|
Kanada bank tizimi Bajardi: ismailova nigora ganiyevna-sbia-82 guruh Reja
|
| bet | 1/4 | | Sana | 18.12.2023 | | Hajmi | 32,88 Kb. | | #122788 |
Bog'liq XALQARO BANK ISHI Mijozlarga xizmat kursatish, Boshlang’ich ta’limda tarbiya jarayonining mazmuni, Мактабларга бюджет дастурга (3), xulosa, texnologik, mehnat muhofazasi
Kanada bank tizimi
Bajardi: ISMAILOVA NIGORA GANIYEVNA-SBIA-82 guruh
Reja:
Bank tizimi tarixi;
Tarkibiy strukturasi;
:Joriy holati va uning tahlili;
Xulosa.
1.Kanada bank tizimi tarixi
Kanada banki (inglizcha: Bank of Canada, BoC; fransuzcha: Banque du Canada) Qirollik korporatsiyasi va Kanada markaziy bankidir. 1934-yilda Kanada Banki toʻgʻrisidagi qonunga muvofiq tuzilgan, u Kanadaning pul-kredit siyosatini shakllantirish hamda mamlakatda xavfsiz va sogʻlom moliyaviy tizimni targʻib qilish uchun javobgardir. Kanada banki Kanada pul birliklarini emissiya qiluvchi monopol organ boʻlib, hukumat uchun bank xizmatlari va pul boshqaruvini taʼminlaydi va Kanada moliya institutlariga kreditlar beradi. Shartnoma boʻyicha Kanada banknotlarini 1935-yildan beri Kanada banknot kompaniyasi emissiya qilib keladi.
Kanada banki tashkil etilishidan oldin, oʻsha paytdagi mamlakatning eng yirik banki sanalgan Monreal banki hukumat bankiri sifatida faoliyat olib borgan va federal moliya vazirligi Kanada banknotlarini chop etish uchun vakolatli davlat organi edi.
1933-yilda Bosh vazir R.B.Bennet tomonidan Bank va valyuta boʻyicha Qirollik komissiyasini tuzildi[12] va komissiya Kanada markaziy bankini tashkil etish boʻyicha oʻzining siyosiy tavsiyalarini eʼlon qildi. Qirollik komissiyasi tarkibiga shotland huquqshunosi Lord Makmillan, Angliya banki direktori ser Charlz Addis, Kanadaning sobiq moliya vaziri Uilyam Tomas Uayt, Banque Canadienne de Monreal bosh direktori Bodri Leman va Alberta bosh vaziri Jon Edvard Braunlilar kiritilgan[13].
Bank 1934-yil 3-iyulda Kanada banki toʻgʻrisidagi qonun asosida tashkil etilgan boʻlib, bank partiyaviy siyosiy taʼsirdan xoli boʻlishini taʼminlash maqsadida bank xususiy korporatsiya sifatida faoliyat boshlagan. Bankning maqsadi sifatida qonunning muqaddimasida quyidagicha yozilgan: "Mamlakat iqtisodiy hayotining manfaatlarini koʻzlab kredit va valyuta nazoratini amalga oshirish, milliy pul birligining tashqi qiymatini nazorat qilish va uning ishlab chiqarish, savdo, narxlar va ishsizlikning umumiy darajasida himoya qilish va uning taʼsirining tebranishlarini yumshatish, imkon qadar pul harakati doirasida va umuman Dominionning iqtisodiy va moliyaviy faravonligini oshirish". "Dominion" soʻzining oʻrniga "Kanada" soʻzi qoʻllanganligini hisobga olmaganda, bugungi kundagi qonun 1934-yilgi qonun hujjatlari bilan bir xil. 1935-yil 11-martda Kanada banki toʻgʻrisidagi qonunga qirollik roziligi berilgandan soʻng Kanada banki oʻz faoliyatini boshladi.
1938-yilda Uilyam Lyon Makkenzi Kingning bosh vazirlik davrida, bank qonuniy ravishda federal Qirollik korporatsiyasi (yaʼni davlat muassasasi) sifatida belgilandi. Moliya vaziri bank tomonidan chiqarilgan barcha ustav kapitaliga egalik qiladi. "Kapital har biri nominal qiymati ellik dollar boʻlgan yuz ming aksiyaga boʻlinadi, bu vazirga Kanadaning oʻng tomonida Janobi Oliylari nomidan vazir tomonidan beriladi". Bankning maqsadiga hech qanday oʻzgartirish kiritilmagan.
Hukumat bank raisi boshchiligidagi direktorlar kengashini tayinladi. Har bir direktor lavozimiga kirishdan oldin “sodiqlik va maxfiylik”ga qasamyod qilgan.
1944-yilda Kanada banki mamlakatdagi qonuniy toʻlov pul belgilarining yagona emitentiga aylandi.
Ikkinchi jahon urushi paytida Kanada banki Valyuta nazorati kengashi va Urush moliyasi qoʻmitasini boshqargan, ular Gʻalaba obligatsiyalari orqali mablagʻ toʻplagan. Urushdan keyin bankning roli kengaytirildi, chunki u Kanadada iqtisodiy oʻsishni ragʻbatlantirishi talab qilinardi. 1944-yil sentabrda Parlament toʻgʻrisidagi qonun Kanada biznesiga sarmoya kiritishni ragʻbatlantirish uchun Kanada Biznesni rivojlantirish banki (KBRB) shoʻbasi tashkil etdi. Bosh vazir Jon Difenbekerning markaziy bank pul-kredit siyosati past foiz stavkalarini yaratish va toʻla bandlikni ragʻbatlantirish uchun pul taklifini koʻpaytirishga qaratilgan edi. 1960-yillarning boshida inflyatsiya koʻtarila boshlaganida, oʻsha paytdagi bank raisi Jeyms Koyn Kanadadagi pul massasini qisqartirishni buyurdi.
