|
Elektrodvigatelni tanlash uchun talab etiladigan quvvatni hisoblash
|
bet | 2/6 | Sana | 18.05.2024 | Hajmi | 1,1 Mb. | | #242247 |
Bog'liq bir pogonali tog\'ri tishli silindrsimon reduktorni loyihalashElektrodvigatelni tanlash uchun talab etiladigan quvvatni hisoblash Ptal = Pum 3 = 4.6*0.92=6.2kvt
Pdv = 4.2kvt quvvatga ega elektrodvigatel tanlaymiz. (A1. 1.2.2-jadval)
Ishchi valning burchak tezligini aniqlash
ω3 =2V/D =2*0.9/275=6.5rad / s
Ishchi valning aylanish chastatasini aniqlash n=30w/3.14=30*6.5/3.14=58.2ayl/min
nn n=w1/3.14=6*58.2/3.14=188.2ayl/min
Elektrodvigatelni markalarni tanlash nc =1500ayl/mi
112M4/1445
S = 4.66%
Markali dvegatel tanladik. Tanlangan elektro dvigatelni eskiz chizmasini chizamiz.
Dvigatel markasi
|
Polyuslar soni
|
Dvigatel o’lchamlari
|
|
|
|
|
|
|
L1
|
H
|
D
|
d1
|
l1
|
l2
|
l3
|
b
|
d0
|
h
|
4A112M
|
2,4,6,8
|
452
|
230
|
235
|
32
|
80
|
70
|
140
|
190
|
12
|
112
|
Dvigatel parametrlari A1. 1.2.3-jadvaldan olindi. [1]k
Elektrodvigatel valining aylanishlar sonini aniqlaymiz.
ndv =1500 (1−S) =1500 (1−0.0466 ) =1445 ayl /min
Yuritmani umumiy uzatish sonini hisoblash
Uum =nndv3 = 1271430.4 =2
Umumiy uzatish sonini aniq pog’onalarga taqsimlash
Uzatish sonini silindrsimon uzatma uchun standartga muvofiq tanladik. U1 =4 (A1. 12-bet)
Uum =U1 ⋅U 2
U2 =UUum1 =4 *1 = U=4
Har bir val uchun quvvat (P), aylanishlar soni (n), burovchi moment (T), burchak tezligi (ω) hisoblanadi
val:
P1 = Ptal = 5KN n1 = ndv =1125.9min−1
T1 = 9550⋅ nP = 9550⋅5/114 = 40.3Nm
rad /s
val:
P2 = P1 ⋅ηsilindr ⋅ηpod = 5⋅0.98⋅0.99 = 3.3 kvt n
T2 = T1 ⋅U1 ⋅ηsilidr ⋅ηpod = 40.3⋅4⋅0,98⋅0.99 =186 Nm
s−1
Bir pog’onali to’g’ri tishli silindrsimon yopiq uzatmaning hisobi
Yuqoridagi masalaning natijalaridan olingan qiymatlar:
T1 = 40.3Nm T2 =168Nm n1 =115.9min−1
n2 = 364min−1
U = 4
Ln = 2500soat
1. Tishli g’ildirak uchun material tanlash.
Reduktorning tishli g’ildiraklariga material sifatida St 40X markali po’lat materialini tanlaymiz va uni qattiqligini oshirish uchun termik qayta ishlov berishni tanlaymiz. Yetaklovchi va yetaklanuvchi tishli g’ildiraklar uchun 40x markali po’lat material tanlaymiz. Bunda termik qayta ishlash yaxshilanish tish yuzasining qattiqligi (235...262)HB2; (269...302)HB1.
1.1. G’ildirak tishlarning o’rtacha qattiqligi.
HB1o’r=(269+302)/2=285,5
HB2o’r=(235+262)/2=248,5
2. Yetaklovchi va yetaklanuvchi tishli g’ildiraklar uchun kontakt kuchlanishni ruxsat etilgan qiymatini aniqlaymiz.
[σH ]= KHL ⋅[σHO] MPa.
a) Yetaklanuvchi tishli g’ildirak uchun
[σH]2 = KHL2 ⋅[σHO]2 MPa.
