Journal of marketing, business and management(jmbm)/sjif factor: 57




Download 227,58 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/4
Sana21.05.2024
Hajmi227,58 Kb.
#248689
1   2   3   4
Bog'liq
aqlli-qishloq-xo-jaligi-konsepsiyalari-orqali-agrar-tarmoq-samaradorligini-oshirish

Datchik va sensorlar.
Dehqonchilikda datchik va sensorlardan foydalanish 

intellektual ferma tashkil etishda muhim qadam hisoblanadi. O‘nlab kvadrat kilometr 
joydan ular radiokanallar or
qali nazoratdagi ob’yektlar holati —
asosan, tuproqning 
namlik darajasi, harorat, o‘simlikning sog‘lomlik darajasi, yonilg‘i zaxirasi va boshqa 
muhim parametrlar haqida uzluksiz ma’lumot yetkazib tura oladi.
Masalan, nazorat nuqtalariga o‘rnatiladigan sens
orlar tuproq xususiyatlarining 
asosiy tizimlarini aniqlashga moslashtirilgan. Datchiklar esa tabiiy xilma-xillik (relef, 
tuproq turi, yorug‘lik, ob
-
havo, begona o‘tlar va zararkunandalar miqdori), kasallikka 
chalingan o‘simlik, hosildorlik haqida oldindan ma’lumot beradi. Sensor va datchiklar 
nafaqat ekin yetishtirishga, balki hosilni to‘liq saqlashga ham yordam beradi. 
Bularning bari o‘simliklarni parvarishlashga aql bilan yondashuvni ta’minlaydi.
Elektron qurilmalar chorvachilik va baliqchilik xo‘jaligini
samarali 
boshqarishga ham yordam beradi 

qoramollar joylashgan joy va ob-havo 
o‘zgarishlarini nazorat qiladi. Bunday qurilmalar orqali fermerlar allaqachon jonivorlar 
homiladorligi, sog‘ish vaqti va kasallik belgilarini aniqlashni o‘rganib olishgan.
Qora
mollarni sun’iy yo‘ldosh orqali nazorat qiluvchi «FindMySheep» 
mashinalararo yechimi bunga ajoyib misol bo‘la oladi. Bu tizim datchiklari xaritada 
har qanday hayvonning harakatini ko‘rsatib, ularni biriktirib turadi. «General 
Alert»ning boshqa bir tizimi e
sa fermalardagi hayvonlarni kuzatish bilan birga, 
ularning salomatliklarini ham tekshiradi. 
Qishloq xo‘jaligiga intellektual texnologiyalarni joriy etish iste’molchilari, 
albatta, fermerlar va fermalar rahbarlaridir. Texnologik provayderlar esa yetkazib 
be
ruvchilar hisoblanadi. Ular iste’molchilar uchun innovatsion dasturlar yoki mobil 
ilovalar, M2M uskunalari, datchiklar va kuzatuv qurilmalari, aloqa kanallari, 
ma’lumotlarni tahlil qilish vositalari va boshqa aqlli yechimlar ishlab chiqish uchun 
javobgardir. Ammo, har bir ferma (har bir fermer) ham internetga ulangan emas. Hatto 
tarmoqqa ulanish uchun uncha katta bo‘lmagan fermaga yetarlicha sarmoya lozim. 
Budjeti kam xo‘jaliklarga qanday yordam berish kerak?
Masalan, 10 million kamrentabelli fermalarga ega 
Afrikada «Esoko» mahalliy 
ishlanma yordamga keldi. Ishlanma fermerlarga xo‘jaliklari holati, ob
-havo, mahsulot 
yetishtirish bo‘yicha tavsiyalar haqidagi muhim ma’lumotlarni taqdim etadi. Shu 
tizimda «eBay» usulidagi internet
-
do‘kon ham faoliyat ko‘rsatadi
. Uning eng 
ommalashgan funksiyasi fermerlarga turli mahsulotlarning joriy narxini ko‘rsatib 
turishidir. Bu orqali ular mahsulotini foydali narxlarda sota oladilar. Mazkur tizim 
natijasida shaxsiy xo‘jaliklar daromadi ikki yilda 12 foizga o‘sgan.
Yaponiyan
ing «SoftBank» mediakorporatsiyasi esa iyul oyida Kolumbiyada 
aqlli datchiklar parvozi sinovini yakunladi. Sholi maydonlari uchun mo‘ljallangan bu 
qurilma tuproq va suvning ozuqaviy miqdori, namlik va harorat darajasini o‘lchaydi 
hamda yig‘ilgan ma’lumotla
rni smartfonlar orqali har bir fermerga individual 
jo‘natadi.


