|
ILMIY TADQIQOT VA INNOVATSIYA ISSN: 2181-3507 1-TOM | 1-SON | 2022Bog'liq maqolaILMIY TADQIQOT VA INNOVATSIYA ISSN: 2181-3507 1-TOM | 1-SON | 2022
https://t.me/ilmiy_tadqiqot_uz
Ko‘p tarmoqli ilmiy jurnal Iyul, 2022
52
chetdan kirib kelayotgan axborotlarning zararli ta’siri hamda milliy mafkura
targ‘ibotining ahamyatiga qaratilgan.
TADQIQOT NATIJALARI
Ijtimoiy tarmoq - (inglizcha social networking service so‘zidan) ijtimoiy xizmat
ko‘rsatuvchi internet tarmog‘i, platforma, onlayn servis yoki veb-sayt3. Ijtimoiy
tarmoqlar unchalik uzoq tarixga ega emas. Internet 1985-yil vujudga kelgan bo‘lib,
dastlab bu tarmoqdan odamlar ma’lumot olish elektron pochta ochib, birbiriga xabar
jo‘natish
maqsadida
foydalangan
bo‘lsa,
keyinchalik
internetning
texnik
imkoniyatlaridan odamlarning muloqotga bo‘lgan ehtiyojini hisobga olib, ijtimoiy
tarmoqlar vujudga keldi. 2005-yildan hozirgi kungacha bo‘lgan davrni ko‘pchilik
ekspertlar Internetning “ijtimoiylashuvi” bilan bog‘laydi. Darhaqiqat, AQSHda dastlab
paydo bo‘lgan Friendster, MySpace kabi ijtimoiy tarmoqlar bu davrga asos soldi. Biroq
so‘nggi 2-3 yil ichida bu sohaning “otaxonlari” ma’lum darajada undan ortda qolib
ketdi, foydalanuvchilarining e’tiboridan qolishga ham ulgurdi
[2,B.56].
Bunga asosiy
sabab 2004-yilning 1-fevralida Garvard universiteti talabasi Mark Sukerberg
tomonidan ishga tushirilgan Facebook saytining paydo bo‘lishini keltirish mumkin.
1984-yilda tug‘lgan Mark Sukerberg o‘sha vaqtda talaba edi
[3,B.88.]
U o‘zining
kursdoshlarini nimalar qiziqtirishini, qanday qo‘shiqlar eshitishi-yu, ularga nimalar
yoqmasligi haqida ko‘p o‘ylardi. U Garvard universiteti talabalari uchun mo‘ljallangan
lokal tarmoqni takomillashtirishga harakat qila boshladi. Keyinchalik Facebook nomi
bilan mashhur bo‘lgan jamoatchi ijtimoiy portalini tashkil qilib, unda
foydalanuvchilarga fotosuratlarini va o‘zlari haqidagi istagan ma’lumotlar – ilmiy va
ijodiy qiziqishlaridan tortib, to maishiy turmush va sevgi muhabbat sohasidagi
axborotlarni joylashtirishni taklif etadi. Tabiiyki, bu narsa ko‘pchilikni qiziqishiga
sabab bo‘ladi. Bir kuni u ikkita qizni rasmini tamoqqa joylashlashtirdi va qaysi biri
chiroyli degan so‘rov o‘tkazdi. Bu haqida saytdagi barcha foydalanuvchilarga xabar
jo‘natdi. Xabarni olgan ishtirokchilar chap yoki o‘ngdagi qizni tanlab ovoz berishi
kerak edi. Natija esa kutilganidan ham yuqori bo‘ldi. Bir kecha-kunduzda saytga 22
ming odam tashrif buyurdi. Shu tariqa sayt o‘z auditoriyasini kengaytirib bordi. To‘rt
yil davomida universitetning oddiy portali millionlab ro‘yxatga kirgan
foydalanuvchilar uchun sevimli Internet- manzil bo‘lib qoldi. 2008-yil dekabr oyi
holatiga ko‘ra, saytda 80 milliondan ortiq faol ishtirokchilar qayt etilgan bo‘lsa, 2009-
yil noyabr oyida ularning soni 350 millionni tashkil etdi va ko‘rsatkich doimiy
ravishda
oshib
bormoqda.
Xususan,
SocialBakers
tadqiqot
agentligining
ma’lumotlariga ko‘ra, hozirda Facebook foydalanuvchilari soni 900 milliondan oshib
ketgan.5 Oradan ikki yil o‘tib, AQSH da yana bir boshqa ijtimoiy tarmoq – Twitter
paydo bo‘ldi. Insoniyat tarixidagi eng birinchi “tvit”ni (“tweet” – “Twitter”
|
| |
