|
I-Bap.Tarmaq túsinigi hám tarmaq túrleri
|
| bet | 2/16 | | Sana | 04.10.2024 | | Hajmi | 0,78 Mb. | | #273467 |
Bog'liq 22 -varian Tarmaq operacion sistemasi I-Bap.Tarmaq túsinigi hám tarmaq túrleri 1.1. Tarmaqtıń tiykarǵı túsinikleri
Tarmaq - bul eki yamasa odan artıq qurılmalardı baylanısıwınan payda bolatuǵın baylanıs bolıp tabıladı. Buǵan mısal etip qálegen zat alıw múmkin. Mısalı bir kompyuterden basqasına maǵlıwmat uzatıw yamasa bir neshe adamlıq yamasa jámáátlik oyınlardı oynaw múmkinshiligi bar. 2 ta insandı telefon arqalı sáwbet qurıwında da hasası retinde tarmaq jatadı. Qısqasha aytatuǵın bolsaq, hár qanday qurılmanı basqa qurılmalar menen baylanıs etiwinde tarmaq túsinigi jatadı.
Informaciyanı bir kompyuterden ekinshi kompyuterge uzatıw mashqalası esaplaw texnikası payda bolǵandan berli bar bolıp tabıladı. Informaciyalardı bunday uzatıw bólek paydalanılıp atırǵan kompyuterlerdi birgelikte islewin shólkemlestiriw, bir máseleni bir neshe kompyuter járdeminde sheshiw múmkinshiliklerin beredi. Bunnan tısqarı hár bir kompyuterdi málim bir wazıypanı orınlawǵa qánigeliklestiriw hám kompyuterlerdiń resurslarınan birgelikte paydalanıw, hám de kóplegen basqa mashqalalardi de sheshiw múmkin boladı.
Aqırǵı waqıtta informaciyalardı almaslaw usılları hám quralların kóp túrleri usınıs etińip atır: eń ápiwayıı fayllardı disklar járdeminde kompyuterden kompyuterge ótkeriwden tartıp, tap dúnya kompyuterlerin birlestira alıw múmkinshiligin beretuǵın Internet tarmaǵınasha.
Kóbinese ―mahalliy tarmaqlar‖ (lokalniye seti, LAN, Local Area Network) terminin áyne, úlken bolmaǵan, jergilikli ólshemli, jaqın jaylasqan kompyuterler jalǵanǵan tarmaq, yaǵnıy, jergilikli tarmaq dep tushiniladi. Lekin birpara jergilikli tarmaqlardıń texnikalıq kórsetkishlerine názer solsak, bunday termin anıq emesligine isenim payda etiw múmkin. Mısal ushın, birpara lokal tarmaqlar bir neshe kilometr yamasa bir neshe on kilometr aralıqtan ańsat baylanıstı támiyinley alıw imkaniyatın beredi. Bul hal bolsa, bir xananıń, bir bınanıń yamasa bir-birine jaqın jaylasqan ımaratlarninggina emes, bálki bir qala sheńberindegi ólshem bolıp tabıladı. Basqa bir tárepden alıp qaraganimizda global tarmaq arqalı (WAN, Wide Area Network yamasa GAN, Global Area Network) bir xanada jaylasqan eki qasında stoldagi kompyuterler de informaciya almasınıwın ámelge asırıwı múmkin, lekin nega bolıp tabıladı bunday tashkil etilgen tarmaqtı hesh kim jergilikli tarmaq dep terminydi. Eki jaqın jaylasqan kompyuterlerdi interfeys arqalı (RS232, Centronics) kabel járdeminde bólew múmkin, yamasa hátte kabelsiz infraqızıl kanal járdeminde de kompyuterlerdi bólew múmkin.
