Moddaning agregat holati moddiyat mavjud bo'lishi mumkin bo'lgan aniq
shakllardan biridir. Kundalik hayotda moddalarning to'rtta agregat holatini kuzatish
mumkin: qattiq, suyuq, gaz va plazma. Ma'lumki, suyuq kristall kabi ko'plab oraliq
holatlar mavjud va ba'zi holatlar faqat ekstremal sharoitlarda mavjud bo'ladi,
masalan, Bose-Eynshteyn kondensatlari (qattiq sovuqda),
neytron-degenerativ
materiya (o'ta zichlikda) va kvark-glyuon plazmasi (juda yuqori energiyada).
Moddaning barcha ekzotik holatlarining to'liq ro'yxati uchun moddaning agregat
holatlari ro'yxatiga qarang.
Tarixiy jihatdan, farqlanish xususiyatlardagi sifat farqlari asosida amalga oshiriladi.
Qattiq holatda modda o'zgarmas hajmni (harorat yoki havo bosimining
o'zgarmasligini nazarda tutgan holda) va shaklni saqlab turadi, tarkibiy zarrachalar
(atomlar, molekulalar yoki ionlar) bir-biriga yaqin va o'z o'rniga joylashgan bo’ladi.
Suyuq holatda bo'lgan modda o'zgarmas hajmni saqlaydi (harorat
yoki havo
bosimining o'zgarmasligini hisobga olsak), lekin u idishga mos keladigan
o'zgaruvchan shaklga ega. Uning zarralari hali ham bir-biriga yaqin,
lekin erkin
harakatlanadi. Gaz holatidagi modda ham o'zgaruvchan hajmga, ham shaklga ega
bo'lib, ikkalasini ham o'z idishiga moslashtiradi. Gazlarning zarralari bir-biriga
yaqin bo’lmaydi va doimiy harakatda bo’lganligi uchun doimiy joylashuvga ega
emas. Neytral atomlardan tashkil topgan plazma holatidagi modda o'zgaruvchan
hajm va shaklga ega, shuningdek, erkin harakatlana oladigan sezilarli miqdordagi
ionlar va elektronlarni o'z ichiga oladi.
"Faza" atamasi ba'zan modda agregat holatining sinonimi
sifatida
ishlatiladi, lekin bitta birikma bir xil agregat
holatida bo'lgan turli xil fazalarini hosil qilishi mumkin.
Masalan, muz suvning qattiq holatidir,
lekin turli xil
bosim va haroratlarda hosil bo'lgan turli xil kristalli
tuzilmalarga ega muzning bir necha fazalari mavjud.
Brom suyuq va gaz holatida,
qattiq holatda akril ichiga
o'ralgan.
