8-Amaliy mashg’ulot
Mavzu: Internet ning terminologik aspektlati.TCP/IP – Internet protokollari
Ishdan maqsad:
TCP/IP protokollari turkumlari, protokollarni OSI modeliga mosligi, TCP UDP IP protokollari vazifalari, deytagrammalar strukturalari, IP-tarmoqlarda manzillar turlari bilan tanishish.
1.Ishga tayyorgarlik ko‘rish uchun ushbu masalalarini ko‘rib chiqish zarur:
- TCP/IP protokollari turkumi;
- TCP UDP IP protokollari vazifalari;
-deytagrammalar strukturalari, deytagramma maydonlari vazifalari.
2. O‘qituvchidan 4.1-jadvaldagi variantga mos ravishda topshiriq olish
2.1. 8.1-rasmdagi tarmoq berilgan, tarmoq V quyi tarmoqdan va A.A.x.x. IP-manzilga ega, tarmoq sinfini identifikatsiyalash, xostlar sonini aniqlash, tarmoq uchun maska tanlash va marshrutlash jadvalining yaratish lozim.
8. 1-rasm. Tarmoqni tashkil etish sxemasi (A va B qiymatlar berilgan)
8.1-jadval
Topshiriqlar variantlari
Variant
|
IP-address (A)
|
Variant
|
IP-address (A)
|
1
|
172.16.x.x
|
9
|
186.124.x.x
|
2
|
192.168.x.x
|
10
|
188.24.x.x
|
3
|
213.206.x.x
|
11
|
198.168.x.x
|
4
|
176.32.x.x
|
12
|
127.254.x.x
|
5
|
196.120.x.x
|
13
|
197.34.x.x
|
6
|
206.168.x.x
|
14
|
172.16.x.x
|
7
|
170.144.x.x
|
15
|
192.168.x.x
|
8
|
177.168.x.x
|
|
|
3.O‘qituvchidan.4.2-jadvaldan variantga mos topshiriq olinsin.
Topshiriq.. IP paketdagi dastlabki ma’lumotlar, 16-lik ko‘rinishda quyidagicha ifodalangan
45 00 00 28 00 01 00 00 01 02 . .
Chetlashtirilganga qadar paket qancha marshrutizatorlar orqali o‘tishi mumkin? Yuqori qatlam protokoli nomi nima? Xizmat ko‘rsatish turini ayting, javobni tushuntiring..
8.2-jadval
Topshiriqlar variantlari
Variant
|
Topshiriq
|
1
|
45 00 00 28 00 01 00 00 03 02 . . . . . .
|
2
|
45 00 00 28 00 01 01 00 02 06 . . . . . .
|
3
|
45 00 00 28 00 01 01 00 00 17 . . . . . .
|
4
|
45 00 00 28 00 01 01 00 20 10 . . . . . .
|
5
|
45 00 00 28 00 01 01 00 10 89 . . . . . .
|
6
|
45 00 00 28 00 01 00 06 A1 01 . . . . .
|
7
|
45 00 00 28 00 01 00 12 25 06 . . . . . .
|
8
|
45 00 00 28 00 01 00 20 B4 17 . . . . . .
|
9
|
45 00 00 28 00 01 00 17 FF 89 . . . . . .
|
10
|
45 00 00 28 00 01 00 15 C4 08 . . . . . .
|
3.2.Ushbu yozuvlar nimani bilodiradi? Ularning o‘xshashligi va farqlari? (8.3-Jadvalga qarang). ____ xostga ega tarmoq manziliga misol keltiring. Javobni tushuntiring.
8.3-jadval
Topshiriqlar variantlari
Variant
|
Ushbu yozuvlar nimani anglatadi? Ularning o‘xshashligi va fraqlari?
|
tarmoqdagi xostlar soni
|
1
|
128.10.2.30.
10000000 00001010 00000010 00011110
|
253 xost
|
2
|
129.10.3.30.
10000001 00001010 00000011 00011110
|
353 xost
|
3
|
128.30.2.10.
10000000 00011110 00000010 00001010
|
453 xost
|
4
|
129.30.3.10.
10000001 00011110 00000011 00001010
|
300 xost
|
5
|
192.10.2.30.
11000000 00001010 00000010 00011110
|
200 xost
|
6
|
223.10.2.30.
11011111 00001010 00000010 00011110
|
400 xost
|
7
|
200.10.2.30.
11001000 00001010 00000010 00011110
|
263 xost
|
8
|
192.10.3.30.
11000000 00001010 00000011 00011110
|
273 xost
|
9
|
223.10.3.30.
11011111 00001010 00000011 00011110
|
320 xost
|
10
|
200.10.3.30.
11001000 00001010 00000011 00011110
|
344 xost
|
11
|
223.30.2.10.
11011111 00011110 00000010 00001010
|
472 xost
|
12
|
200.30.3.10.
11001000 00011110 00000011 00001010
|
272 xost
|
IShNI BAJARISh TARTIBI
Bu vazifalarni bajarish uchun quyidagi ketma-ketlikka rioya qilish tavsiya etiladi:
1. Ushbu amaliy mashg‘ulotlar uchun uslubiy ko‘rsatmalarni o‘rganish.
2. O‘qituvchidan topshiriq olish
3. Amaliy qismni bajarish
4. Nazorat savollariga javob bering.
HISOBOT MAZMUNI
TCP/IP protokoli strukturasi
Protokollar deytagrammalari
Variant bo‘yicha bajarilgan topshiriq
Nazorat savollariga javoblar
NAZORAT SAVOLLARI
1. TCP/IP protokollari qaysi darajada qo‘llanadi?
2. IP- protokoli vazifasi.
3. IP- deytagramma nima?
4. IP - manzilga aniqlanma bering.
5. IP -manzillar turlarini sanab chiqing.
6.TCR protokoli vazifasi.
7. TCR protokoli ishonchli yetkazishni ta’minlaydimi?.
8. FTP. protokoli vazifasi.
9. SNMP protokoli vazifasi.
10. Telnet.11. protokoli vazifasi.
11.Fizik manzil nimani ko‘rsatadi?
12.Tarmoq manzili nimani ko‘rsatadi?
13. Simvollar manzili nimani ko‘rsatadi?
14. IP- manzil qanday mantiqiy qismlardan tashkil topadi?
ADABIYoTLAR
1. A.V. Roslyakov, M.Yu. Samsonov, I.V. Shibayeva. IP-telefoniya. ITS Eko-Trendz. 2002.
2. B.S. Golshteyn, A.V. Pinchuk, A.L. Suxovitskiy. IP-telefoniya. Moskva. Radio i svyaz. 2003.
3. Materialы kursa «IP-telefoniya» sayta Intranet TUIT
Nazariy ma’lumotlar:
Internet - barcha tarmoqlarini eng noodatiy, deyarli har qanday obekt ularga resurslarini, yoki ruxsat berish, internetga ulanish mumkin. Internet ko‘ra hech qanday cheklovlarsiz olish deyarli har qanday yurishimiz mumkin. Internet ishini tartibga soladigan hech markaziy hokimiyat bor, lekin bazi bir asosiy tamoyillari va tarmoq ishini hidoyatga barpo tashkilotlar bor. uning falsafa Internet hisoblanadi, avtonom va hatto beqarorlikni; oxir-oqibatda, bu va uning kuchi va uning zaifligidir.
Mamuriyatlash va internet qo‘llab-quvvatlash turli tadbirlarda ishtirok etmoqda tashkilotlar bor. CYeRT, Top reyting www.uz, CERT, IAV, IETF, IESG, IRTF, ICANN i The Internet Society va Internet Jamiyat (ham ISOC deb nomlanuvchi Internet Jamiyat,) zikr kerak bu tashkilotlar orasida bu kitobning manoda.
Kompyuter ximoyasi buzilishi xavfsizligi guruxi (CYeRT) - Internetda kompyuter xavfsizligi buzilishi bilan bog‘liq masalalar uchun masul bo‘lgan Karnegi-Mellon universiteti mutaxassislari bir guruh. CYeRT samotirazhirovaniya virus dasturlarining paydo bilan bog‘liq voqealar bir qator bir javob sifatida 1998 yil noyabr oyida ARPA tomonidan tashkil etildi.
Internet Arxitekturasi bo‘yicha Kengash (IAV), original - ixtiyoriy organi, Internet manfaatlarini targ‘ib qilish maqsadida, ularning homiysi kompaniyalari resurslarini foydalanish 12 ekspertlar, uning tarkibiga ega bo‘lgan Internet tarmog‘ining Muvofiqlashtiruvchi kengashi. IAV nazorat qiladi va ikki muammoli (ish) guruhlar faoliyatini muvofiqlashtiradi: IETF va IRTF. Birgalikda, bu tashkilotlar texnik siyosat va yo‘nalishini rivojlantirishdi.
Internet injiniring muammolari guruxi (IETF), belgilaydi ustuvor belgilaydi va protokollar, arxitektura va foydalanishga, shu jumladan, qisqa muddatli masalalar va muammolar uchun hal ishlab chiqadi. taklif standartlari ko‘rinishida izohlar va takliflarni savollar (RFC) shaklida Internetda chop etiladi. standarti yakuniy versiyasini yetib so‘ng, Internet muhandislarni boshqaruvchi guruxi (IESG) tasdiqlash uchun taqdim etiladi.
Internet muammoning ilmiy-tadqiqot guruhi (IRTF) hal sxemalar va texnologiyalar, shu jumladan, uzoq muddatli masalalar bilan shug‘ullanadi.