Lekin bunday baylanısıw da jergilikli tarmaq dep atalmaydi. Bálki, jergilikli tarmaq tariypi tap kishi tarmaq sıyaqlı bolıp, kóp bolmaǵan kompyuterlerdi bólew bolıp tabıladı. Haqıyqatlıqtan, jergilikli tarmaq kóbinese ekinen tap bir neshe o'nlab kompyuterlerdi óz quramına aladı. Lekin, birpara jergilikli tarmaqlardıń sheklengen múmkinshilikleri talay joqarı bolıp, abonentlerdiń sanı mıńǵa shekem jetiwi múmkin. Bunday tarmaqtı kishi tarmaq dep ataw bálki nadurıs bolıp tabıladı.
Birpara avtorlar jergilikli tarmaqtı «ko'p kompyuterlerdi ajıralmas baylaw sistema» dep tariyplesedi. Bul halda informaciya kompyuterlerden kompyuterlerge dáldalshısız hám bir túrdegi uzatıw ortalıǵı arqalı ámelge asıriladı dep shama menen oylainadi. Biraq házirgi zaman jergilikli tarmaqlarında bir túrdegi uzatıw ortalıǵı haqqında gáp júrgizip bolmaydı. Mısal ushın, bir tarmaq sheńberinde hár túrdegi elektr kabellari hám sonıń menen birge shıyshe talshıqlı kabellar da isletiliwi múmkin.
Informaciya uzatıwdı «vositachisiz» tariypi da júdá anıq emes, sebebi házirgi zaman jergilikli tarmaqlarında túrli konsentrator, kommutator, jóneltirgichlar marshrutizatori) hám kópirlerden (sáykesti) paydalanıladı. Informaciyalardı uzatıw processinde uzatılıp atırǵan informaciyalarǵa quramalı jumıslov beretuǵın bul qurallardı dáldalshı dep qabıl etiledime yamasa joqpa? onsha túsinikli emes.
Bálki, paydalanıwshılar baylanıs bar ekenligin sezim etpeytuǵın tarmaqtı jergilikli tarmaq dep qabıl etiliwi anıq bo'lar. Jergilikli tarmaqqa jalǵanǵan kompyuterler bir virtual kompyuter kabi bolıp tabıladı, olardıń resursları hámme paydalanıwshılar ushın biymálel bolıwı kerek bolıp, bólek alınǵan kompyuter resurslarınan paydalanıwdan kem qolay bolmawi kerek. Bul halda qolaylıq dep birinshi náwbette anıq joqarı tezlikte resurslarǵa ıyelew, qosımshalar arasındaǵı informaciya almasınıwın paydalanıwshı sezmagan halda ámelge asırılıwı bolıp tabıladı.
Bunday tariypda aste isleytuǵın global tarmaq da, keskin ámelge asırilatuǵın izbe-iz yamasa parallel portlar da jergilikli tarmaq túsinigine tuwrı kelmeydi. Bunday tariypdan kelip shıǵadıki, keń tarqalǵan kompyuterlerdiń tezligi asıwı menen, jergilikli tarmaq arqalı uzatılatuǵın informaciya tezligi de álbette asıwı kerek. Eger jaqın ótken zamanda informaciya almasınıw tezligi 1 - 10 Mbit/s jetkilikli dep esaplanǵan bolsa, házirde bolsa ortasha tezliktegi tarmaq 100 Mbit/s tezlikte informaciya uzata alıwshı tarmaq esaplanadı. 1000 Mbit/s hám odan da artıq tezlikte informaciya uzata alıwshı qurallar ústinde de aktiv jumıs alıp barılmaqta. Kem tezlikte baylanıs ornatıw bolsa tarmaq formasında jalǵanǵan virtual kompyuterdiń islew tezligin pasaytiradi
Sonday etip, jergilikli tarmaqlardı basqa hár qanday tarmaqtan tiykarǵı parqı - joqarı tezlikte informaciya almasinuvi bolıp tabıladı. Lekin bul bir ǵana parq bolıp qalmay, basqa faktorlar da zárúrli áhmiyetke iye.
|
| |
