|
Guruh: 110-21 Bajardi: Jabborova Malika
|
| bet | 3/4 | | Sana | 21.05.2024 | | Hajmi | 0,8 Mb. | | #248555 |
Bog'liq Malika operatsion tizim2Ubuntu Touch
Ubuntu Touch nomidan ko'rinib turibdiki, Ubuntu Linux tarqatilishidan ilhomlangan va u Sailfish OS ga o'xshaydi, virtual yoki apparat tugmalari yo'q, to'liq imo-ishoraga asoslangan navigatsiya. Ubuntu Linux distroslari orasida juda mashhur bo'lib, shu qadar mashhurki, bu mobil versiyani eng mashhur mobil operatsion tizimlardan biri bo'lishga loyiq qiladi. Ro'yxatdagi boshqalaridan farqli o'laroq, Ubuntu Touch-da ishlaydigan maxsus qurilmalar yo'q, lekin u portlash orqali qo'llab-quvvatlaydigan ko'plab smartfonlarga ega. Biroq, bu loyiha ARM va MTK protsessorlarida ishlaydigan ancha eski qurilmalarga mo'ljallangan.
Ubuntu Touch
Bu bir ochiq manbali loyiha va to'g'ri bilim va tajribaga ega bo'lgan har bir kishi uni o'z qurilmasiga o'tkazishi mumkin, albatta, agar uning qurilmasi uni qo'llab-quvvatlasa. Ochiq manba bo'lgani uchun u asosan foydalanuvchilar va yuk tashuvchilarning xayriyalariga tayanadi. Bu hali ham davom etayotgan loyiha bo'lib, Ubuntu distrosi yangi va yangi yangilanishlarni olishi bilan yangilanib turadi.
Android – Linux yadrosida yaratilgan portativ (tizimli) operatsion tizim bo`lib, kommunikatorlar, planshetli kompyuterlar, elekron kitoblar, raqamli pleyerlar, qo`l soatlari, netbuklar va smartbuklarda ishlatiladi. Google tomonidan sotib olingan Android Inc. kompaniyasi tomonidan yaratilgan. Keyinchalik Google tizim rivojlanishi bilan shug`ullanadigan Open Handset Alliance (OHA) ittifoqini tuzdi. Android yordamida Java dasturlarni tuzish mumkin. Android Native Development Kit Sida va boshqa tillarda yoziladigan dasturlarni yaratadi. Android – mobil telefonlar uchun jahonda eng mashhur operatsion tizimi paydo bo„lganligiga atigi besh yil bo’lganligiga hatto ishonging ham kelmaydi. Quyida Android tizimi haqida batafsil ma’lumotlar berilgan. Android (yunoncha so’z bo’lib, ikki bo’g’ini – “erkak” va “o’xshash”) – “odamsifat robot ma’nosini ifoda etadi. Balki mana shuning uchun Android operatsion tizimi logotipida robot tasvirlangandir. Android operatsion tizimining yaratilishi tarixi 2002-yillardan boshlangan. Mana shu davrda Google korporatsiyasi yaratuvchilari E. Rubinning dasturiy ishlanmalari to’plami bilan qiziqib qoladilar. Dastlab mobil qurilmalar uchun yangi operatsion tizimni yaratish loyihasi bilan katta maxfiylik ostida TAndroid Inc. Kompaniyasi shug’ullangan, ushbu kompaniyani keyinchalik Google sotib oladi. Android – Linux yadrosiga asoslangan kommunikatorlar, planshetli kompyuterlar, elektron kitoblar, raqamli musiqa uskunalari, qo’l soatlari, netbuklar va smartbuklar uchun portativ (tarmoqli) operatsion tizimdir. Dastlab, Android Inc. kompaniyasi tomonidan yaratila boshlangan, uni keyinchalik Google sotib olgan. Keyinchalik Google Open Handset Alliance (OHA) alyansini tashkil qildi, u hozirda ham platformani qo’llab-quvvatlash va yanada rivojlantirish bilan shug’ullanadi. Android Google tomonidan ishlab chiqilgan kutubxona orqali qurilmani boshqaruvchi Java-ilovasini yaratishga imkon beradi. Android Native Development Kit Si va boshqa tillarda yozilgan ilovalarni yaratadi. 2012-yilning uchinchi choragida sotilgan smartfonlarning 75 foizida Android operatsion tizimi o’rnatilgan. HTC Dream (T-Mobile G1) – Android OT asosida birinchi smartfoni.
2008-yil sentabr oyida birinchi versiyasi chiqarilgandan so’ng tizimga bir necha yangiliklar kiritilishi sodir bo’ldi. Ushbu yangiliklar odatda, aniqlangan xatolarni tuzatish va tizimga yangi funksiyani kiritish bilan bog’liq bo„ldi. Tizimning har bir versiyasi yangilik sifatida o’zining kodli nomi bilan ataldi. Kod nomlari alifbo tartibida berildi. 2012-yil noyabr oyiga kelib, tizimning 14 ta versiyasi yaratildi. Bu versiyasi - 4.1 Jelly Bean («qo’shimchasi bilan chaynash obaki») deb nomlandi. 2013-yil 31 oktabr kuni, tizimning navbatdagi yangi versiyasi yaratildi. Bu versiyasi - 4.4 KitKat deb nomlandi. 2014 yil 3 noyabrda tizimning 5.0 versiyasi yaratildi. Bu versiyasi – 5.0 Lollipop deb nomlandi. 2015 yil 28 mayda tizimning 6.0 versiyasi yaratildi. Bu versiyasi - 6.0 Marshmallow deb nomlandi. 2016 yil tizimning oxirgi versiyasi yaratilishi ko’zda tutilgan bo’lib, u 7.0 Nougat deb nomlanadi1 . Android versiyalarining yangilanish bosqichlari 2 Android operatsion tizimini Apple qurilmalariga – iPhone, iPod Touch va iPad larga Openiboot nomli maxsus dastur yordamida o’rnatish muvaffaqiyatli tajribasi ham mavjud, u ushbu qurilmalarda turli operatsion tizimlarni, shu jumladan, Android operatsion tizimini ham ishga solish uchun mo’ljallangan. Android OTning afzalliklari Ko’pchilik Androidning ko’p tarmoqli imkoniyatlari va yashirin funksiyalari borligini taxmin qilsalar kerak, lekin iste’molchi Androidning sirlaridan uni boshqarish jarayonida smartfon yoki planshetning qo’shimcha imkoniyatlaridan foydalanilgani kabi xabardor bo’lib, foydalana olmasliklari mumkin. Chunki mavjud muloqot oynalaridan foydalanishning qulayligini oshirish hamda qurilmadan estetik zavq olinishini ta’minlash maqsadida ayrim funksiyalar yashirin tarzda berilgan. Android dasturining afzalliklari: - Android market hozirgi kunda eng zo’r dasturiy ta’minot Web-saytlaridan hisoblanadi va Android uchun juda ko’p bepul dasturlar mavjud. - Android kommunikatorlari yordamida xohlagan mobil aloqa operatorini tanlash imkoniyati mavjud. - Android platformasi paydo bo’lganiga uncha ko’p vaqt bo’lmagan bo’lsa ham, u bir qancha imkoniyatlarni taqdim etadi va shunga yarasha Androidda ishlaydigan qurilmalarning narxi ham unchalik baland emas. - Android bu to’liqligicha ochiq operatsion tizim hisoblanadi. - Android ko’p jarayonli operatsion tizim, ya’ni unda bir vaqtning o’zida bir necha dasturlar ishlash imkoniyati mavjud. Android qurilmalarini hammasida virtual klaviatura mavjud. Ba’zi Android qurilmalarida ham virtual, ham haqiqiy klaviatura mavjud bo’ladi. - Android operatsion tizimi faqatgina kommunikatorlarda emas, balki planshet kompyuterlar, netbuklar va boshqa gadjetlarda ham ishlay oladi. Androidning imkoniyatlari, asosan, yosh va o’rta yoshli foydalanuvchilarga mo’ljallangan.
Android emulyatsiya rejimida ishga solingan. Maemoda ishlovchi — Nokia N810 va Nokia N900 (Nitdroid nomli port) internet-planshetlari — Windows Mobile operatsion tizimida, MeeGo, va HTC HD2 platformasida ishlovchi Nokia N9 smartfonlari kabi qurilmalarga to‘laqonli ko‘chirib o‘tkazish ham amalga oshirildi, ularda Android operatsion tizimini micro SD-kartalar sifatida ichki NAND-xotira sifatida ham ishga solish mumkin.Shu bilan birga, o‘rnatilgan tizim to‘la, hech bir cheklanishlarsiz funksionallikka ega. Bulardan tashqari, Android operatsion tizimini Apple qurilmalariga — iPhone, iPod Touch va iPad larga Openiboot nomli maxsus dastur yordamida o‘rnatish muvaffaqiyatli tajribasi ham mavjud, u ushbu qurilmalarda turli operatsion tizimlarni, shu jumladan, Android operatsion tizimini ham ishga solish uchun mo‘ljallangan.Bada operatsion tizimidagi qurilmalarda cheklangan funksiyalari bilan dastlabki proshivkalari paydo bo‘lmoqda. Koolu kompaniyasi Neo Free Runnerga Androidni o‘rnatish bilan shug‘ullanish bilan birga, qayta o‘rnatilgan Google mobil platformasi bilan ushbu smartfonlarni sotishda o‘z biznesini rivojlantirmoqda. Koolu kompaniyasidan Neo Free Runnerga birinchi rasmiy va umumiy foydalanish uchun Android o‘rnatilishi beta-relizi 2008- yil dekabr oyida bo‘lib o‘tdi. Android x86 arxitekturasiga ham ko‘chirib o‘tkazilgan.Ustunliklari : Ba’zi sharhlovchilar