Bunda [σHO]2 - bazoviy sikllarga to’g’ri kelgan kontakt kuchlanish qiymati
(A1.1.4.1-jadvalga qaralsin)
[σHO]2=1,8 HBo’r+67=(1,8*248,5)+67 = 514 N/mm2;
K HL2 -ishlash muddatini hisobga oluvchi koeffitsenti
KHL2 = 6 NNHO2 2 ≤KHLmax
bunda NHO2 = (HB2o’r)3 = (248,5)3=15*106 – bazoviy siklllar soni.
N2 = 60⋅n3 ⋅ L n = 60*93*25000 = 139,5*106 – hisobiy sikllar soni.
Natijada
KHL2 = 6 NNHO2 2 = 6 13915,5⋅10⋅106 6 = 1,0 chunki NHO2 < N2 (A1. 15-bet)
Etaklanuvchi tishli g’ildirak uchun kontakt kuchlanishni qiymati
[σH]2 =514*1,0 = 514 N/mm2
b) Yetaklovchi tishli g’ildirak uchun kontakt kuchlanishni ruxsat etilgan qiymati.
[σn] = [σno]1∙KHL1 MPa,
Bunda: [σHO]1=1,8 NVo’r+67=(1,8*285,5)+67= 581N/mm2
KHL1 = 6 NNHO1 1 ≤KHLmax .
NHO1 =15*106sikll, N1=N2·UI=139,5*106*5=697,5*106 sikll. NHO1 < N1 bo’lgani uchun KHL1 = 1,0 (A1. 15-bet)
Yetaklovchi tishli g’ildirak uchun kontakt kuchlanishni ruxsat etilgan qiymati.
[σH]1 =581*1,0 = 581 N/mm2
v) Yetaklanuvchi tishli g’ildirak uchun egilishdagi kuchlanishni ruxsat etilgan qiymati
[σF ]2=[σFO]2 ⋅ KFL2 N/mm2
bunda [σFO]2 – bazoviy siklllarga to’g’ri kelgan egilishdagi kuchlanish qiymati.
[σFO]2 =1.03 NVo’r=1,03*248,5=256 N/mm2; bunda NFO = 4⋅106 - bazoviy sikllar soni; N2 =139,5⋅106 sikl.
Natijada
KFL2 = 6 NNFO2 = 6 1394,⋅510⋅ 10 6 6 = 1,0 chunki NFO <N2 (A1. 15-bet)
Yetaklanuvchi tishli g’ildirak uchun egilishdagi kuchlanishni ruxsat etilgan qiymati
[σH]2 =256*1,0 = 256 N/mm2
2.1. Yetaklovchi tishli g’ildirak uchun egilishdagi kuchlanishni ruxsat etilgan qiymati
[σF ]1=[σFO]1 ⋅ KFL1 N/mm2; bunda [σFO]2=1.03 NVo’r1=1,03*285,5=294 MPa;
KFL1 = 6 NNFO1 = 6 6974⋅10⋅ 106 6 = 1,0 chunki NFO <N1 (A1. 15-bet)
Yetaklovchi tishli g’ildirak uchun egilishdagi kuchlanishni ruxsat etilgan qiymati
[σF ]1=294*1,0=294 N/mm2;
Demak, ruxsat etilgan kontakt va egilishdagi kuchlanishlarni qiymatlari:
[σH ]1 = 514 MPa; [σF ]1 = 256MPa;
[σH ]2 = 581 MPa; [σF ]2 = 294 MPa.
3. Uzatmaning o’qlararo masofasini aniqlash
K
aω =Ka⋅(U +1)⋅3 [σH H ⋅T ⋅103 mm
]1 ⋅U ⋅ψa
bu yerda:
K a -hisobiy koeffisient bo’lib, to’g’ri tishli uzatma uchun Ka = 49.5ga teng, qiya tishli uzatma uchun esa Ka = 43gat eng. (A1. 18-bet)
U-uzatmaning uzatish soni
[σH] -ruxsat etilgan kontakt kuchlanishning MPa hisobida T 2 -sekin aylanuvchi g’ildirak valining burovchi momenti.
