2-mavzu:
Axborot texnologiyalarining infratuzilmasi komponentlari
Axborot-kommunikatsiya tеxnologiyalari (AKT)
inson jamiyatining barcha
sohalariga kirib bormoqda. Boshqaruv masalalarini еchishda zamonaviy
axborot
tеxnologiyalarining o`rni nihoyatda axamiyatga ega. Ushbu fan talabalarga AKT
sohasidan fundamеntal nazariy bilimlarni bеrishga qaratilgan bo`lib, asosiy
qo`llaniladigan tеxnik va dasturiy vositalarini qamrab olgan. SHu bilan birga, fanni
o`qitish maqsadi talabalarda komp’yutеr tеxnikasi va axborot tеxnologiyalarini
qo`llash bo`yicha amaliy ko`nikmalarini shakllantirishga qaratilgan.
1
«Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsion tеxnologiyalar va tizimlar» fani
talabalarda zamonaviy tеxnik vositalar, opеratsion tizimlar
va instrumеntal
vositalardan foydalanish usullari, hisoblash jarayonlarini avtomatlashtirish tamoyil va
uslublari bilan chuqur hamda har tomonlama tanishtirish, matnli va jadvalli
axborotlarni qayta ishlash dasturlarining funktsional imkoniyatlari bilan ishlash,
boshqaruv jarayonlarida shaxsiy komp’yutеrlardan foydalanishning nazariy asoslari va
ularni milliy iqtisodiyotning turli tarmoq va sohalariga tadbiq qilish usullarini
o`rgatish, ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari va obyеktga mo`ljallangan
dasturlash tillarini o`qitish, Intеrnеt tizimi va lokal hisoblash tarmoqlarida ishlash
uchun amaliy ko`nikmalarni bеrish bilan qurollantiradi.
Mamlakatimizda axborot
kommunikatsiya texnologiyalari infratuzilmasini rivojlantirish, xususan, mazkur
sohada xalqaro standartlarga mos yuqori malakali mutaxassislarni, birinchi navbatda,
dasturiy ta’minotlarni ishlab chiqish, axborot tizimi va kompyuter tarmoqlarini
boshqarish bo‘yicha kadrlarni tayyorlashga katta e’tibor qaratilmoqda. Bu borada
sohaga kerakli mutaxassislarni tayyorlab beruvchi oliyta’lim muassasalarining hissasi
kattadir. Aytish joizki, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasi butun dunyoda
tez sur’atlarda rivojlanib boryapti. Innovatsion texnologiyalar, ishlanmalar, dasturlar
yaratish bo‘yicha yetakchi kompaniyalar kim o‘zarga poygaga kirishgan. Sohada ixtiro
qilingan bugungi biror yangilik ertaga o‘rnini boshqasiga bo‘shatib berishga majbur
bo‘lmoqda. Iqtisodiyotning barcha tarmoqlarda rivojlanish axborot-kommunikatsiya
texnologiyalari bilan chambarchas bog‘liq holatda olib borilmoqda. Buning uchun
mamlakatimizda barcha imkoniyatlar – hukumat e’tibori, moddiy-texnik baza,
intellektual salohiyat yetarlidir. Faqat axborot texnologiyalari sohasidagi
mutaxassislarimizdan, yoshlardan ushbu imkoniyatlardan unumli foydalangan holda
doimiy izlanish, o‘qib-o‘rganish talab qilinadi, xolos.Toshkent axborot texnologiyalari
universitetida bo‘lib o‘tgan "AKT sohasita’lim tizimi muassasalari vaishlab chiqarish
korxonalarining hamkorligi” mavzuidagi seminarda aynan yuqoridagi masalalar
o‘rtaga tashlandi. Professor-o‘qituvchilar, talabalar, shuningdek, xususiy IT-
kompaniyalar vakillari ishtirok etgan bu seminarda O‘zbekiston Respublikasi axborot
texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi vakillari, TATU,
Toshkent shahridagi INHA universiteti rahbariyati yurtimizda axborot
kommunikatsiya texnologiyalarining rivojlanish jarayonlari, bu boradagi qonun va
qarorlar
mazmun-mohiyati, axborot texnologiyalari mutaxassislari tayyorlashdagi oliy
ta’lim muassasalarining imkoniyatlari, sohaga kiritilayotgan yangi texnologiyalar va
mutaxassislarga qo‘yiladigan asosiy talablar borasida so‘z yuritdilar. Ushbu seminar
doirasida TATU va INHA universiteti rektorlari ilmiy va ta’lim sohasida o‘zaro
hamkorlik to‘g‘risidagi anglashuv memorandumni imzolashdi. Ikki universitetning
ham maqsadi mustaqil vatanimiz taraqqiyotiga hissa qo‘sha oladigan har tomonlama
barkamol mutaxassislarni tayyorlashdir.Bu borada imkoniyatlarni, kuchlarni
birlashtirish ko‘proq samara berishi aniq. Universitetlar respublikada axborot-
kommunikatsiya texnologiyalari sohasida uzluksiz ta’lim va malaka
oshirish tizimini
shakllantirishga ko‘maklashish, ilmiy-tadqiqot va ta’lim muassasalari,
dasturiy mahsulot ishlab chiqaruvchilar,sanoat va infratuzilma tarmoqlari va boshqa
zamonaviy axborot texnologiyalari iste’molchilari o‘rtasida o‘zaro mustahkam
hamkorlik o‘rnatish borasida yakdil harakatlarni belgiladi.
