|
Hozzirgi zamonaviy maktablar faoliyatini shakllantirish va rivojlantirish tendentsiyalari
|
| bet | 1/2 | | Sana | 26.02.2024 | | Hajmi | 32.13 Kb. | | #162753 |
Bog'liq Karimov T.1 1380912, bitiruv malakaviy ish landshaftlarni tasniflash va uning amaliy ahamiyati, 87985, Лаба№5 В ПЛАНЕ отчет, 4-дарс, 2000 Учёт издержек в туризме Козырева Т.В, Xizmatlar uz mart, Мукаммал хотира, 1-Mavzu1, Iqtisodiyot nazariya furqat, #2 Strmark, Маьлумот, Bekzod modellashtirish, Tohir Malik. Murdalar Gapirmaydilar. T, Mustaqil ish Mavzusi Qorayeva M
HOZZIRGI ZAMONAVIY MAKTABLAR FAOLIYATINI SHAKLLANTIRISH VA RIVOJLANTIRISH TENDENTSIYALARI
Samarqand iqtisodiyot va servis instituti
“Axborot texnologiyalari” kafedrasi
oʻqituvchisi assistent stajyor
Karimov. Tolmasbek. X
Annotatsiya: Ushbu maqolada maktablar faoliyatini samarali tashkil qilish va rivojlantirishga nisbatan yangicha yondashuvlarning tatbiq etilishi, ilmiy-pedagogik jihatlari, sifatli faoliyat olib borish mexanizmlari asoslangan, Pedagogik taʼlim innovatsion klasteri negizida sifat samaradorligini oshirish amaliyotlarini joriy etilishining ahamiyati belgilab berilgan.
Annotation:In this article, the importance of implementation of new approaches to the effective organization and development of schools, scientific-pedagogical aspects, mechanisms of quality activities, implementation of quality efficiency improvement practices based on the innovative cluster of pedagogical education is determined.
Аннотация:В данной статье определяется важность внедрения новых подходов к эффективной организации и развитию школы, научно-педагогических аспектов, механизмов качественной деятельности, внедрения практик повышения эффективности качества на базе инновационного кластера педагогического образования.
Kalit so‘zlar:Modernizatsiya, maktab faoliyati, innovatsion yondashuv, klaster, pedagogik ta’limning innovatsion klasteri, innovatsion tajriba omillari, mexanizmlari, raqobat, tahlil.
Keywords:Modernization, school activity, innovative approach, cluster, innovative cluster of pedagogical education, factors, mechanisms of innovative experience, competition, analysis.
Ключевые слова:Модернизация, деятельность школы, инновационный подход, кластер, инновационный кластер педагогического образования, факторы, механизмы инновационного опыта, конкуренция, анализ.
Respublikamiz taʼlim tizimida ko‘plab islohatlar kadrlar tayyorlash sohasida taʼlim turlari o‘rtasida aloqa va uzviylik taʼminlanishidagi kamchiliklarni bartaraf etishga xizmat qilmoqda. Bugungi kunda kadrlar tayyorlash bo‘yicha davlat siyosatida hududlarning ijtimoiy-iqtisodiy o‘ziga xosligi va talab hamda ehtiyojlarining to‘liq hisobga olinmasligi, mehnat bozoridagi talab va taklifning chuqur o‘rganilmasligi natijasida kadrlarning hududlar kesimidagi taqsimotida muvozanatning buzilishi bilan bog‘liq kamchiliklar kuzatildi. Bunga ayrim hududlarda pedagog kadrlarga bo‘lgan ehtiyojning yillar davomida qondirilmasligiga sabab bo‘lmoqda. Intellektual salohiyati yuqori bo‘lgan mamlakatlar tajribasidan maʼlumki, fan, taʼlim va ishlab chiqarish o‘rtasidagi uzviylik va aloqadorlik mustahkam yo‘lga qo‘yilsa, bu yo‘nalishda malakali kadrlar tayyorlash, ularning bandligini taʼminlash hamda mamlakat iqtisodiyotida tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirish mumkin bo‘ladi. Ayniqsa uzluksiz taʼlim tizimini rivojlantirishda yangi mexanizmlarning yaratilishi bugungi globallashuv jarayonlarining hayotiy zaruratiga aylandi va bu o‘z navbatida taʼlim sifati samaradorligini oshirish, uni modernizatsiya qilishni taqozo etadi. Umumiy oʻrta ta’lim muassasalarining turmush tarzi ta’sirining oʻquv jarayonining samaradorligiga ta’siri pedagogikada alohida ahamiyatga ega.
Ta’lim muassasalari rahbarlari maktabning turmush tarzini ta’lim muhitining, hamkorlik va hamkorlikning sifati bilan bogʻliq holda rivojlantishi lozim. Maktab hayotining mazmuni va tashkil etilishi, texnologik tayyorlash va boshqarish, oʻqituvchilar malakasini oshirish tizimining mazmuni maktab faoliyatini rivojlantirish shartlaridandir.