Ismlar va raqamlarni belgilash Internet Korporatsiyasi (ICANN) -netijorat tashkiloti 1999 yilda tashkil topgan. ICANN ýana taniqli port raqamlarini, IR-manzillar va domen nomlari boshqarish belgilanganligini tarqatish uchun federal hokimiyatning vakolatlarini ustida olish tashkil etildi. Port raqamlari 0 536. 65 taniqli portlari 1023 uchun O qator raqamlangan va tizim jarayonlar yoki ilovalar bilan ishlatiladi tortib 16-bit qadriyatlaridandir. Taniqli portlar misollar: uzoq Telnet xizmati uchun HTTP (gipermatn uzatish protokoli) va port 107 uchun SMTP (Simple Mail Transfer Protokol) uchun port 25, port 80. TCP / IP protokoli asosida o‘rta mijoz / server Internetda, server, mijoz darajada ishlaydi ariza qatlam protokol ko‘rinishida portlar soladi. ICANN ham, tashkilotning IP-manzilini soladi
Internet kompyuter qo‘yish istagida bo‘lgan; manzillar soni tashkilotning kattaligi bog‘liq.
Internet Sociyety Internet boshqarish uchun, bazi rasmiy tuzilishini ifodalaydi (ISOC) -dobrovolnaya tashkil etish. Internet Sociyety standartlari bo‘yicha qarorlar qabul qilish IYESG rasmiy vakolat berilgan
TCP/IP da manzillash. IP-tarmoqlardamanzillar turlari
TSR/IP tarmog‘idagi har bir terminal uch darajali manzilga ega:
-fizik (MAC-manzil) –ma’lum texnologiya bo‘yicha qurilgan tarmoq, ushbu uzel kiruvchi, uzelning lokal manzili, 11-AO-17-3D-VS-01
-Tarmoq (IP--manzili), 4 bayt, 109.26.17.100 dan iborat.
-Simvollar (DNS -nomli) - identifikator nomi, SERVI.IBM.SOM
MAC-manzil - bu
• ma’lum texnologiya bo‘yicha qurilgan tarmoq, ushbu uzel kiruvchi, uzelning lokal manzili. Uzellari LANga tegishlilar uchun - bu tarmoq marshrutizator adapteri yoki porti MAC-manzili;
• uskunalar ishlab chiqaruvchisi tomonidan tayinlanadi va noyob manzildir;
• LANning barcha mavjud texnologiyalari uchun MAC-manzil6 baytli formatga ega (4.9-rasmga qarang).
8.2-rasm. MAC-manzil strukturasi
IP -manzil
• kompyuter va marshrutizatorlarni konfiguratsiyalash paytida administrator tomonidan tayinlanadi;.
• tarmoq raqami Net_id va uzel raqami soni host_id ega, ikki qismdan iborat;
tarmoq Internet qismi sifatida ishlayotgan bo‘lsa,
• Net_id, administrator tomonidan ixtiyoriybilan tanlanadi yoki NIC (Network Information Center) tavsiyasi bilan tayinlangan mumkin.
• Odatda, Internet xizmat ko‘rsatuvchi provayderlari, NIC bo‘limlaridan diapazonlar oladi, keyin ularning o‘z abonentlari o‘rtasida taqsimlaydi;
• IP protokolda uzel raqami tarmoq mahalliy manzilidan mustaqil tayinlanadi;
• IP -manzilni tarmoq raqami maydoni va uzel raqami bo‘yicha bo‘linishi - moslashuvchan.
• uzelga bir nechta IP-tarmoqlar kirishi mumkin. Bu holda, uzel tarmoq ulanishlar soniga ko‘ra, bir nechta IP –manzilga ega bo‘lishi kerak;
• IP--manzil bitta aloxida kompyuter yoki marshrutizatorni emas, bitta tarmoq ulanishini xarakterlaydi.
DNS-nomini (ramziy manzil), ma’muriyat tayinlaydi va bir nechta qismdan iborat, misol uchun, mashina nomi, tashkilot nomi, domen nomi. DNS -nomi deb atalgan bu manzil, amaliy satxda ishlatiladi (sm. ris.4.10-rasmga qarang).
8.4-rasm. DNS -nomining strukturasi
DNS (Domain Name System) xizmati - Internet tarmog‘ida uzellarni identifikatsiyalash uchun iyerarxik nomi tizimini qo‘llab-quvvatlaydigan tarqalgan bazasi hisoblanadi. DNS xizmati avtomatik ravishda malum ramziy IP -manzillarni izlash uchun mo‘ljallangan
IP-manzillarning asosiy sinflari
IP--manzil 4 bayt uzunlikka ega va odatda, masalan, o‘nlik shaklida har bir bayt qiymatini ifodalovchi to‘rt raqam sifatida yozilgan va nuqta bilan ajratilgan bo‘ladi:
128.10.2.30 - manzillar uchun ananaviy o‘nlik format, 10000000 00001010 00000010 00011110 - Shu manzili vakillik ikkilik shakli.
8.5-rasmda IP-manzillar tuzilishini ko‘rsatilgan.
Manzil soni tarmoq soni va tarmog‘ida tugun soni - manzil ikki mantiqiy qismdan iborat. manzilga qaysi qismi tarmoq soni va qancha tugun raqamiga manzili birinchi bit qadriyatlariga tomonidan belgilanadi anglatadi:
-manzil 0 bilan boshlanadi
• Agar tarmoq A sinf deb atalsa, va tarmoq soni qolgan 3 bayt tarmog‘ida tugun soni, deb talqin etiladi,
|
