|
Tema : Asa ótkiziwshenlik ham onıń kvantomexanik talqini
|
| Sana | 10.06.2024 | | Hajmi | 90,24 Kb. | | #262177 |
Bog'liq Asa ótkiziwshenlik ham onıń kvantomexanik talqini
Tema : Asa ótkiziwshenlik ham onıń kvantomexanik talqini.
Joba :
1. Asa ótkiziwsheńlik jaǵdayındaǵı element ózgeshelikleri
2. Magnit maydanında asa ótkiziwsheńlik hádiysesi
3. Asa ótkiziwsheńlikge elektr maydanıń tásiri
Klassik elektron teoriyaǵa muwapıq metallardıń salıstırma qarsılıǵı suwıwda barlıq temperaturalarda chekli, qalǵan halda monoton azayıwı kerek. Qarsılıqtıń bunday temperaturalıq baylanısıwı ádewir de joqarı temperaturalarda baqlanadı. Biraq temperaturalardı jetkiliklishe tómen (bir neshe kelvin) alınsa, bul baylanısıw putkinley basqasha boladı. Áwele salıstırma qarshlik temperaturaǵa baylanıslı bolmay qaladı hám qandayda bir shegaralıq qaldıq mániske erisedi. Bul baha túrli elementlar hám hátte bir elementtıń túrli úlgileri ushın da túrlishe boladı. Bul qaldıq qarsılıq, ásirese eritpelerde úlken boladı, biraq sap metallarda da boladı. Tájiriybede metal qanshelli taza bolsa hám tekserilip atırǵan úlgi qanshelli strukturalıq kemshiliklerden holi bolsa, qaldıq qarsılıq sonsha kishi bolıwın kórsetedi.
Eger temperatura jáne de pasaytirilsa, ol halda ayırım elementlarda ájayıp hádiyse - orta ótkezgishlik hádiysesi baqlanadı.
Absolyut nolge jaqın temperaturalarda ayırım metallardıń elektr qarsılıǵın bır jola pútkilley joytıw hádiysesi menen baylanıslı orta ótkezgishlik jaǵdayı 1911-jılda Gollandiyalıq fizikalıq G. Kamerling-Onnes tárepinen jańalıq ashılǵanlıq. Ol taza sınaptıń elektr qarsılıǵı júdá tómen temperaturalarda bır jola nolgeshe azayıp ketiwin anıqladi. Keyinirek, ayırım basqa metallarda da orta ótkezgishlik hádiysesi baqlanadı.
Asa ótkizgish arqalı oqayotgan tok kúshi málim ótkizgish ushın belgilengen tok kúshinen kútá úlken hám uzaq waqıt ózgermeytuǵınnan saqlanıwı kerek. Tájiriybelerden anıqlanıwınsha, oǵada ótkizgishten jasalǵan tuyıq shınjır boylap elektr tokı úsh jıl dawamında intensivligi ózgermegen tárzde saqlaydı. Or'ta ótkezgishliktiń bul ózgesheligi túrli ámeliy maqsetlerde paydalanıw imkaniyatın jaratılıwması múmkin.
Asa ótkezgishlik hádiysesi sırtqı tásirinlerge kúshli baylanıslı. Mısalı, materialdıń temperaturasınıń asıwı, elektr hám magnet maydanlardıń tásiri sebepli elementtıń orta ótkezgishlik jaǵdayı buz'ladı. Bul kurs jumısımda elementlardıń orta ótkezgishlik jaǵdayı daǵı ózgeshelikleri hám olarǵa elektr hám magnit maydanlarınıń tásiri úyrenilinip shıǵıladı.
1. Házirgi payıtqa deyin orta ótkezgishlik hádiysesi ústinde keń kólemde izertlewler alıp barılmaqta jáne bul hádiyseni túsindiriw boyınsha úlken jetiskenliklerge erisilgen. Úyreniwler tiykarında házirgi waqıtta jigirmadan artıq sap metallar, júzden artıq eritpe hám ximiyalıq birikpelerden ibarat orta ótkeriwshiler anıqlanǵan. Sol zat qızikki, ádetdegi temperaturalarda eń jaqsı ótkizgish bolıp esaplanatuǵın metallar absolyut nol temperaturada orta ótkeriwshilerge aylanbaydı. Orta ótkizgish jaǵdaydıń tiykarǵı ózgesheligi 1933-jılda v. Meyssner hám R. Oshenfeld tárepinen jańalıq ashılǵanlıq hám sırtqı magnit maydandı orta ótkizgish ishinen itarib shıǵarıw hádiysesi Meyssner effektinen ibarat. Orta ótkizgish ferromagnitga teris ideal diamagnetik ózgesheligine iye. Orta ótkizgish ishinde magnit maydan nolge teń. Meyssner effektin ishki maydandı ózgermeytuǵınlıgınan ibarat ideal ótkezgishliktiń zárúrli shárti dep esaplaw nadurıs ekenligin Maksvell teńlemelerine tiykarlanǵan analizdan kórinedi. Absolyut nolge jaqın temperaturalarda bir qatar metall hám eritpelerdiń elektr qarsılıqları bır jola sekrep nolge aylanadı, yaǵnıy element orta ótkezgishlik jaǵdayına ótedi. Bunday temperatura kritik temperatura dep ataladı hám Tk menen belgilenedi. Turli metallar ushın Tk hár túrli. Misali, simob ushın Tk = 4,1 K, qo'rg’oshin uchun Tk = 7,3 K. Umuman Tk o’ta o’tkazuvchanlik kuzatiladigan o'tkazgichlarda 20 K Yuqori emas. Lekin, o'tao'tkazuvchan elementlardı Joqarı temperaturalarda da payda etiw boyınsha ilimiy izertlewler dawam etip kelip atır.
1986 jılda Shvetsariyalik ilimpazlar Dj. Bednorts hám K. Myullerlar T=30 K den Joqarı temperaturada keramika-lantan-bariy-mıs-kislorod qospasınan ibarat elementda orta ótkezgishlik hádiysesin ashtılar. Sol jıldıń ózinde Yapo-niya, AQSh hám Kitayda da keramika-lantan-strontsiy-mıs-kisloroddan ibarat eritpede (T=40 50 K) o'tao'tkazuvchan elementtı payda etdiler. Tap sonıń menen birge, Rossiya pánler akademiyasınıń fizika institutında A. Golovashkin baslıqlıǵıdaǵı laboratoriyada Joqarı temperaturalı orta ótkezgish element payda etindi. Onıń temperaturası T=90 100 K ga teń. Házirgi waqıtta AQSh hám Rossiya pánler akademiyasında keramik material -lardan tayarlanǵan jańa o'tra ótkezgish elementlar payda etińan bolıp, olarda orta ótkezgishlik hádiysesi T=250 K den baslap (-230 ) baqlanadı. Lekin bul jaǵday turaqlı bolmay, geyde óziniń ózgesheligin joǵatadı. Házirgi waqıtta bunday elementlardıń orta ótkezgishlik jaǵdayına ótiwleriniń tábiyaatın úyreniw hám jańa orta ótkezgish elementlardı anıqlaw salasında úlken ilimiy izertlew jumısları dawam etpekte.
Tájiriybede orta ótkezgishlik jaǵdayın eki usılda baqlaw múmkin:
1. Tok ótip atırǵan ulıwma elektr shınjırǵa orta ótkizgishten ibarat bólekti qosıw (jalǵaw ) jolı menen, bunda oǵada ótkezgishlik jaǵdayǵa otip atırǵanda bólektiń úshlerindegi potenciallar ayırımasi (U= 2- 1=0) nolge aylanadı.
2. Orta ótkezgish elementtan jasalǵan halqanı oǵan perpendikulyar bolǵan magnit maydanına jaylastırǵannan keyin, halqa Tk den tómen temperaturaǵa sovuganda magnit maydanın úziw
5. 1-súwret. usılı menen, bunda magnit maydan induksiyalagan tok halqada chekiz uzaq aylanıp turaveradi.
Tap sonday tájiriybeni 1911 jılda golland fizigi G. Kamerling - Onnes ámelge asırıp oǵada ótkezgishlik hádiysesin jańalıq ashtı.
1959 jılda Kollinz 2, 5 jıl dawamında da halqa daǵı júzimdiń kamaymaganligini anıqladi. Orta ótkeriwshi elementlarda elektr qarsılıqtıń yo'holishdan tashhari, olarǵa magnit maydanı da kiraolmasligi anıqlandi, yaǵnıy olar magnit maydanın tolıǵısha siqib shıǵaradı. Bul hádiyse Mayssner effekti dep ataladı. Demak, asa ótkiziwsheńlik m =0, ma'lumki m <1 moddalarni diamagnitiklar deyiladi. Sonday eken, orta ótkeriwshiler de ideal diamagnitiklar bolıp tabıladı.