Zamonaviy ilm-fan va amaliyotda turli ilmiy makonlar yaratilmoqda, ularda maktab faoliyatini samarali tashkil etishning maqsadli shakllanishi zarurligi toʻgʻrisidagi gʻoyalar doirasi yaratilib, muayyan oʻquv yurtlarining tuzilmalarini yangilash uchun shart-sharoitlar yaratilmoqda. Shu bilan birga, ilmiy adabiyotlarni, tadqiqotlarni, maktab amaliyotini, turli darajada meʻyoriy hujjatlarni oʻrganish, ta’limni rivojlantirish istiqbollarini belgilash, milliy maktab hayotining zamonaviy usulda rivojlantirish bir qator qarama-qarshiliklar mavjudligini koʻrsatmoqda. Jumladan:
- ijtimoiy va pedagogik hodisa sifatida maktablar faoliyatini rivojlantirishning hamkorlikdagi birlashtirilgan ilmiy nazariyaning yoʻqligi. (Jamiyatning va davlatning talablari oʻrtasida shaxsning ma’naviy-axloqiy taraqqiyotini va tarbiyalanishini ta’minlaydigan bunday tuzilmani shakllantirishni taqozo qilmoqda);
- maktablarning faoliyatini samarali shakllantirish va rivojlantirish nazariyasi hamda tarixiy-pedagogik amaliyotini oʻrganishda ichki ta’limning ob’ektiv ehtiyojlari va tadqiqot ma’lumotlarining etishmasligi;
- milliy pedagogika tarixida maktablarning samarali faoliyatini shakllantirishdagi muvaffaqiyatli tajriba va zamonaviy pedagogik amaliyotda yuqori koʻrsatkichlardagi maktab namunalarini yaratishga etarlicha eʻtibor berilmasligi;
- maktab tuzilmalarining bunday oʻzgarishida jamiyatning koʻp tarkibli hayotiga mos keladigan zamonaviy ijtimoiy dasturlar va maktab tuzilmalari rivojlanishidagi tendensiyalarning nazariy rivojlanmaganligi va hokazo.
Ushbu qarama-qarshiliklarni bartaraf etish bu yoʻnalishda ilmiy-nazariy va amaliy tadqiqotlarning hajmini orttirishni va ularni oʻrganishni talab qiladi.
Zamonaviy maktablar amaliyotida maktab rivojlanishining tendentsiyasini oʻrganish va maktab hayotining oʻzgarishi, muayyan oʻqituvchilarning sa’y-harakatlari natijasida tuziladigan tarkibdagi innovatsiyalar ta’siri ostida yuzaga kelishi mumkin. Maktab tuzilmalari rivojlanishida yetakchi tendentsiya ta’lim siyosatining ustuvor yoʻnalishlaridan kelib chiqadigan integratsion ahamiyatga ega boʻlgan tendentsiyalardir. Ta’lim sohasini integratsion tamoyillar asosida samarali rivojlantirish davlat ta’lim standartlari, ta’lim muassasalarida ta’lim tadbirlarining ustuvor yoʻnalishlarini aniqlash, oliy oʻquv yurtlari oʻrtasidagi hamkorlokni takomillashtirish, ta’lim tarmogʻi ichida “maktab-laboratoriya” majmualarini yaratish, ta’lim xizmatlari, resurs markazlarini tashkil etishni rivojlantirishni talab qiladi.
Ta’lim muassasasida integratsiya jarayonlari oʻquv jarayonini mazmunlanishi va tashkil etilishi uchun maktab standartlarini qabul qilish bilan ta’minlanadi. Maktab oʻquvchilari birgalikdagi faoliyatining mazmunini belgilash, maktab tashkilotini birlashtirish uchun asos yaratish, maktab tuzilmasini shakllantirishning umumiy yondashuvlarini ishlab chiqish kabi ta’lim muassasasining qiymat ustunligini aniqlash. Maktabda integratsiya jarayonlari tengsiz ta’lim orqali, avlodlararo muloqot orqali amalga oshiriladi. Ta’lim sohasidagi farqlash jarayoni ta’lim muassasalarining tipik va xilma-xilligi, mulkchilikning turli shakllarini joriy etish, turli axiyologik ustuvorliklar bilan bogʻliq. Ta’lim muassasasi darajasida differentsiatsiya turli xil individual va yoshga bogʻliq psixologik-fiziologik xususiyatlar va moslashuvchan maktablarni, yosh maktablarni yaratish zaruratida ifodalangan oʻquvchilarning turli xil ta’lim ehtiyojlari bilan bogʻliq.