2
Seminarda respublikamizda dasturiy mahsulotlar ishlab chiqarish bozorida faoliyat
yuritayotgan ACE CRAFT ENGINE, ALM SOFT, BARSAJDAR TECHNOLOGIES,
OOO”STANDART IT-SEKTOR”,"CERTLibrary” maxsus axborot kutubxonasi, OOO
SYNERGY GROUP, OOO "START SOFT”, OOO”FIDO-BINES”, OOO "NIHOL-
KOMTEX”, OOO "BAIK TECHNOLOGIES”, UP "SSP MAROQAND”, OOO
"Intelligent Solutions” kabi IT kompaniyalari vakillari ishtirok etdilar. Seminar
doirasida ta’lim muassasasi xodimlari va ishlab chiqarish kompaniyalari vakillari bilan
o‘tkazilgan munozalarda axborot-kommunikatsiya
texnologiyalari sohasida
mutaxassislar tayyorlash bo‘yicha o‘quv dasturlarini takomillashtirib hozirgi zamon
talabalari darajasida aktuallashtirish, dasturiy mahsulotlar ishlab chiqarish bozorida
mutaxassislarning raqobat bardoshligini ta’minlash bo‘yicha talabalarning
kompaniyalarda bajarilayotgan loyihalarda ishtirokini ta’minlash, talabalarning
innovatsion loyihalarini ishlab chiqarishga joriy etish masalalari ilgari surildi.Seminar
davomida IT kompaniyalari vakillari tomonidan respublikamiz ichki dasturiy bozorini
rivojlantirish uchun o‘quv jarayonlarida nimalarga e’tibor berish zarurligi, zamonaviy
dasturlash texnologiyalarini o‘zlashtirishga yo‘naltirilgan fanlarni chuqurlashtirish,
talabalarning avtomatlashtirish bo‘yicha
masalalarni tahlil etish, yechimini ishlab
chiqish va loyihalash kabi ko‘nikmalarni shakllantirishga alohida e’tibor berish
zarurligi, universitetlar marketing xizmatlarini rivojlantirish bo‘yicha fikrlar bildirildi
va takliflar o‘rtaga tashlandi.
Xorijiy mamlakatlar tajribasi shuni ko‘rsatadiki, raqamli iqtisodiyot bir vaqtning
o‘zida keng sohalarda rivojlanmoqda va cheklangan miqdordagi kompaniyalar
tomonidan, ularga maxsus vakolatlar va resurslar berilgan bo‘lsa ham, odatda
qurilmaydi. Shuning uchun raqamli iqtisodiyotda asosiy rolni kuchli tadbirkorlik va
innovatsion yondashuvga ega bo‘lgan xususiy biznes egallashi, davlat esa
xususiy
tashabbus uchun infratuzilma va sharoit yaratishi bilan shug‘ullanish kerak.
Eng muhimi, mamlakatda AKTni, shu jumladan, arzon narxda yuqori tezlikdagi
Internetni rivojlantirish, xususiy biznesning mehnat unumdorligini oshirish,
xarajatlarni kamaytirish, shuningdek, ishlab chiqarish va daromadni oshirish uchun
turli ishlab chiqarish jarayonlariga raqamli texnologiyalarni joriy etishga qiziqishi
bilan hamnafas bo‘lishi kerak. O‘zbekistonda raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish
uchun zarur shart-sharoitlarni yaratish bo‘yicha davlat o‘z rolini muvaffaqiyatli
uddalamoqda, bu erishilgan natijalar va yaqin istiqbolga mo‘ljallangan ulkan
maqsadlardan dalolat beradi.
3-mavzu:
Tarmoq texnologiyalari
va internet
xizmatlari
(Google Doc)
Shunga kirib olamiz
