta'lim-tarbiya tizimini o'zgartirmasdan turib, biz ko'zlagan oliy maqsad, ozod va obod jamiyatni barpo etib bo'lmaydi. Kelajak avlod haqida qayg'urish, sog'lom, barkamol avlodni tarbiyalab yetishtirishda intilish bizning milliy xususiyatimizdir. Bu muqaddas zaminda yashayotgan har qaysi inson o'z farzandining baxti, saodati uchun o'zini ayamaydi.

Shu bois mamlaktimizning istiqlol yillaridagi birinchi qadamlaridanoq, buyuk ma'naviyatimizni tiklash va yanada yuksaltirish, uning milliy zaminini mustahkamlash, zamon talablari bilan uyg'unlashtirish asosida jahon andozasi va ko'nikmalari darajasiga chiqarish maqsadida katta ahamiyat berib kelinmoqda.

Та'limning yangi modeli jamiyatda mustaqil fikrlovchi erkin shaxsning shakllanishiga olib keladi. O'zining qadr-qimmatini, anglaydigan, irodasi baquvvat, iymoni butun, hayotda aniq maqsadga ega bo'lgan insonlarni tarbiyalash imkoniyatiga ega bo'lamiz.

Shuni unutmaslik kerakki, kelajagimiz poydevori. bilim dargohlarida yaratiladigan, boshqacha aytganda xalqimizning ertangi kuni qanday bo'lishi farzandlarimizning bugun qanday ta'lim-tarbiya olishiga bog'liq.

Ta'limni tarbiyadan, tarbiyani esa ta'limdan ajratib bo'lmaydi, bu sharqona qarash, sharqona hayot falsafasi.