21
7-LАBОRАTОRIYA ISHI
Lаbоrаtоriya ishining nоmi: Trifilyar osma yordamida jismlarning inersiya
momentini aniqlash
Lаbоrаtоriya ishini bаjаrish sаnаsi:______________________
Ishning maqsadi: Turli shakldagi jismlarning inersiya
momentlarini aniqlash usuli
bilan tanishish.
Kerakli asbob va jihozlar:
Trifilyar osma, sekundomer, shtangenserkul’,
turli
og’irlikdagi namunalar.
Ishni bajarish tartibi
1.
Disk radiuslari, ip uzunligi, platforma massasi o’lchanadi. ( m
0
=130 g). (12)
dagi c hisoblab qo’yiladi. Platforma 5 – 6
0
ga burib aylanma –
tebranma
harakatga keltiriladi.
2. 50 marta tebranishga ketgan vaqt aniqlanib, tebranish davri hisoblanadi.
3. (12), (15) yoki (15a)
ifodalardan foydalanib, yuksiz platforma inersiya
momenti aniqlanadi va turli usul bilan topilgan qiymatlari taqqoslanadi.
4. m massali jism platformaga joylashtiriladi va 2 punkt takrorlanadi. Jism o’qi
platforma o’qiga mos qilib o’rnatiladi.
5. (13)
ifodadan foydalanib, jism qo’yilgan yukli platforma inersiya momenti
hisoblanadi.
6. (14) ifoda yordamida platformaga qo’yilgan yuk
jismning inersiya momenti
aniqlanadi.
7. m
2
, m
3
, ….., m’t massali jismlar uchun 4,5 va 6 – punktlar takrorlanadi.
8. Tajriba xatolari
%
100
+
=
x
x
юк
i
J
J
J
va
%
100
0
0
−
=
x
x
J
J
J
bunda,
I – o’rganilayotgan jismlarning tartib nomeri, Ie – tajriba natijalari asosida,
Ix – jismning geometrik o’lchamlaridan foydalanib aniqlangan qiymatlar.
9. O’lchangan va hisoblangan kattaliklar jadvalga yoziladi:
