Mustaqillik yillarida O‘zbekiston Respuflikasi Fanlar akademiyasi ilmiy tadqiqotlarining muhim natijalari
O‘zR FA ning mustaqillik yillaridagi ilmiy tadqiqotlarning muvaffaqiyatlari mustaqillik davrida O‘zR FA olimlari jahon ahamiyatiga molik qator muhim ilmiy natijalarga erishdilar.
1. Fundamental ilmiy tadqiqotlarning muhim natijalari
Astronomiya sohasida
- mustaqil O‘zbekiston tarixida ilk bor 2007-yil oktabr oyida baland tog‘ cho‘qqisidagi Maydanak rasadxonasida quyosh tizimidagi yangi № 2007 T №2 kichik planeta aniqlandi, unga 2009-yilda Garvard kichik planetalar Markazi 21027 raqamini berdi. 2010-yilda bu planetaga O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning taklifiga binoan “Samarqand” deb nom berildi. 1994-yilda rasadxonada kamdan kam uchraydigan hodisa – Shumaxer-Levi 9 kometasining Yupiterga qo‘nishi ro‘yxatga olindi va Platon kometa parchalarining to‘qnashish joylari qayd qilindi. Matematika sohasida etimologik nazariya asoslari, matematik statistika va algebrani ommaga xizmat ko‘rsatishdagi qator dolzarb masalalarni yechishda qo‘llash, epidemiologik, ayrogidrodinamika, optimal boshqaruv, statsionardagi tasodifiy jarayonlar, Kvant nazzariyasi va boshqalar rivojlantirildi.
Fizika sohasida
- og‘ir elementlar yadro nazariyasi asoslarini, jumladan uran yadrosining uch kaskadli bo‘linishida izotop magniy hosil bo‘lishi, kondensatsiyalash tizimlarida optik solitonlar, nanoklasterlash shaklida yuzaga ion zarralarini sochish, kristallarni radiatsiya ta’sirida bo‘yash va boshqa usullarni ishlab chiqdilar.
Dunyodagi birinchi marta yig‘ilgan quyosh energiyasini qo‘llab mustahkam o‘ta o‘tkazuvchan Kelvin graduslari bo‘yicha 110-150 temperaturada o‘ta o‘tkazuvchanlik holatiga o‘tadigan materiallar olindi.
2007-yil O‘zR FA Fizika texnika institutining olimlar jamoasi qattiq qorishmalar asosidagi istiqbolli yarim o‘tkazgichlarni kashf qilib, hossalarini o‘rganganlari uchun O‘zRning Fan va texnika sohasidagi davlat mukofatiga sazovor bo‘lishdi.
| 