JOURNAL OF MARKETING, BUSINESS AND MANAGEMENT(JMBM)/SJIF FACTOR: 5.57 
www.jmbm.uz VOLUME 2, ISSUE 11 (March) ISSN: 2181-3000 
Page 1/19 
O‘zining barcha afzalliklariga qaramay, aqlli qishloq xo‘jaligi hali 
rivojlanishning boshlang‘ich bosqichida. «AQShning Trimble» kompaniyasi 
hisobotiga ko‘ra, dunyodagi har to‘rtta fermadan faqat bittasi ma’lumotlar yig‘ish 
bazasidan foydalanadi. Bunga moliyaviy omillar (bunday infratuzilmani tashkil etish 
fermerlar tomonidan salmoqli dastlabki sarmoya talab qiladi) asosli to‘siq bo‘lib 
turibdi. Bundan tashqari, ma’lumotlar xavfsizligi, dehqonchilikdagi o‘ziga xos siyosat 
va ob-havo ham aksariyat fermerlarni ikkilantiradi. 
Yaponiyada bugungi kunda qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarishning 
barcha bosqichlariga (dalalarni rejalashtirish, yerga ishlov berish, ekin ekish, sug‘orish, 
parva
rishlash, hosilni terib olish, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini qayta ishlash, 
saqlash, tashish, sotuvga chiqarish va hokazo) turli darajada zamonaviy axborot 
texnologiyalari joriy etilgan. 
Ayniqsa, qishloq xo‘jaligi texnikalarini boshqarish, yuklarni tash
ish va boshqa 
jismoniy mehnatni yengillashtiruvchi texnikalar va raqamli texnologiyalarning 
ahamiyati ortib bormoqda. Robot traktorlar, yuk ko‘tarishni yengillashtiruvchi 
ekzoskeletlar, dalalarni monitoring qilishda dronlar va shu kabilar cheklangan va 
qim
matli resurslardan suv, urug‘lik, o‘g‘itlar, yoqilg‘i
-moylash materiallaridan 
optimal foydalanishga erishilmoqda. 
Aqlli texnologiyalar nafaqat dehqonchilik, bog‘dorchilik yoki chorvachilikda, 
balki baliqchilik sohasida ham o‘z samarasini bermoqda. Baliqlar
migratsiyasini 
kuzatib borish va baliq ovlash uchun eng yaxshi joyni tanlash, ozuqa namunalarini 
tahlil qilish, ehtimoliy kasalliklarni aniqlash kabilarni endi zamonaviy texnik 
qurilmalar, monitorlar yoki GPS datchiklari yordamida amalga oshirsa bo‘ladi. 
Shuningdek, suvning sifati haqida ham ma’lumot olish mumkin.
Uzoq yo‘lni bosib o‘tgan texnologiyalar hamon rivojlanishda. Bugunga kelib, 
veb-
interfeysli qurilmalar va xizmatlar ancha ko‘p ommalashdi, shuning uchun ham 
narsalar internetiga bo‘lgan qiziqish rekord darajada yuqori o‘rinni band etib turibdi. 
Fermerlikning an’anaviy usullari o‘sib borayotgan oziq
-ovqat talabiga tenglasha 
olmaydi, shu bois fermerlar aqlli qishloq xo‘jaligiga tobora ko‘proq murojaat 
qilishmoqda. Va bu kelajagi porloq yagona soha b
o‘lishiga shubha yo‘q.
Xulosa o‘rnida shuni ta’kidlash mumkinki, mamlakatimizda faoliyat olib
borayotgan turli mulkchilik shaklidagi korxonalar, tovar ishlab chiqaruvchi va xizmat 
ko‘rsatuvchi korxonalar, yaratilayotgan kichik sanoat zonalari, kichik
biznes 
subyektlarining eksport salohiyatini oshirishda, agrar tarmoq mahsulotlari va 
xizmatlarini ko’
rsatishda zamonaviy texnologiyalardan foydalanish orqali talab 
etuvchilar nuqtai nazaridan iste’molchilarga
yo‘naltirilganlik tamoyilidan samarali 
foydalanish, ular uchun optimal xarajat 
qilgan holda, iste’molchilar uchun qulayliklar 
yaratib, samarali kommunikatsiya tizimlaridan foydalanish muhim ahamiyat kasb 
etadi. 
Yurtimiz zamini serhosil, bahorda tayoq suqsak kuzda meva beradi. Lekin, 
aholimizning yildan 
yilga ko‘payib borayotganini, suv, elektr energiyasi va boshqa 
tabiiy zaxiralarimizning cheklanganini inobatga olsak, «aqlli» qishloq xo‘jaligining 


JOURNAL OF MARKETING, BUSINESS AND MANAGEMENT(JMBM)/SJIF FACTOR: 5.57 
www.jmbm.uz VOLUME 2, ISSUE 11 (March) ISSN: 2181-3000 
Page 1/20 
naqadar ahamiyati kattaligini anglab yetamiz. Shunday ekan, agrar sohaga zamonaviy 
tizimni tatbiq etishlarida mirishkorlarimizga muvaffaqiyatlar tilaymiz. 

Download 227,58 Kb.
1   2   3   4




Download 227,58 Kb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Journal of marketing, business and management(jmbm)/sjif factor: 57

Download 227,58 Kb.
Pdf ko'rish