Demak, «Bi-Pi» reytingida davlatlar va ulardagi tasdiqlangan gaz zaxiralari (trln kubometrda)

• Hozirgi kunda O‘zbekiston Respublikasi hududida 5ta neftgazli (Ustyurt, Buxoro-Xiva, Hisor, Surxondaryo va Farg‘ona) va 4ta neft va gazga istiqbolli (Xorazm, O‘rta-Sirdaryo, Markaziy-Qizilqum va Zarafshon) mintaqalari ajratilgan hamda ularda 270ta neft va gaz konlari ochilgan.
• Ta'kidlanishicha, so‘nggi ikki yilda 11ta neft va gaz konlari ochilib, uglevodorod xom-ashyo zaxiralari o‘sgan.

• «Prezident qarori bilan tasdiqlangan dasturga muvofiq, 2019 yilda 2D va 3D seysmik-qidiruv ishlarini o‘tkazish, 16ta yangi obektni burg‘ilashga tayyorlash, 15ta yangi maydonda burg‘ilash ishlarini boshlash va 85ta izlov-qidiruv quduqlarini qurilishi bilan tugatish rejalashtirilgan», — deyiladi ​«O‘zbekneftgaz» AJ xabarida.
• ​Ma'lumot uchun, bugungi kunda «O‘zbekneftgaz» AJ qarashli korxonalar tomondan 154ta konda uglevodorod xom-ashyosi qazib chiqariladi. Oxirgi ikki yilda yangi Besqal'a, Quyi Surg‘il, Uchtepa, Chordarboza Mirkomilquduq, Savatli, Shimoliy Suzma, Jayron, Tegirmon, G‘arbiy Tegirmon va Uzunshor konlari o‘zlashtirilib, ishga qo‘shildi va 148ta yangi quduqlar burg‘ilangan.

• Ko’mir paydo bo’lishining eng uzoq davom etgan bosqichi bundan 250 000 000 yil ilgari boshlangan va taxminan 35 000 000 yil davom etgan Pensilvan davriga to’g’ri keladi. Yer ostidagi ko’mirning qolgan qismi bir million yildan 100 million yilgacha muqaddam shakllangan. U davrlar qanday voqea-hodisalar ro’y bergan va ko’mir qanday hosil bo’lgan? Ko’mir Yer qobig’ida tog’ jinslari orasida uzunligi bir necha kilometrgacha va qalinligi uch metrgacha bo’lgan qatlam holida joylashgan. Ko’mir changalzor bot-qoqlarda, issiq namxush iqlim sharoitida bundan yuzlab million yillar ilgari o’sgan qadimgi daraxtlar va o’simliklarning qoldiqlaridan vujudga kelgan. 

• Tabiiy resurslarni muhofaza qilishning
• aspektlari

• Kazilma boyliklarni kidirib topish, kayta ishlash va tashish jaraenida er yuzasi strukturasi buziladi xosildor maydonlar kiskaradi, o’simliklar nobud buladi, tuprok eroziyasi tezlashadi, oqibatda yaroksiz erlar maydoni oshadi. Shunday qilib erlar xozir dunyoda 10 mln. gektarni tashkil kilsa, 2 000 yilga borib 5-6 barobar oshadi. Masalan, 1tn.temir olish uchun 5-6 tn. ruda, 1 tn.kurgoshin olish uchun 60-90 tn, 1 tn. rux olish uchun 80-100 tn. 1 tn. mis olish uchun 100-140 tn, 1 tn. mis olish uchun esa 60 000-80000 tn. ruda ishlatiladi. Xozir er yuzasida millionlab tonna metallurgiya shakllari, issiklik elektr stanciyalaridan chikkan kuplab tog uyumlarini tashkil kilgan.Xisoblarga kura sunggi 100 yil ichida dunyoda 20 mlrd.tn. dan ortik shpak, 3mlrd.tn. kul, 17mln.tn.mish`yak, 1mln.t. nikel, 1 mln.t.kobot va boshka foydali elementlar chikarib tashlangan.

Adabiyotlar ro’yxati

• Ergashev A., Yulchieva M., Ahmedov O‘., Abzalov A. Ekologiya. Darslik. 2019 y. 277 bet.
• Ergashev A. Umumiy ekologiya. O’quv qo’llanma 2003 y. 167 bet.
• Ergashev A., Yulchieva M., Ahmedov O’., Abzalov A., Ekologiya darslik. 2010 y. 227 bet.
• Abzalov. A.A , Piraxunova F.N. Ekologiya. Darslik. 2021 y. 227 bet
• Michael Begon Ecology from individuals to ecosystems. Textbook 2006y. 234 bet.
• Simon A. The Princeton guide to Ecology. Textbook 2009 y. 2175 bet

• E’tiboringiz uchun rahmat