Bundan tashqari, maktab hayotining rivojlanishidagi yetakchi tendentsiyani amalga oshiradigan integratsiya jarayonlarining oʻzaro bogʻliq koʻp tuzilmaviyligini ta’kidlab oʻtishimiz kerak. yodda tutishimiz kerak.
Maktab hayotining demokratik usuli - bu davlat siyosati va fuqarolik jamiyati shakllanishining shartidir, unda bitiruvchi koʻproq hayotga kirib, demokratiya va ma’naviy-axloqiy madaniyatni, birinchi navbatda oilada, hayotning iqtisodiy va siyosiy sohalarida oʻz fikrlarini kiritadi. Maktab hayotini demokratlashtirish maktabni ijtimoiy hayotga jalb qilishni nazarda tutadi. Bu vazifa maktab boshqaruvini demokratiyalash, ta’lim muassasasining erkin boshqaruvini kengaytirish, ta’lim sohasidagi barcha a’zolarning hamkorlik shartlari, birgalikdagi harakatlar uchun indikativ asosni tashkil etish shartlari, shuningdek, oʻz-oʻzini boshqarish, oʻz-oʻzini baholash kabi shartsharoitlarni birgalikda amalga oshirish uchun ragʻbatlantiruvchi shart-sharoitlarni yaratish orqali hal etiladi.
Maktab faoliyatini demokratlashtirishning yana bir sharti - yangi oʻquv standartlariga oʻtish boʻyicha vakolatlarga asoslangan yondashuvni va ta’limni hududiylashtirish tamoyilini, ya’ni kichik Vatan hissi shakllanishini nazarda tutuvchi oʻz-oʻzini tashkil etish tamoyilini amalga oshirishdir. Ushbu shartlarni klaster modelida amalga oshirish mumkin.
So‘nggi yillarda Toshkent viloyatida taʼlim tizimini takomillashtirishda faqatgina uning faoliyati emas, balki uning mazmuni, texnologiyalari va tashkiliy shakllari bo‘yicha ham samarali o‘zgarishlar olib borilmoqda. Taʼlim tizimini zamonaviylashtirishda yangicha innovatsion g‘oyalarni ishlab chiqish va amaliyotga tatbiq etish jamiyatning pirovard maqsadlaridan biri bo‘lib kelmoqda. Vaholanki, taʼlim tizimida bu kabi amaliyotlarni rivojlantirish murakkab iqtisodiy, moliyaviy, huquqiy boshqaruvni tashkil etish bilan boshlanadi va aynan bu jarayon O‘zbekiston Respublikasida Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika institutining asosiy strategik tadqiqot yo‘nalishi sifatida belgilangan pedagogik taʼlim innovatsion klasteri doirasidagi nazariy va amaliy tadqiqotlarda o‘z aksini topmoqda.
Shu o‘rinda bugungi kunga kelib taʼlimga nisbatan qo‘llanilib kelinayotgan klaster modeli taʼlim-fan-ishlab chiqarish tizimida innovatsiyalarni qo‘llabquvvatlashni shakllantirish vositasi, raqobatbardosh samaradorlikka erishishdan manfaatdor bo‘lgan soha (taʼlim, iqtisodiyot va boshqalar) birlashishining tashkiliy shakllarini kuchaytirish mexanizmidir.
Toshkent viloyati Pedagogik taʼlim innovatsion klasteri faoliyatini amalga oshirishning eng asosiy omillaridan biri sifatida tashkil topgan “maktablaboratoriya” larida olib borilayotgan tadqiqotlar doiralaridan biri sifatli taʼlimni taʼminlashga taʼsir qiluvchi omillarni aniqlash va ularni hal etish choralarini ko‘rishdan iborat bo‘lib, bu tadqiqotlarning bir qismi Toshkent viloyatidagi uzluksiz taʼlim tizimi sifati samaradorligini oshirishga qaratilgan.
Maktab faoliyatini rivojlantirishdagi ijtimoiy omillardan biri raqobatdosh harakatdir. Koʻp yoʻnaltirilgan ta’lim tizimining rivojlanish salohiyati raqobatbardosh harakatga xos boʻlib, uning natijasi oʻlaroq maktabda ta’lim va ijtimoiy ehtiyojlar aniqlanadi.
Shunday qilib, maktab faoliyatining rivojlanishidagi yetakchi tendentsiyalarni joriy etish maktabning turmush tarzi tarkibida mavjud boʻlgan yangiliklarning ta’siri ostida ham, individual oʻqituvchilarning (oʻquv yurtlari rahbarlari, talabalar, ota-onalar) davlat muassasalari va tashkilotlari tizimi orqali amalga oshiriladi.
Muayyan hududiy ta’lim muassasalarining faoliyatini samarali shakllantirish va rivojlantirish nazariyasi va amaliyotini oʻrganish maktab tuzilmalarining rivojlangan vositalar asosida rivojlanishi bir qator xulosalarni beradi.
|
| |
