Ismailova N.YA.
Moliyaviy boshqaruv
Zamonaviy iqtisodiyot samaradorlikning asosiy omillaridan
biri, boshqarish va tartibga solish zarurligini nazarda
tutadi.Bu muammoni odatda korxonadagi moliyaviy
menejment hal qiladi. Aynan shu maqsadda menejerlar va
moliyaviy xizmatlarning doimiy o'zaro aloqasi tashkil
etiladi. Bozor iqtisodiyotida moliya roli ularni boshqarish
bo'yicha faoliyatni maxsus yo'nalish - moliya menejmentiga
ajratishning ob'ektiv ehtiyojini taxmin qiladi.
Moliyaviy menejment mustaqil ilmiy yo'nalish sifatida XX
asrning 60-yillari boshlarida shakllandi. Bu moliyaviy
darajadagi rolni qat'iy darajada nazariy jihatdan asoslash
uchun paydo bo'ldi.
«Moliya nazariyasidagi ayrim tub
o'zgarishlar Ikkinchi Jahon Urushidan oldin ham amalga
oshirildi; xususan, J. Uilyams tomonidan 1938 yilda taklif
qilingan va fundamental yondashuvning asosi bo'lgan
moliyaviy aktiv qiymatini baholashning taniqli modelini
eslatib o'tishimiz mumkin.
Moliyaviy menejment kontseptsiyasi va
mohiyati ko'p qirrali bo'lib, quyidagi jihatlarda
amalga oshiriladi:
Moliyaviy menejment ilmiy intizom shaklida
mavjud bo'lib, uni o'rganish bu borada
malakali kadrlarni tayyorlashga qaratilgan;
Har bir korxonada samarali moliyaviy
boshqaruv uchun foydalaniladigan tizim
sifatida;
Mustaqil va alohida tadbirkorlik turi sifatida.
Ilmiy intizom sifatida moliya sohasidagi
menejment nazariyalar, ta'limotlar va ta'limotlar,
shuningdek, boshqaruv qarorlarini qabul qilishning
amaliy texnologiyalari, protseduralari va uslublari
to'plamidir. Ushbu soha doimiy dinamikada, nazariy
tushunchalar doimiy ravishda amaliyotdan olingan
so'nggi tahliliy ma'lumotlar bilan yangilanadi, ular
nazariy asoslashga muhtoj.
Zamonaviy iqtisodiy fanda moliyaviy menejmentning
quyidagi asosiy tushunchalari ajratiladi:
1. pul oqimlari
2. agentlik munosabatlari
3. bozor samaradorligi
4. kapital tarkibi
5. pulning vaqt qiymati
6. dividend siyosati
7. tavakkalchilik
8. rentabellik va boshqalar.
Moliyaviy menejment - bu zamonaviy
usullardan foydalanish asosida kompaniyaning
moliyaviy-iqtisodiy faoliyatini boshqarishga
qaratilgan kasbiy faoliyat turi. Moliyaviy menejment
- bu O’zbekiston iqtisodiyotining hozirgi sharoitlari
uchun alohida ustuvor ahamiyatga ega bo'lgan
zamonaviy boshqaruvning butun tizimining asosiy
elementlaridan biridir.
Moliyaviy menejment quyidagilarni o'z ichiga oladi:
turli moliyaviy vositalardan foydalangan holda kompaniyaning
moliyaviy siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirish;
moliyaviy masalalar bo'yicha qarorlar qabul qilish, ularni
aniqlashtirish va amalga oshirish usullarini ishlab chiqish;
kompaniyaning moliyaviy hisobotlarini tayyorlash va tahlil qilish;
investitsiya loyihalarini baholash va investitsiya portfelini
shakllantirish orqali axborot ta'minoti;
kapital xarajatlar, moliyaviy rejalashtirish va nazorat qilish,
kompaniyaning moliyaviy-xo'jalik faoliyatini boshqarish
apparatini tashkil etish.
| 