1980-yillardan beri Kanada bankining asosiy vazifasi past inflyatsiya darajasini ushlab turish edi. Ushbu strategiyaning bir qismi sifatida 1990-yillarda foiz stavkalari deyarli yetti yil davomida past koʻrsatkichlarda saqlangan.
2008-yildagi inqirozdan keyin Kanada markaziy banki iqtisodiyotni ragʻbatlantirish uchun foiz stavkalarini pasaytirdi, ammo pul massasini keskin oshirish giperinflyatsiyaga olib kelishidan qoʻrqib, miqdoriy yumshatishni amalga oshirmadi.
2013-yildan 2017-yil boshigacha Kanada banki oʻz ofislarini vaqtincha Ottava gʻarbidagi Lore-avenyu 234-uy manziliga koʻchirdi, bu esa oʻzining shtab-kvartirasini kapital taʼmirlashga imkon berdi.
2017-yilning oʻrtalarida inflyatsiya bankning 2% lik targetidan past boʻlib qoldi (1,6%), bunga sabab, asosan energiya, oziq-ovqat va avtomobillar narxining pasayishi edi. Shuningdek, iqtisodiyot yil oxiriga kelib YIMning 2,8 foizga oʻsishi prognoz qilingan holda davomli surʼatda edi. 2017-yil 12-iyulda bank benchmark stavkasi 0,75% gacha oshirilishi haqida bayonot berdi. "Iqtisodiyot bugungi kunda bizning ushbu qarorimizni yaxshi kutib oladi va albatta, foiz stavkalari hali ham juda past ekanligini bildirish kerak", dedi Kanada banki raisi Stiven Poloz. Oʻzining press-relizida bank stavka kamida qisman inflyatsiya asosida baholanishini tasdiqladi. “Kelajakda overnayt stavkasi boʻyicha maqsadli tuzatishlar kiruvchi maʼlumotlarga asoslanadi, chunki ular davom etayotgan noaniqlik va moliyaviy tizim zaifligini hisobga olgan holda bankning inflyatsiya prognozi haqida maʼlumot beradi. Poloz iqtisodiyotning kelajagi haqida spekulyatsiya qilishdan bosh tortdi, lekin "foiz stavkalari oshishiga shubha qilmayman, ammo bu bosqichda oldindan belgilangan yoʻl yoʻq", dedi.
2018-yil oxiriga kelib, Kanada banki barqaror iqtisodiy oʻsishga javoban stavkalarni 2017-yil may oyida 0,5 foizlik past darajadan 1,75 foizgacha oshirdi. 2019-yil davomida stavkalar 1,75% darajasida qoldi.
2020-yil mart oyida COVID-19 pandemiyasi tufayli yuzaga kelgan iqtisodiy sharoitlarga javoban foiz stavkalari tezda 0,25 foizga tushirildi. Shuningdek, Kanada banki miqdoriy yumshatishning munozarali amaliyotini qoʻlladi, bu orqali regulyator davlat xarajatlari uchun mablagʻlarni yaratish uchun pul taklifini oshiradi. Pul massasining keskin oʻsishi Kanadadagi inflyatsiya darajasining 4,8% ga yetishiga olib keldi, bu 30 yil ichida eng yuqori koʻrsatkichdir. 2021-yil oktabr oyiga kelib, Kanada bankni miqdoriy yumshatish amaliyotini toʻxtatdi va foiz stavkalarini pandemiyadan oldingi darajaga oshirish muddatini tezlashtirdi.
2022-yil mart oyida Kanada banki uch yil ichida birinchi marta oʻzining asosiy foiz stavkasini oshirdi va Ukrainadagi urush tufayli yomonlashishi kutilayotgan inflyatsiya bosimiga qarshi kurashish uchun kelajakda stavkalarni oshirish zarurligini daʼvo qildi. Kanada markaziy banki overnayt stavkasini chorak foizga oshirib, 0,50 foizga yetkazdi. Angliya bankidan keyin Kanada banki epidemiya boshlanganidan beri stavkalarni oshirgan yettita markaziy bank guruhining ikkinchisi boʻldi.
2022-yil 29-noyabrda Kanada banki oʻsha yilning uchinchi moliyaviy choragi uchun choraklik daromadlari toʻgʻrisida hisobot berdi. Bank 522 million Kanada dollari zarar koʻrgani maʼlum boʻldi. Bu bankning oʻz tarixida birinchi marta zarar bilan yakunlangan choraklik hisoboti edi. Ushbu yoʻqotish birinchi marta 2022-yil 12-sentabrda Toronto Star gazetasida chop etilgan. Maqolada bankning Covid-19 pandemiyasidan keyin olib borgan favqulodda miqdoriy yumshatish siyosati ayblangan. Bank maqolaga javoban zararni qaytarilishini kutayotganini, chunki "bankning foiz xarajatlari biz depozitlarga toʻlaydigan foiz stavkasi oshishi sababli oʻsib borayotganini" bildirdi.
|
| |
