JOURNAL OF MARKETING, BUSINESS AND MANAGEMENT(JMBM)/SJIF FACTOR: 5.57
www.jmbm.uz VOLUME 2, ISSUE 11 (March) ISSN: 2181-3000
Page 1/16
AQLLI QISHLOQ XO‘JALIGI KONSEPSIYALARI ORQALI AGRAR
TARMOQ SAMARADORLIGINI OSHIRISH
Xudoyberdiyev Bobirjon Maribjon o‘g‘li
Oriental universiteti IQT-101-guruh magistri
Ilmiy rahbar: Yahyoxonov N.B.
iqtisodiyot fanlari
bo‘yicha falsafa doktori (PhD),
dotsent v.b.
Annotatsiya.
Ushbu maqolada bugungi kunda mamlakatimizning agrar
sektorini rivojlantirish, a
qlli qishloq xo‘jaligi konsepsiyalari orqali agrar tarmoq
samaradorligini
oshirish
yo’llari
muallif tomonidan batafsil yoritilib, o’rganilish va
tadqiq etish natijasida taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Kalit so’zlar:
agrar soha,
aqlli qishloq xo’jaligi
, agrar tarmoq samaradorligi,
qishloq xo’jalik mahsulotlari.
Аннотация
.
В
данной
статье
автором
подробно
освещены
пути
развития
аграрного
сектора
нашей
страны
,
повышения
эффективности
аграрного
сектора
посредством
концепции
умного
сельского
хозяйства
,
в
результате
изучения
и
исследований
разработаны
предложения
и
рекомендации
.
Ключевые
слова
:
аграрный
сектор
,
умное
сельское
хозяйство
,
эффективность
аграрной
сети
,
сельскохозяйственная
продукция
.
Hozirgi kunda global miqyosda inson faoliyatining deyarli barcha sohalarida
raqamli texnologiyalardan foydalanish tez sur'atlar bilan rivojlanib bormoqda. Qishloq
xo'jaligi ham bundan mustasno emas. Shu bois mamlakatiizda ham so'nggi yillarda
tarmoqda raqamli iqtisodiyotni rivojlantirishga alohida ahamiyat berilyapti.
Tahlillarga qaraganda, qishloq xo'jaligi mahsulotini ishlab chiqaruvchi mavsum
davomida (qisqa muddatlarda) 40 tadan ortiq turli echimlarni qabul qilishiga to'g'ri
keladi. Uning aksariyati raqamlashtirish ob'ekti
hisoblanib, bevosita ishlab chiqarish
samaradorligiga ta'sir ko'rsatadi. Hisob-kitobga ko'ra, ekish, yetishtirish, saqlash va
tashishda hosilning 33 foizi yo'qotilmoqda. Shunday bir sharoitda
mavjud er, suv,
moddiy-
texnika va mehnat resurslaridan oqilona foydalanishni ta'minlovchi “smart”
yoki “aqlli qishloq xo'jaligi” texnologiyalari muhim ahamiyat kasb etadi.
Agrar sohaning texnik va texnologik bazasi esa, asosan agrosanoat
majmuasining umumiy rivojlanishini belgilaydi. Bu chorvachilik va o'simliklarni
yetishtirishni texnologik takomillashtirish, yer unumdorligini oshirish va qo'l
mehnatini mexanizatsiyalashgan faoliyat bilan almashtirishda namoyon bo'ladi.
Texnikalarining yetishmasligi fermerlarning imkoniyatlarini cheklaydi va mahsulot
tannarxida mehnat sarfini oshiradi. Mavjud texnik vositalardan
samarali foydalanish
uning qoplanish muddatini qisqartiradi va innovatsion texnologiyalarni qo'llash bilan
birga, takror ishlab chiqarish jarayonini tezlashtiradi.
Olimlarning taxminlariga ko‘ra, 2050
-yilga borib Yer sayyorasi aholisi 9,6
milliardga yetib, ularni oziq-
ovqat bilan ta’minlash uchun bugungiga nisbatan 70 foiz
ko‘p mahsulotlar kerak bo‘lar ekan. Ammo, ekologik vaziyatning yomonlashishi,
JOURNAL OF MARKETING, BUSINESS AND MANAGEMENT(JMBM)/SJIF FACTOR: 5.57
www.jmbm.uz VOLUME 2, ISSUE 11 (March) ISSN: 2181-3000
Page 1/17
energiya vositalarining qimmatlashuvi va yer unumdorligining pasayib ketishi talab
darajasidagi oziq-
ovqat ishlab chiqarishga jiddiy to‘siq bo‘lishi ham ta’kidlanmoqda.
Xo‘sh, unda kelajakda bashariyat ochlikka mahkum bo‘ladimi? Albatta, yo‘q. Bu
muammolarni dehqonchilik faoliyatini o‘zgacha usullar asosida boshqarish, xususan,
sohaga narsalar interneti konsepsiyasi kabi zamonaviy texnologiyalar va
innovatsion
yechimlar kiritish, bir so‘z bilan aytganda, «aqlli» qishloq xo‘jaligi orqali hal etish
mumkin.
«Future Market Insights» tahlilchilariga ko‘ra, dunyoda «aqlli» qishloq
xo‘jaligiga o‘tish sekinlik bilan, ammo ishonchli tarzda amalga oshirilyapti.
Bozorning
katta qismi (53 foizi) Shimoliy Amerikada joylashgan. Bu AQSh fermerlari tomonidan
aqlli innovatsiyalarga bo‘lgan kuchli qiziqish bilan bog‘liqdir. IT
-texnologiyalar yer
maydonlarida asosan don ekinlari yetishtirishda faol qo‘llanilyapti va bu «aniq
dehqonchilik» nomi bilan atalyapti.
Umuman olganda, «Goldman Sachs Group» tahlilchilari ko‘plab mamlakatlar
«analog»dan «aqlli»ga o‘tish orqali o‘z qishloq xo‘jaligini faol rivojlantirib
borayotganini tasdiqlashyapti. Ularning prognoziga ko‘ra,
yangi texnologik
yechimlarni joriy etish bilan 2050-
yilga borib dehqonchilikni dunyo bo‘yicha 70 foizga
oshirishga erishish mumkin. Bu deyarli 800 mlrd. dollarlik qo‘shimcha mahsulot
demakdir.
Quyida keltirilgan vositalar orqali agrar tarmoqning samaradorligni oshirish
imkoniyatlari yaratiladi:
