|
UID : Ilovaning files-folders-resource-larga va hokazolarga kirishini boshqaradi.
GID
|
| bet | 4/4 | | Sana | 21.05.2024 | | Hajmi | 0,8 Mb. | | #248555 |
Bog'liq Malika operatsion tizim2UID : Ilovaning files-folders-resource-larga va hokazolarga kirishini boshqaradi.
GID : Muayyan foydalanuvchilar to’plamini birgalikda guruhlash imkonini beradi. Guruhdagi user-lar permission-lar doirasida umumiy fayllarga kirishlari mumkin.
Ilovalarni ochilishi uchun boshlang’ich nuqta kerak. Bu yerda bizga 4 ta asosiy komponentimizdan biri kerak.
Activity : Ular Android ilovalarining asosiy qurilish bloklari. Ular o’zlari joylashgan (ekran) barcha joyni egallaydi. Ular bir-birining ustiga joylashgan.
Service : Background jarayonlari. Service-lar ilovadan tashqari holatda ham ishlashni taminlab beradi. Shunday qilib, ushbu ilovaning ba’zi asosiy funksiyalari boshqa ilovalar uchun mavjud bo’lishi mumkin.
Broadcast receiver : Interrupt Handler-ga o’xshash, dasturda muhim voqea sodir bo’lganda ishga tushadi. Muayyan hodisani handle qilinmayotgan paytda aktiv emas.
Content provider : Biz undan bitta ilova maʼlumotlariga boshqa ilovadan kirishni xohlaganimizda foydalanamiz. U fayllarni yoki boshqa saqlash komponentlarini olishi mumkin. Ko’pincha SQLite-ga tayanadi.
Ilovada static ravishda ishlatiladigan asosiy komponentlar “AndroidManifest.xml” da aniqlanishi kerak Android OS ilovalarni ishga tushirishda Manifest-ni tekshiradi va shunga mos ravishda kerakli ilovalarni ochadi va ilova ehtiyojlarini tushunadi. Android telefonimizni yoqqanimizda, bizni dastur piktogrammalari ro’yxatini o’z ichiga olgan tizim tomonidan Activity ko’rsatadi. Biz har qanday ilovaga asosiy komponentlarimiz bilan kira olamiz. Bu ilova belgisi (icon)-ni, notification yoki boshqa asosiy komponentlarni bosish orqali bo’lishi mumkin. Ilovamizda qancha komponentlar bo’lsa, shuncha kirish nuqtalari mavjud.
Foydalanuvchi ilova belgisini bosganida, tizim javob berish uchun ishga tushirgichda onClick() ni chaqiradi. Activity Manager startActivity() ni chaqiradi. Activity Manager Android OS ostida startViaZygote() ni chaqiradi. Zigota dasturni o’rnidan turg’azadi va uni tizimga yo’naltiradi. Activity Manager.
U asosiy komponentlarga g’amxo’rlik qiladi. Agar siz ilovani ishlab chiqishda ANR xatosiga duch kelsangiz, bu Activity Manager. Shuningdek, u Activity LifeCycle, OOM va Low Memory bilan shug’ullanadi.
Foydalanuvchi ilovani bosganida, u backstack-da bo’lishi yoki birinchi marta ishga tushirilishi mumkin. Ilovalar birinchi marta ishga tushirilganda, ular ko’proq tizim resurslarini boshqarishni boshlaydilar. Hardware ma’lum bir quvvatga ega va bu jarayon abadiy davom eta olmaydi. Bir nuqtada tizim yangi ishga tushirilgan komponentlar uchun eski ilovalarni yoki past priority-ga ega bo’lganlarni o’ldirishi kerak. Jarayonlarning foydalanuvchi tomonidan aniqlanishini oldini olish uchun Android komponentlarni LifeCycle bilan ta’minlaydi. LifeCycle Callbacks tizimi tomonidan ishga tushiriladi.
Android xotirani boshqarish uchun ikkita tuzilmaga ega : Out Of Memory (OOM) va Low Memory. OOM aslida Linux bilan bir xil. Xotirani tozalash uchun -17 va +15 oralig’ida reyting tizimini yaratadi. Bal qancha yuqori bo’lsa, OOM tomonidan o’ldirish ehtimoli shunchalik yuqori bo’ladi. Ballar CPU vaqti, runtime, xotira hajmi va boshqalar kabi parametrlar asosida hisoblanadi. OOM xotira to‘la boshlaganda ishga tushadi. Android dasturchilari xotirani ko’proq nazorat qilishni xohlashdi, shuning uchun ular Low Memory strukturasini yaratdilar.
Past xotirada tizim ma’lum chegara (threshold) qiymatlarida ishga tushiriladi. Tizimda ishlaydigan background jarayonlari olinadi va saqlanadi. Zygote.
Bu ilovalarni ishga tushiradigan maxsus tuzilma. U barcha ilovalar tomonidan ulashiladigan komponentlarni, ularni birlashtirish va ishga tushirish (launch) jarayonini qisqartirish uchun moslashgan. U faqat yangi dastur ishga tushirilganda faol bo’ladi. Ilova ish vaqtida kerak bo’lishi mumkin bo’lgan resurslarni tayyorlaydi.
U tizimda rozetka (socket) yaratadi, dasturni ishga tushirish so’rovini qabul qilganda tinglaydi va fork qiladi. Fork qilishning afzalligi shundaki, dasturga kerak bo’ladigan barcha resurslar mavjud, oldindan yuklangan. Fork operatsiyalari aslida o’z nusxasini ishlatadi. Shuning uchun, resurslarning bir nusxasi ilovalar sonidan qat’i nazar, operativ xotirada saqlanadi. Zygote ishga tushiradigan birinchi dastur System Server bo’lib, u alohida jarayon sifatida ishlaydi. Jetpack Compose — bu boshqa holat. Jetpack Compose alohida kutubxona bo’lgani uchun u Zygote-dan foydalana olmaydi. Buning o’rniga u 1.0 dan boshlab tuzilmalar uchun Profile Installer-dan foydalanadi.
Intent.
Bu orqali komponentlar o’zaro interaksiya qilish imkonini beradi. Intent bu passiv obyektdir. Uni yuborishning ta’siri uning mazmuniga, ishlatiladigan mexanizmga va o’rnatilgan ilovalarga qarab farq qilishi mumkin. Agar ilovaning o’zi foydalanuvchi so’rovini ta’minlamasa, u boshqa ilovalar bilan o’zaro interaksiya qilishi mumkin. Masalan, Camera-Gallery operatsiyalarida, operatsiyalar tizim tomonidan taqdim etilgan ilovalar bilan o’zaro interaksiya qilishi mumkin.
Android operatsion tizimida ishlaydigan uskunalar himoyasi zaifligining asosiy sababi ko‘pchilik smartfon ishlab chiqaruvchilarining xakerlar tomonidan aniqlanib, foydalanib kelinayotgan nuqsonlarni tezkor ravishda tuzatish xohishi yo‘qligidir. Mutaxassislarning bu xulosasi Android Authority portalida keltirildi.
Android Authority
Kompyuter xavfsizligi sohasi mutaxassisi Gel Beniamini Google platformasidagi boshqa uskunalardan xavfsizlik darajasi yuqoriligi bilan ajralib turadigan ikkita rusumni tilga oldi. Uning fikricha, ma’lumotlari xavfsizlikda bo‘lishini istagan foydalanuvchilar Google Nexus va Samsung qatori uskunalarini xarid qilishi lozim.
Google smartfonlari dasturiy ta’minot yangiliklarini kompaniyadan birinchi bo‘lib oladi, shu bois har qanday nuqson birinchi navbatda ularning tizimida tuzatiladi.
Samsung kompaniyasi esa apparatlari dasturiy ta’minotini yangilashda Google’dan ortda qolmaydi, negaki ulkan resurslarga va ekspertizaga ega.
Yanvarda o‘tkazilgan sinovlar eng ko‘p nuqsonlar aynan Nexus smartfonlarida va Samsung’ning oxirgi modellarida tuzatilganini ko‘rsatdi.
Xulosa
Android ishlanmasi axborot texnologiyalari dunyosiga kirishni va rivojlanishning istiqbolli yo'nalishini tanlashni istaganlar uchun ajoyib imkoniyatdir. Bu hudud qiziqarli loyihalar va yangi foydali mahsulotlar yaratish imkoniyatlari bilan to‘la. Android platformasi uchun dasturiy ta'minot ishlab chiqish eng mashhur va yuqori haq to'lanadigan dasturlash tillaridan biri bo'lgan Java-ga asoslangan. Android dasturchisi bo'lish uchun siz to'g'ri o'rganish strategiyasini tanlash, o'zingizni eng yaxshi ma'lumot manbalari va yangi narsalarni o'rganishga ishtiyoq bilan jihozlashdan boshlashingiz kerak.
Foydalanilgan adabiyotlar
Modern Operating Systems (4th Edition) 4th Edition – Andrew S. Tanenbaum, Herbert Bos – Pearson April 2014 – 1136 pages.
Operating System Concepts, Binder Ready Version 9th Edition - Abraham Silberschatz, Peter B. Galvin, Greg Gagne – Wiley January 2013 – 919 pages.
Einar Krogh. An Introduction Windows Operating System. 2-nd edition, 2017 – 137 pages.
Linux with Operating System Concepts – Richard Fox – CRC Press 2015 – 688 pages.
Ganiev S.K. Kuchkarov T.A. “TARMOQ XAVFSIZLIGI”. o’quv qo’llanma. Toshkent 2019.
|
| |
