|
Kiber xavfsizlik asoslari fanidan tayyorlagan
|
| bet | 1/2 | | Sana | 01.11.2023 | | Hajmi | 338.71 Kb. | | #92671 |
Bog'liq Kiber xavfsizlik asoslari fanidan tayyorlagan Документ Microsoft W, 2 Mavzu Ta`lim muassasalarida jismoniy tarbiya darslarini tashk, 1-soatlik-das-ishlanma-tarix (2) umar, 26e98198-0c9d-4a54-b664-5fc8ac1b5710, Dars-ishlanma-Ona-tili-6-sinf, Картина Паганини, Tarix-5-11-sinf-2023-2024, 2. Funksiyalarni interpolyatsiyalash (1), dalolatnoma lotin (4), 1 laboratoriya ishi Mavzu Algoritmlarni loyihalash Algoritm k fayllar, investitsiya risklari xarakteristikasi va ularni boshqarish usullari (1), Документ (5), Iqtisodiy tahlil nazariyasi-fayllar.org, labaratoriya
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI QARSHI FILIALI
“ TTva KT ” FAKULTETI
2 – BOSQICH DI-11-19 GURUH TALABASINING
KIBER XAVFSIZLIK ASOSLARI
FANIDAN TAYYORLAGAN
2.1-Amaliy mashg‘ulot
Bajardi: Xoliqulova F
Qabul qildi: Bekkamov F
QARSHI – 2020
Sezar usuli. Sezar shifri oddiy siljitish shifrining bir qismi xisoblanadi. Bu shifrini rimlik imperator Gole Yuliy Sezar o`ylab topgan. Shifrlashda matining xar biri boshqa xarf bilan quyidagi qoida asosida almashtiriladi. Xarflarni almashtirishda kelayotgan yozuv xarflarni k-ga siljitib alamshtirildi. Bu yerda M- butun son xisoblanib, ochiq matni belgisini biror alfavitdagi o`rini, C – butun son bo`lib, shifr belgini biror alfavitagi o`rni. C=(M+k)modm, m – alfavit uzunligi. Deshifrlash ifodasi esa M=(C-k)modm ifoda bilan ifodalanadi. Yuliy Sezar bevosita k = 10 bo`lganda ushbu usuldan foydalangan.
Sezar usulining kamchiligi bu bir xil xarflarning o`z navbatida, bir xil xarflarga almashishidir.
Berilgan ochiq matnimiz: T0=XOLIQULOVAFAYOZA
Shifrlashda ishlatiladigan kalit jurnaldagi raqamimga mos ravishda 22 ga teng: K=22
1) Lotin alfabitida 26 ta harf borligi uchun jadvalni shunga moslab olamiz,ya`ni jadvalimizda 26 ta ustun 2 ta qatordan iborat bo`ladi.Jadvalni birinchi qatorini lotin alfabiti harflari ketma-ketligi bilan to`ldiramiz.(A,B,C,D.........X,Y,Z)
2) Jurnaldagi raqamim 10 bo`lganligi uchun jadvalni ikkichi qatorini 10 ta harf qoldirib 11-harfdan boshlab lotin alfaviti ketma-ketligi yozib chiqamiz.Bu yerda 1-qator oxiridagi Z harfiga 2-qatordan J harfi to`gri keladi, shunda 1-qatordagi A harfiga 2-qatordan K harfi most ravishda yoziladi va shu tariqa davom ettiriladi
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
G
|
H
|
I
|
J
|
K
|
L
|
M
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
Y
|
Z
|
K
|
L
|
M
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
Y
|
Z
|
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
G
|
H
|
I
|
J
|
Berilgan: T0= XOLIQULOVA FAYOZA
Kalit: K=22
1-qatordagi B harfiga 2-qatordan L harfi to`g`ri keladi, 1-qatordagi A harfiga 2-qatordan K harfi to`g`ri keladi va shu yo`sinda berilgan ochiq matnimiz 2-qatorda turgan mos harflarga almashtiriladi,shundan so`ng shifrmatin hosil bo`ladi.
Natija: C= TKHEMGHKRW BWUKUW
Deshifrlash:
Deshifrlashda bizga kalit va shifrmatin ma`lum bo`lsin.
|
| |
