|
Avtomatikalıq proektlestiriw sistemaları
|
bet | 3/5 | Sana | 21.02.2024 | Hajmi | 334,91 Kb. | | #159886 |
Bog'liq AVTOMATIKALