|
Inson mehnat faoliyatining turlari, fiziologik ta‟siri
|
| bet | 4/5 | | Sana | 09.01.2024 | | Hajmi | 163,06 Kb. | | #132792 |
Bog'liq 1xf2.Inson mehnat faoliyatining turlari, fiziologik ta‟siri.
Har bir insonning va butun jamiyatning mehnat faoliyati quyidagi ikki asosiy turga bo‟linadi: jismoniy va aqliy. Har qanday faoliyat ma‟lum bir ijtimoiy, ruhiy jarayonni nazarda tutadi.Hammaga ma‟lumki, inson faoliyati natijasida har doim biror moddiy narsaga erishiladi. Zero moddiy narsa natijasida faoliyatning doirasi doimiy kengayib, murakkabligi ortib boradi. Insonni bir vaqtda faoliyati bilan ehtiyoji ham rivojlanib boradi.
Inson faoliyati - bu har doim hayot uni oldiga qo‟yilayotgan muammolarni hal etilishidir. U bu muammolarni aqliy va jismoniy faoliyati natijasida yechadi. Umuman olganda inson faoliyatini aqliy va jismoniy faoliyatlarga bo‟lish ko‟p
jihatdan shartli hisoblanadi. Aqliy faoliyat markaziy asab sistemasiga sezilarli darajada yuklanish beradi va mehnatni kuchlanganligi sifatida harakterlanadi. Jismoniy faoliyat insonni mushaklariga, skelet mushaklariga, yurak-qon tomir sistemalariga va boshqa fiziologik sistemalariga yuklanish beradi.
Zamonaviy hayot ishlab chiqarishda jismoniy faoliyatga nisbatan aqliy faoliyat ulushini oshib borishini harakterlaydi. Bunday holatlar aqliy mehnat bilan shug‟ullanuvchi odamlarda yog‟ bosish, qon tomir kasalliklari, umurtqa, oshqozon-ichak va boshqa kasalliklarni paydo bo‟lishiga olib keladi.
Zamonaviy ishlab chiqarishda kasblar to‟rt guruhga bo‟linadi: jismoniy, mexanizatsiyalashgan, avtomatlashgan va aqliy mehnat. O‟z navbatida oxirgi ikkitasini ulushi doimiy o‟sayotgan bo‟lsa, birinchi ikkitasiniki esa doimiy kamaymoqda.Mos ravishda ishlab chiqarish yoki xizmat ko‟rsatish sohasi kengaymoqda. Ammo insonni yuqori mehnat unumdorligini taminlash uchun aqliy va jismoniy faoliyatini ma‟lum darajada birgalikda olib borish zarur. SHu maqsadda har xil trenajerlar, aerobika mashg‟uloti, jismoniy tarbiya, yugurish, sportcha yurishlardan foydalanish zarur.
Mehnat gigienistlari va fiziologlarining qayd qilishicha inson o‟zining har qanday faoliyatida uning organizmini bioritmi mehnat va dam olish rejimlari bilan mos kelsa u eng yuqori samaradorlikka erishishi mumkin.
Aqliy mehnat bilan shug‟ullanadigan odamlarni bioritmini tadqiqotini ko‟rsatishiga ularning mehnat samaradorligi ertalab yaxshilanib, yarim tunda o‟zining eng yuqori darajasiga yetadi, so‟ngra esa asta-sekin yomonlashib boradi.
|
| |