M etallar orta ótkezgish jaǵdayǵa ótkende olardı basqa ózgeshelikleri ózgeredi (elektronlardıń ótkezgishlik zonasında háreketi nátiyjesinde). Bul ózgesheliklerge olardıń ıssılıq sıyımlılıqı, ıssılıq ótkezgishligi, termo EDS lar kiredi.
Sonday eken, metallardıń normal hám ótkezgishlik jaǵdayları olardıń elektron strukturasın sapa ji? atidan parıqlanishi menen xarakterlenedi. Sol eki faza shegarasında temperatura sırtqı magnit maydanına tásir kórsetedi. Bul baylanısıw B=B0(1-T2/Tk2) 5.2-rasmda keltirilgan.
2. Magnitning o`rta o`tkazgich holatini tashqi magnit maydon H ta`sirida buzish mumkin. Maydon kuchlanganligining ushbu qiymatini kritik cheklanganlik H deyiladi.(1-rasm)
1-súwret. Orta ótkezgishlik jaǵdayına ótiwde temperaturanıń magnit maydanǵa tásiri.
Eger bunday elementtan tuyıq shınjır jasap, ol jaǵdayda tok payda etinsa, ol halda tok shınjırda qálegenshe uzaq waqıt cirkulyatsiya etiwi múmkin. Sebebi tok tasıwshılar óz energiyasın ótkizgishni qızdırıw ushın sarplamaydi. Absolyut nolge jaqın temperaturalarda bir qatar metall hám eritpelerdiń elektr qarsılıqları bır jola sekrep nolge aylanadı, yaǵnıy element orta ótkezgishlik jaǵdayına ótedi. Basqasha aytqanda, metal orta ótkezgishlik jaǵdayǵa ótkende magnit iduksiya sızıqların ózinden itarib shıǵaradı. Sonday ótkizgishni kóz aldımızǵa keltiraylikki, onıń normal metallardan birden-bir parqı qarsılıqtıń nolge teńligi bolsın. Keyininen, daslep sırtqı magnit maydan payda etemiz hám keyin ǵana ótkizgishni onıń qarsılıǵı joǵalǵanǵa shekem sovitamiz. Bunda sırtqı maydan ózgermeydi, sol sebepli induksion toklar payda bolmaydı, sonlıqtan, qarsılıq joǵalǵannan keyin de ótkizgish ishinde magnit aǵımı saqlanıwı kerek. Orta ótkeriwshilerde bul halda da magnit aǵımı joǵaladı. Magnit induksiyaning nolge teńligi oǵada ótkezgishlik jaǵdayınıń ayriqsha belgii bolıp tabıladı. Tek magnitlaytuǵın túte sebepli payda bolatuǵın magnit maydan kúshlanganligi bolsa nolge teń bolmawi de múmkin. Orta ótkezgish element magnit qabıl qiluvchanlik =-1 ga va magnit singdiruvchanligi Bolǵan ideal diamagnetik bolıp tabıladı dep aytıw múmkin. Eger dene uzın slindr formasındaǵı sım bolsa, ol halda sırtqı keńislikgi H magnit maydan júzimdiń sımdıń kesimi boylap qanday bólistiriliwine baylanıslı bolmaydı, bálki tolıq tok kúshi menengine anıqlanadı.
Metalldıń orta ótkizgish jaǵdayına ótiwi onıń ótkezgishlik zonasındaǵı elektron háreketi menen basqa ózgeshelikleri de ózgeredi. Atap aytqanda, metalldıń ıssılıq ótkezgishligi, elektron ıssılıq sıyımlılıqı, termoelektr jurgiziwshi kúsh hám magnit rezonans effektlerinde keskin ózgeris júz beredi. Bul ózgerisler metalldıń orta ótkizgish jaǵdayı onıń elektron strukturasın sapa tárepten ózgeriwi menen júz beriwin kórsetedi. Áyne halda, metalldıń jaǵday ózgeriwin tómen temperaturalarda júz beriwi normal hám orta ótkizgish jaǵdayların bir-birinen energiya hám entropiya tárepten keskin parq etpesligidan bildirgi beredi. Bul qıylı jaǵday ózgerisleri ekinshi tur faza ótiwlerine kiredi.