K HB -yuklanishni tish yuzasiga notekis taqsimlanishni hisobga oluvchi koeffisienti tish yuzasining notekisligi HB ga, tish eni koeffisienti ψa va uzatma g’ildiraklarining tayanchi nuqtasiga joylashishiga nisbatan olinadi. (A1. 1.4.4-jadval)
ψa -tish eni koeffisienti bo’lib, uzatma g’ildiraklarini tayanchga nisbatan
joylashishiga qarab tanlanadi. (A1. 1.4.4-jadval)
aω = K ⋅(U +1)⋅3 [σH ] 2 ⋅U2 ⋅ψβa = 49.5(4+1) ⋅4 ⋅0.4 =125mm
Standart bo’yicha aω =125mm ga teng. (A1. 19-bet)
a=K*(U+1)
Tishli g’ildiraklarning dastlabki o’lchamlari 4.1 G’ildirak bo’luvchi aylana diametrini hisoblash. d2 = 2U⋅aω/1+U = 2⋅4*125/4+1=194mm
4.2 G’ildirak eni
b2 =ψa ⋅aω = 0.4⋅125 = 55mm b1 =1.12⋅b2 =1.12⋅50 = 60mm
5. Ilashish modulini aniqlash
m ≥ 2 1.12 mm
Standart bo’yicha mmm deb qabul qilamiz. (A1. 22-bet)
Bu yerda: Km- modul koeffitsienti bo`lib qiya tishli g`ildirak uchun 5.8 ga teng.
Yetaklovchi va yetaklanuvchi tishli g’ildirak tishlar soni z1 =zy /(U +1) =126/5 = 25.2
z2 =zy −z1 =126-25.2 =100.8
Uzatmaning geometrik o’lchamlari
Tish bo’luvchi aylana diametri
Tish ostidan o’tgan aylana diametri
d f1 = d1 + 2.5m = 45+5=50mm d f2 = d2 + 2.5m =125 +2.5⋅4 =185 mm
c) Tish ustidan o’tgan aylana diametri da1 = d1 -2m =50 -2*4 =60mm da2 = d2 +2m= 125+ 2*4=196mm
9. O’qlararo masofani tekshirish
aω= =50+205/2=125mm
Ilashishda hosil bo’ladigan kuchlar
Aylanma kuch
Ft N
10. Kontakt kuchlanishni hisoblash K ⋅ Ft (U +1) ⋅KHβ ⋅KHα ⋅KHυ = 376⋅ 2477208,3.2⋅50⋅6 ⋅1.03⋅1⋅1.1 = 477MPa σH = d2 ⋅b 2
K – qo`shimcha koeffitsient bo`lib, qiya tishlig`ildiraklar uchun K=376ga teng.
(A1. 19-bet)
KH = KHβ ⋅KHα ⋅KHυ −yuklanish koeffitsienti. (A1. 1.4.6-jadval) Chiqqan qiymat quyidagi oralig’da bo’lishi kerak σH = (0.9−1.05)[σH ] = (462.6−539.7)MPa σH ≤[σH ]demak shart bajarildi.
1. Uzatma g’ildiraklari uchun material tanlanadi (yopiq uzatma uchun tanlangan qabul qilamiz)
2 Demak, ruxsat etilgan kontakt va egilishdagi kuchlanishlarni qiymatlari:
[σH ]1 = 514 MPa; [σF ]1 = 256MPa;
[σH ]2 = 581 MPa; [σF ]2 = 294 MPa.
3. Yetaklanuvchi tishli g’ildirakning bo’luvchi aylana diametri
KHβ ⋅U2 ⋅T3 ⋅ 103
de2 =1653 2 mm, νH ⋅[σH ]1
VH −to’g’ri tishli konussimon g’ildirak tishlarini tsilindrsimon g’ildirak mustaxkamligini kamligini bildiruvchi koeffitsient – 0,85. (A1. 25-bet)
KHβ−yuklanishni tish eni bo’yicha notekis taqsimlanishini hisobga oluvchi koeffitsient. G’ildirak tishlarining qattiqligi ≤ 350NV bo’lganda – 1,0; >350 NV bo’lganda formula yordamida aniqlanadi.
