часть
2
«
Новости
образования
:
исследование
в
XXI
веке
»
май
, 2023
466
qismalardagi tok va kuchlanish qiymatiga bogʻliq boʻladi. Elektr zanjiridagi tok, EYUK va
kuchlanish oʻrtasidagi munosabat Kirxgof qonunlari bilan tushuntiriladi (qarang Kirxgof
koidalari). Elektr zanjiri oʻzgaruvchan va oʻzgarmas tok zanjirlariga boʻlinadi. Elektr
zanjirining asosiy elementlari: rezistor, induktivlik gʻaltagi, elektr kondensator va boshqalar.
Elektr zanjirlari deb, elektr toki hosil qiluvchi va uni olinishini ta`minlash uchun berk
yo`l hosil qiladigan qurilmalar yig`indisiga aytiladi.Elektr zanjiri, asosan elektr
energiyasining manbai YE elektr energiyasi iste`molchisi-R, birlashtiruvchi simlar hamda
zanjirni ulab-uzish uchun moslama (ulagich) - U kabi elemetlardan tashkil topgan (1-rasm).
1rasm. Elektr zanjiri Manbada boshqa tur energiya (issiqlik, mexanik, kimyoviy va shunga o`xshashlar)
elektr energiyasiga aylanadi. Elektr energiyasini hosil qiluvchi turli manbalarning shartli
belgilanishi quyidagicha:
EYUK Galvanik elementlar yoki akkumulyator batareyalari;
Ketma-ket ulangan galvanik elementlar;
Termometrlar;
Fotoelement;
O`zgarmas tok mashini generatori;
O`zgaruvchan tok elektr mashina generatori.
Elektr energiya ist`yemolchilarda boshqa tur energiyalarga aylanadi. Elektr energiya
iste`molchilari sxemalarda quyidagicha belgilanadi:
Zaryadlanuvchi akkumulyator;
O`zgarmas tok dvigateli;
Elektr peni;
Chuglanma lampa.
Международный
научный
журнал
№
10
(100),
часть
2
«
Новости
образования
:
исследование
в
XXI
веке
»
май
, 2023
467
Elektrotexnik qurilmalarni ulab uzish uchun kommutatsion (qurilmalar) apparatlar
ishlatiladi (uzgichlar, ulagichlar, tumblerlar, va sh. o`.). Elektr zanjirlarini kommutatsion
apparatlari quyidagicha belgilanadi:
Bir qutbli (uzgich);
Pereklyuchatel;