Android qator hollarda veb-syorfing, Google Inc. servislari bilan mosligi kabi va boshqa xususiyatlari bilan o‘z raqobatchilaridan bir Apple iOS kompaniyasiga qaraganda o‘zini yaxshi namoyon qilishini aytadilar. Android, iOS ga nisbatan ochiq platforma hisoblanadi, bu holat unda ko‘proq funksiyalarni amalga oshirishga imkon beradi. iOS va Windows Phone 7 dan farqli ravishda, Androidda fayllarni qabul qilish va uzatishga ham imkon beruvchi Bluetooth oqimini to‘la amalga oshirish mavjud. FTP-serverini, tarmoqqa ulanish nuqtasi rejimi (PAN xizmati) va Bluetooth orqali guruhli birinchi darajali tarmoqni (GN xizmati) amalga oshirish mavjud. Android-apparatlarida, odatda, USB va xotira kartalarini olmasdan turib boshqa uzatish usullari tezlik cheklanishlaridan qat’iy nazar kompyuter fayllarini tezlikda telefonga ko‘chirishga imkon beruvchi, MicroSD-kardrider mavjud; bundan tashqari, iOS va Window Phone 7 sinxronlashtirish dasturi (iTunes va Zune), orqali amalga oshirishdan tashqari, biror-bir fayllarni telefonga/telefondan to‘g‘ridan-to‘g‘ri uzatish mumkin emas, Android operatsion tizimidagi telefonlar esa xotira kartasi fayllar tizimini USB mass storage device («fleshka») kabi uzatish imkoniga ega. Аvvaldan dasturni "tekshirilmagan manbalardan" (misol uchun, xotira kartasidan) o‘rnatish taqiqlanishiga qaramay,ushbu cheklash apparat sozlashlarida doimiy vositalar yordamida o‘chiriladi, bu holat esa internet-ulanishlarsiz dasturlarni telefonlar va planshetlarga o‘rnatishga imkon beradi (misol uchun, Wi-Fi-ulanish nuqtalariga ega bo‘lmagan va odatda juda qimmat turadigan mobil internetga pul sarflashni istamaydigan foydalanuvchilar uchun), hamda barcha istaganlarga Android uchun ilovalarni bepul yozish va o‘z apparatida test sinovlaridan o‘tkazish imkonini beradi, shu bilan birga, iOS va Windows Phone 7 da hatto o‘z dasturlarini tarqatish istagi bo‘lmaganda ham loyihachining qayd etish ro‘yxatini sotib olishi kerak bo‘lardi. Android ARM, MIPS, x86 kabi turli apparatli platformalarda foydalanish mumkin. Android - keng tarqalgan qabul qilingan ochiq manbali loyiha. Google Android platformasini faol ravishda rivojlantirmoqda, biroq uning qismlarini Android qurilmalarini o'z qurilmalariga ishlatishni xohlaydigan apparat ishlab chiqaruvchilari va telefon tashuvchilariga bepul beradi. Google, faqatgina Google operatsion tizimining ilovalar qismini o'rnatgan bo'lsa ham, ishlab chiqaruvchilarni ayblaydi. Android-dan foydalanadigan ko'plab (lekin barchasi) asosiy qurilmalar ham xizmatning Google ilovalari qismini tanlashadi. Amazonning eng katta istisnolari. Kindle Fire planshetlari Android-dan foydalansalar-da, ular Google qismlarini ishlatishmaydi va Amazon alohida Android ilovalari do'konini saqlaydi. Android telefonlarni va planshetlarni quvvatlaydi, biroq Samsung Samsung telefonlari bo'lmagan kameralar va hatto muzlatgich kabi elektron interfeyslarni sinab ko'rdi. Android TV Android-dan foydalanadigan o'yin / oqim platformasi. Parrot hatto raqamli foto ramkani va Android-ning vositasi bilan stereo tizimini ham ishlab chiqaradi. Ba'zi qurilmalar ochiq-oydin Android-ni Google ilovalarisiz sozlashi mumkin, shuning uchun siz uni ko'rganingizda Androidni aniqlay olmaysiz yoki bo'lmasligi mumkin.
Android ilovalarining asoslarini ko’rib chiqsak, biz 4 ta asosiy komponentni ko’ramiz. Activity, Service, Broadcast receiver va Content provider-lar. Komponentlar va Android operatsion tizimiga o’tishdan oldin, keling, Android foydalanuvchisi nima qilishini ko’rib chiqaylik.
Android telefonimizda bizni ilovalar ro’yxati kutib oladi. Ilova belgisini bosish dasturni ochadi. Navigatsiya panelidagi piktogrammalarni bosish orqali siz Orqaga, Bosh sahifa va Oxirgi ilovalar orasida harakat qilishingiz mumkin. Keling, ushbu operatsiyalar texnik tomondan qanday ishlashini ko’rib chiqaylik.
Android OS aslida Linuxning moslashtirilgan versiyasidir. Linuxda turli xil foydalanuvchilar yaratilganidek, har bir dastur aslida foydalanuvchi hisoblanadi. Har bir ilova o’zining shaxsiy hududlariga ega. Ushbu xususiy hududlarga ruxsat (permission)-lar bilan kirish mumkin. Har bir o’rnatilgan ilova UID (User ID) va GID (Group ID) ga ega.
|
| |