KHβ=1,0 ga teng. (A1. 1.4.8-jadval)
de2 =1653 K Hνβ ⋅U⋅[2σ⋅T3] ⋅2103 =1653 1.00.85⋅6.⋅12(514⋅1563⋅10⋅610)23 = 198 mm, yaxlitlab
H H 1
de2 = 200 mm qabul qilamiz.
2. Uzatma g`ildiraklarining o`lchamlari aniqlaymiz.
c) G’ildirak tishining eni
b = 0,285Re = 0,285⋅294 = 83,78mm yaxlitlanib b=80 qabul qilinadi 3. Uzatma g’ildirak tishlarining ilashish moduli
me ≥ 14 νF⋅⋅ Kb2Fβ⋅d⋅Te23[σ⋅ 10F 3 ] mm
bunda VF − konussimon g’ildirak tishlarini tsilindirsimon g’ildirak tishlariga nisbatan mustaxkamligini kamligini ko’rsatuvchi koeffitsient, qiymati – 0,85: KFβ −yuklanishni notekis taqsimlanishni hisobga oluvchi koeffitsient, qiymati uzatma g’ildirak tishlarining qattiqligi ≤ 350NV bo’lganda – 1,0: ≥350 NV bo’lganda qiymati
K Fβ =1+ 1,5 ψS α ≤1,7 ; ψα = 0,45
natijada K Fβ =1+ (1,5⋅0,45) 2 =1,34 (A1. 1.4.9-jadval)
Aniqlangan va tanlangan qiymatlarni formulaga qo’yib ilashish modulini hisobiy qiymatini aniqlaymiz
me mm
Modulning qiymatini standartga asosan me=3 mm deb tanlaymiz. (A1. 22-bet)
4. Uzatma g’ildiraklarining tishlari soni
Z2 =dmee2 = 580 3 =118.2 yaxlitlab Z2 =193 ta deb qabul qilamiz.
Z yaxlitlab Z1 = 32 qabul qilamiz
Uzatish sonining hisobiy qiymati ux =Z2 Z1 =193 32 = 6.03
6.12−6.03
∆u = u −ux u⋅100% = 6.12 ⋅100 =1,46%<[4%]
Tishli g’ildiraklarni geometrik o’lchamlarni
Bo’luvchi aylana o’lchami
de1 = me ⋅ Z1 = 1.8*32 = 62mm de2 = me ⋅ Z2 =1.8⋅34 = 158mm
Tashqi aylana o’lchami
dae1 = de1 + 2⋅me = 62+ 2⋅3⋅0,986 =66mm dae2 = de2 + 2⋅me = 135+ 2⋅3⋅0,165 = 136mm
v) Tish osti aylana o’lchami.
dae1 = de1 − 2,5me cosϕ1 = 62− 2,5⋅3⋅0,986 = 55 mm
dae2 = de2 − 2,5me cosϕ2 = 135− 2,5⋅3⋅0,165 = 134mm
7. Ilashishda hosil bo’lgan kuchlar
Aylanma kuch
Ft1 = 2T2 dm1 = 2⋅258⋅103 82.3 = 6270 N dm1 = 0,857de2 = 0,857⋅135 = 82.3mm Ft2 = 2T3 dm2 = 2⋅1563⋅103 496.2 = 6300N dm2 = 0,857de2 = 0,857⋅579 = 496.2mm
yetaklovchi tishli g’ildirak uchun bo’ylama kuch
Fa1 = Fr2 = Ft ⋅tgα⋅sinϕ1 = 6300⋅0,364⋅0.165 = 387.5N tgα= tg200 = 0,364 . sinϕ1 = sin9050' = 0,165
v) yetaklovchi tishli g’ildirak uchun markazga intiluvchi kuch Fr1 = Fa2 = Ft ⋅tgα⋅cosϕ1 = 6300⋅0,364⋅0,986 = 2261.8 N
8. Kontakt kuchlanishni hisobiy qiymati
T σH = 2120 3d⋅u32⋅ ⋅VKHHβ = 2120 1563(579⋅10)33⋅⋅60.12,85 ⋅1.0 = 510 MPa
e2
σH < [σH ] 510<514. o’ta yuklanish 5% gacha bo’lishi mumkin.
|
| |