3. Orta ótkezgishlik teoriyası 1957-jılda Bardin, Kuper hám Shrifferlar tárepinen islep shıǵılǵan (B. K. Sh názerioyasi) hám H. H. Bogolyubov rawajlanıwlastırǵan. Usı teoriyaǵa qaray metall daǵı elektronlar bir-birinen kulon kúshlri menen óz-ara ıyteriwishdan tısqarı, olar tartısıwdıń arnawlı túri menen bir-birlerine tartıwadılar da. Óz-ara tartısıw hám ıyteriwishdan ústin bolǵanda oǵada ótkezgishlik hádiysesi júz boladı. Óz-ara tartısıw nátiyjesinde ótkezgishlik elektronları birlesip kuper jupini payda etediler. Bunday juplıqqa kirgen elektronlar keri jónelgen spinga iye boladılar. Sonıń uvhun juplıqlardıń spini nolge teń hám olar bezonga aylanadılar. Bezonlar tiykarǵı energetikalıq jaǵdayda toplanıwǵa beyim boladılar hám olardı uyg'ongan jaǵdayǵa ótkeriw salıstırǵanda qıyın. Eger kuper jup muwapıqlasqan háreketke keltirilsa sol jaǵdayda olar sheksiz uzaq waqıt qalıwları múmkin. Bunday jupning muwapıqlasqan háreketi orta ótkezgishlik tokın payda etedi. Elektronlardıń óz-ara tartısıwı elektronlar hám kristall pánjere ıssılıq terbelisleri (kristall pánjerediń uyg'ongan jaǵdayları kvazizarralar- zononlar járdeminde xarakteristikalanıwı ) arasındaǵı óz-ara tásirlesiw sebepli payda boladı. Bul tásirlashishda Fermi júzesine jaqın jaylasqan úst degi elektronlar fononlarni shıǵarıwı (nurlandırıwı ) hám jutıwı múmkin. Usı processni elektronlardıń fononlar almasınıwı (yaǵnıy birinshi elektron fonon shıǵaradı, ekinshisi bolsa bul fononni utadı yamasa kerisinshe) tárzde oyda sawlelendiriw múmkin. Bunday fonon almasinuv elektronlar arasındaǵı óz-ara tásirdi payda etiwi B. K. Sh teoriyasına tiykarlanadı. Orta ótkezgishlik ózgeshelikine iye bolǵan elementlarda tómen temperaturalarda elektronlar arasındaǵa óz-ara tartısıw kúshi kulon ıyteriwiw kúshinen úlken bolıp qaladı. Nátiyjede keri jónelgen spinli hám impulsli eki elektron “juft” bolıp baylanisıp qaladı. Bunday jup elektronlardı bir-birine jabıwıp qalǵan eki elktron formasında tasavvar etiw no'to'g'ri. Kerisinshe, jup elektronlar arasındaǵı aralıq 10 m bolıp, ol kristall pánjere turaqlısı 10 m den shama menen 10 ret úlken. Sonlıqtan, oǵada ótkeriwshilerde tábiyaatda kem ushraytuǵın uzaqtan baylanısıw júz boladı. Jup elektronlardıń spini nolge teń, yaǵnıy olar bozonlar bolıp tabıladı. T den tómen temperaturalarda metallda háreketlenip atırǵan elektronlar, oń ionlardan shólkemlesken metalldıń kristall torın deformatsiyalaydi, yaǵnıy qutblaydi. Deformatsiya nátiyjesinde elektronlar, pánjere boylap elektron menen kúshenetuǵın, oń zaryadlı bult menen patsha átirapından o'ralib qaladı. Elektronlar jáne onı qorshap alǵan bult basqa elektronlardı ózine tartatuǵın, oń zaryadlanǵan sistemaǵa aylanadı. Solay etip kristall pánjere, elektronlar arasında tartısıwdı júzege keltiretuǵın, aralıq ortalıq wazıypası o'tayda. Aytılǵan gáplerdi keńlew túsintiremiz. Tk den tómen temperaturalarda metalda háreketlenip atırǵan elektronlar, oń ionlardan shólkemlesken metalldıń kristall torın diformatsiyalaydi (qutblaydi). Deformatsiya nati-jasida elektron, pánjere boylap elektron menen kóshetuǵın, oń zaryadlı bult menen patsha átirapından o'ralib qaladı. Sonı da aytıw kerek, ápiwayı sharayatlarda jaqsı ótkizgish esaplanǵan (gúmis, mıs hám altın ) deneler orta ótkezgishlik ózgesheligine iye emes (5. 3-súwret), sebebi, tómende kóremiz, ótkezgish elementlar ushın elektron - fonon óz-ara tásir tiykarǵı rol oynaydı. Sol sebepli juplıqlardıń spini nolge teń hám olar bozonga aylanadılar. Bozonlar tiykarǵı energetikalıq jaǵdayda toplanıwǵa beyim boladılar hám olardı uyg'ongan jaǵdayǵa ótkeriw salıstırǵanda qıyın. Eger kuper jup muwapıqlasqan háreketke keltirilsa sol jaǵdayda olar sheksiz uzaq waqıt holishlari múmkin. Bunday jupning muwapıqlasqan háreketi orta ótkezgishlik tokın payda etedi.
E lektron jáne onı qorshap alǵan bult, basqa elektronlardı ózine tartatuǵın, oń zaryadlanǵan sistemaǵa aylanadı. Solay etip kristall pánjere, elektronlar arasında tartısıwdı júzege keltiretuǵın, aralıq muhid wazıypasın oteydi.
Kvant mexanikası tili menen aytqanda bul hádiyse elektronlar arasında fanon menen almaslawdıń nátiyjesi bolıp tabıladı. Metalda háreketlenip atırǵan elektron pánjerediń terbelis rejimin ózgertirip fonon payda etedi (joǵatadı ).
Pánjerediń oyanıw energiyası basqa elektronǵa uzatıladı, ol bolsa óz gezeginde fanonni utadı. Bul tárzdegi fonon almasınıw áqibetinde elektronlar arasında, tartısıw xarakterine iye bolǵan qosımsha óz-ara tasirlashish payda boladı. Tómen temperaturalarda o'tao'tkazgich elementlarda bul tartısıw kulon tartısıwdan ústin boladı. Fanon almasınıw menen baylanıslı bolǵan óz-ara tasirlashish, impuls hám spinlari keri bolǵan elektronlar arasında kúshlilew kórinetuǵın boladı. Nátiyjede bunday eki elektron kuper juplıqlarǵa birlesedi. hámme ótkezgishlik elektronları kuper juplıqlardı payda etiwmeydi. Temperatura absolyut noldan ayrıqsha bolǵanda jupning aynıwınıń málim itimallıǵı bar. Sol sebepli xar mudam juplıqlar menen bir qatarda kristall boylap ápiwayı tárzde háreketlenetuǵın " normal" elektronlar boladı. Temperatura Tk ga jaqınlasqan tárepke normal elektronlardıń hisasi artıp baradı hám Tk de 1 ge teń boladı. Sonday eken, Tk den joqarı temperaturalarda orta ótkezgishlik jaǵdayı bolıwı múmkin emes.
Elektronlar jupi (kuper jupi) dıń payda bolıwı metalldıń energetikalıq spektrini ózgeriwge alıp keledi.
Elektron sistemanı oyatıw ushın (orta ótkezgishlik jaǵdayında ) xesh bolmasa, bir elektronlar jupi arasındaǵı baylanısıwdı buzıw kerek, onıń ushın Ebog' energiyasına teń energiya beriw kerek. Sonday eken, o'tao'tkazuvchan jaǵdayda energetikalıq spektrda Ebog' ga teń bolǵan energetikalıq sańlaq payda boladı, bul sańlaq Fermi júzesi salasında jaylasqan. Sonday eken, o'tao'tkazuvchan jaǵdayda, elektron sistemanıń uyg'ongan jaǵdayı tiykarǵı jaǵdaydan E baǵ energetikalıq sańlaq menen bóleklengen boladı. Sol sebepli olar arasındaǵı kvant ótiwler mudami bo'lavermaydi. Kishi tezliklerde elektron sistema uyg'onmaydi, bul bolsa háreketti qarsılıqsız bolıwına, yaǵnıy elektr qarsılıqtıń yo'holishini kórsetedi. Temperaturanıń artıwi menen Ebog’ keńligi kúsheyedi hám Tk da Ebog’ =0 ga aylanadi. Óz gezeginde barlıq elektron jupi buz'ladı hám dene normal jaǵdayǵa ótedi.
Orta ótkezgishlik haqqındaǵı bar maǵlıwmatlar kompleksi sonday juwmaq etiwge múmkinshilik beredi: orta ótkezgish elementlarda elektronlar tábiyaatı eki suyıqlıqtıń qospası sıyaqlı, yaǵnıy orta ótkezgish elektronlar hám normal elektronlar qospasınan ibarat bo'lar eken. orta ótkezgish elektronlar hám normal elektronlar konsentraciyası temperaturaǵa baylanıslı boladı. T>>Tkr bo`lganida no`=0 va Barlıq elektronlar normal jaǵdayında boladı.T 0, nn 0 Bolǵanında barlıq elektronlar orta ótkezgish bolıp qaladı.
