|
-Mavzu: TCP/IP protokoli (uzatishni boshqarish protokoli/tarmoqlararo protokol)
|
| bet | 28/45 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 73,67 Kb. | | #235341 |
Bog'liq 1-45 mavzu mustaqil ta\'lim28-Mavzu: TCP/IP protokoli (uzatishni boshqarish protokoli/tarmoqlararo protokol).
TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) protokollari, internetning asosiy qismidir va bir nechta tarmoqlararo tizimlarda axborot almashish uchun ishlatiladi. Bu protokollar internetning ishlab chiqilishi va ulanishi uchun asosiy tuzilmalardan biridir.
TCP/IP protokollari to'g'ridan-to'g'ri ham bittasi (Internet Protocol) hamda bir necha boshqa protokollardan iboratdir. Ushbu protokollar tarmoqlararo aloqa, axborot almashish va malakali ma'lumot almashishning qo'llanishini ta'minlaydi.
Quyidagi protokollar TCP/IP tuzilmalari ichida katta ahamiyatga ega:
IP (Internet Protocol): IP, internetda ma'lumotlarni paketlarda yuborish va qabul qilish uchun ishlatiladi. Hozirda keng tarqalgan versiyalari IPv4 va IPv6 mavjud.
TCP (Transmission Control Protocol): TCP, ma'lumotni yozish va o'qish protokoli. U, axborot almashishni nazorat qiladi va ma'lumotlar paketlarda to'g'ridan-to'g'ri o'tkaziladigan ma'lumot almashishning ishlab chiqilishini ta'minlaydi.
UDP (User Datagram Protocol): UDP ham ma'lumot almashish uchun ishlatiladi, ammo, UDP paketlari TCP bilan qarshi tartibda nazorat qilinadi. UDP, tez ma'lumot almashish uchun ishlatiladi va bazi tizimlarda ehtimol emas ma'lumot yo'qotishiga ruxsat beradi.
HTTP (Hypertext Transfer Protocol): HTTP, veb-brauzerlar va veb-serverlar orasida ma'lumot almashish uchun ishlatiladi. Veb-sahifalar ko'rish uchun muhim protokol.
HTTPS (Hypertext Transfer Protocol Secure): HTTPS, ma'lumotlarni himoyalash uchun ishlatiladi va ulanishlarini xavfsizligini ta'minlash uchun SSL yoki TLS protokollari bilan yopilgan HTTP.
FTP (File Transfer Protocol): FTP, fayllarni internet orqali yuklash va ko'rish uchun ishlatiladi.
SMTP (Simple Mail Transfer Protocol): SMTP, elektron pochtalarni yuborish uchun ishlatiladi.
DNS (Domain Name System): DNS, domen nomlarini IP manzillarga aloqador qiladi.
TCP/IP protokollari, internetning yaxshi ishlashini ta'minlashda muhim bo'lib, ularga asoslangan tarmoq ma'lumot almashishining yagona standarti sifatida ishlaydi. Bu protokollar, axborot almashish, ma'lumot almashish va tarmoqlararo aloqalarni amalga oshirishda o'rtacha ishlab chiqilishlarni ta'minlashda katta ahamiyatga ega.
TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) protokollari internet tarmoqlari uchun boshqa bir nechta tarmoqlararo protokollarga asoslangan tizimdir. Ushbu protokollar, ma'lumotni qanday yuborish, qanday qabul qilish va tarmoqda qanday aloqa tuzilishini belgilaydigan standartlardir.
Davom etayotganida, qo'shimcha ko'rsatmalardan bir necha TCP/IP protokollarini ko'rib chiqamiz:
ICMP (Internet Control Message Protocol): ICMP, tarmoqlararo xabarnomalar yuborish va olish uchun ishlatiladi. Masalan, ping so'rovlarini yuborish va ulanishlar uchun diagnosda foydalaniladi.
ARP (Address Resolution Protocol): ARP, ma'lumotlarni IP manzillarga qanday bog'lashi kerakligini aniqlaydigan protokol. Qurilmalar o'rtasida MAC manzillarni IP manzillarga aloqador qiladi.
DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol): DHCP, tarmoqqa ulanayotgan qurilmalarga dinamik IP manzillarini taqsimlash uchun ishlatiladi. Bu protokol, tarmoqdagi xostlarga avtomatik ravishda IP manzillarini yuklashni o'z ichiga oladi.
SNMP (Simple Network Management Protocol): SNMP, tarmoq vositalarini boshqarish va monitoring qilish uchun ishlatiladi. Bu protokol, tarmoq qurilmalaridagi xato va holatlarni aniqlash va aniqlangan holatlarga mos ravishda tegishli amallarni amalga oshirishga yordam beradi.
TELNET: TELNET, tarmoqqa ulangan qurilmaga uzaktan kirish uchun ishlatiladi. Foydalanuvchi, uzaktan qurilma ustida terminal ishlash imkoniyatiga ega bo'ladi.
SSH (Secure Shell): SSH, tarmoqda xavfsiz uzaktan kirish uchun ishlatiladi. TELNET bilan qarshi kurashga kiritilgan va ma'lumotlar xavfsizlik bilan yuboriladi.
Bu protokollar, TCP/IP tarmoqlarining xususiyatlarini yaxshiroq boshqarish va tarmoqdagi qurilmalar orasida ma'lumot almashishni ta'minlash uchun ishlatiladi. Bu tarmoqlar internetni boshqarish, axborot almashish va qo'shimcha xizmatlarni taqdim etish uchun muhimdir.
|
| |
