Huquqiy manbanlar germaniya tajribasida jamoatchilik nazorati. Xorijda jamoatchilik fikri rivojlanishi

- fuqarolar va fuqarolik jamiyati institutlarining davlat organlari faoliyati to‘g‘risidagi ma’lumotlarga (davlatning ochiqligi) ega bo‘lishlarini ta’minlash; - davlat organlari faoliyati to‘g‘risidagi ma’lumotlarga ega bo‘lish kafolatlangan OAVning faoliyati; - fuqarolar va fuqarolik jamiyati institutlarining qonunlar yaratish jarayonlarida ishtirok etishi; - o‘z a’zolarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini yoki ma’lum bir toifani himoya qiladigan nodavlat notijorat tashkilotlarining faoliyati ustidan jamoatchilik nazorati shakllari.

• - fuqarolar va fuqarolik jamiyati institutlarining davlat organlari faoliyati to‘g‘risidagi ma’lumotlarga (davlatning ochiqligi) ega bo‘lishlarini ta’minlash; - davlat organlari faoliyati to‘g‘risidagi ma’lumotlarga ega bo‘lish kafolatlangan OAVning faoliyati; - fuqarolar va fuqarolik jamiyati institutlarining qonunlar yaratish jarayonlarida ishtirok etishi; - o‘z a’zolarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini yoki ma’lum bir toifani himoya qiladigan nodavlat notijorat tashkilotlarining faoliyati ustidan jamoatchilik nazorati shakllari.
• Yuqoridagi fikrlarni amaliy isboti sifatida ularni davlatlar tajribasida ko‘rib chiqamiz:

Germaniyada ham jamoatchilik nazorati o‘ziga xos huquqiy tizimga ega. Gerbert Simon va Elinor Ostrom singari olimlar Germaniyada jamoatchilik nazoratining omillari bo‘yicha izlanish qilgan huquqshunos olimlardan hisoblanadi3. Aynan ular o‘z tadqiqotlarida Germaniyada davlat boshqaruv tizimida jamoatchilik nazorati juda katta ta’sir o‘tkazadigan xalq nazoratining samarali usullaridan biri ekanligini ta’kidlashadi. Germaniya qonunchiligida o‘ziga xos jamoatchilik nazorati shaklidan biri shuki, unda ko‘pincha aniq belgilangan intizomiy chegaralar mavjud, bu ko‘proq nemis xalqining madaniyatiga bog‘liqligi bilan xarakterlanadi. O‘zboshimchalik va samarasiz usulda amalga oshirilgan jamoatchilik nazoratidan ko‘ra, o‘z fikrini bildirishdagi hamda uni talab etishdagi intizomlarini foydali deb hisoblashadi. Eng muhim jihatlaridan biri shundaki, nemis xalqi nimalarga e’tibor qaratishlari kerakligi va bundan ham ahamiyatlisi nimani e’tiborsiz qoldirishlari kerakligini o‘zlari yaxshi bilishlaridadir. Bu ham o‘ziga xos huquqiy madaniyat va jamoatchilik nazoratining bir ko‘rinishi.

• Germaniyada ham jamoatchilik nazorati o‘ziga xos huquqiy tizimga ega. Gerbert Simon va Elinor Ostrom singari olimlar Germaniyada jamoatchilik nazoratining omillari bo‘yicha izlanish qilgan huquqshunos olimlardan hisoblanadi3. Aynan ular o‘z tadqiqotlarida Germaniyada davlat boshqaruv tizimida jamoatchilik nazorati juda katta ta’sir o‘tkazadigan xalq nazoratining samarali usullaridan biri ekanligini ta’kidlashadi. Germaniya qonunchiligida o‘ziga xos jamoatchilik nazorati shaklidan biri shuki, unda ko‘pincha aniq belgilangan intizomiy chegaralar mavjud, bu ko‘proq nemis xalqining madaniyatiga bog‘liqligi bilan xarakterlanadi. O‘zboshimchalik va samarasiz usulda amalga oshirilgan jamoatchilik nazoratidan ko‘ra, o‘z fikrini bildirishdagi hamda uni talab etishdagi intizomlarini foydali deb hisoblashadi. Eng muhim jihatlaridan biri shundaki, nemis xalqi nimalarga e’tibor qaratishlari kerakligi va bundan ham ahamiyatlisi nimani e’tiborsiz qoldirishlari kerakligini o‘zlari yaxshi bilishlaridadir. Bu ham o‘ziga xos huquqiy madaniyat va jamoatchilik nazoratining bir ko‘rinishi.