Orta ótkezgishlik jaǵdayınan normal jaǵdayǵa ótiw sırtqı magnit maydanda júz bersa yaǵnıy T1986 -jılda Shvetsariyalik ilimpazlar D. bernard hám K. Myullerlar T=30 K den joqarı temperaturada keramika-lantan-bariy-mıs-kislorod qospasınan ibarat elementda ótkezgishlik hádiysesin ashtılar. Sol jıldıń ózinde Yaponiya, AQSh hám Kitayda da keramika-lantan-stronsiy-mıs-kisloroddan ibarat eritpede orta ótkezgish elementtı payda etdiler. Tap sonıń menen birge, Rossiya pánler akademiyasınıń fizika instituda A. Golovashkin baslıqlıǵıdaǵı laboratoriyada joqarı temperaturalı orta ótkezgish element payda etindi. Onıń temperaturası T=90 :100 Kga teń.
Házirgi waqıtta AQSh hám Rossiya pánleri akademiyasında keramika materiallardan tayarlanǵan jańa orta ótkezgish elementlar payda etińan bolıp, olardan orta ótkezgishlik hpdisasi T=250 K den baslap (-23 C) baqlanadı. Lekin bul jaǵday turaqlı bolmay, geyde óziniń ózgesheligin joǵatadı. Házirgi waqıtta bunday elementlardıń orta ótkezgishlik jaǵdayına ótiwleriniń tábiyaatın úyreniw hám jańa orta ótkezgish elementlardı anıqlaw salasında úlken ilimiy izertlew jumısları dawam etpekte.
D. Bernard hám K. Myuller rekordi bir neshe ay dawamında bir neshe ret orqada qaldırildi, aqır-aqıbetde 1987-jılda P. Chu baslıqlıǵıdaǵı bir gruppa amerika ilimpazları orta o'tlazuvchanlik jaǵdayına ótiw kritik temperaturası T=93 K bolǵan itriy-bariy-mıs oksidi quramlı keramika haqqında xabar etdiler. Bul ájayıp waqıya edi, sebebi ańsat hám arzan suyıq azotning qaynaw temperaturası 77 K bolıp, joqarıdaǵı keramik birikpeni orta ótkezgish jaǵdayǵa ótkeriw ushın sol suyıq azotning ózi jetkilikli boldı. Oǵada ótkezgish materiallardıń texnikada keń qollanılıwı múmkinshiligi ashıldı.
Joqarı temperaturalı orta ótkezgish qollanıwı múmkin tarawlardan biri electron texnika bolıp tabıladı. Bul tiykarda integral sxemalarda elementler tıǵızlıǵın 10 /sm ga jetkiziw múmkin.
Transport salasında da orta ótkezgishlik úlken samasra beredi. Kelejakda orta ótkezgish materiallardan elektr háreketlantirgich soǵıw múmkin. Onıń kólemi sonday quwatlı ádetdegisinen 10 marta kishi boladı.
Materiallardan magnet osmali transport elektro energiya jamg'argichlar MID- generatorlar hám elektr energiyanı uzatıw jolları islep shıǵıwda paydalansa boladı.
Paydalanilǵan ádebiyatlar:
1. Voltskiy A. V., Sergeevskaya E. S. Teoriya metallurgicheskix protsessov.-M.: Metallurgiya, 1996.- 380 s.
2. Filippov S. I. Teoriya metallurgicheskix protsessov.- M.: Metallurgiya, 2000.- 230 s.
3. Esin O. A., Geld P. V. Fizicheskaya ximiya pirometallur-gicheskix protsessov. I chast'.- Sverdlovsk, 1992.- 671 s.
4. Raximov V. R. Fizikaviy hám kolloid ximiya.- T.: Oqıtıwshı, 1978.
5. www. misis. ru;
6. http://www. weimar. de;
7. info4 ru. de
8. Lennik G. A., Pexsin P. O. Sovremennaya texnika izotermicheskogo naneseniya pokritiy.- M.: Metallurgiya, 2000.-123 s.
9. Ganin N I. Diagramma sostoyaniya metallurgicheskix sistem.- M.: Metallurgiya, 1998.-8 s.
|
| |
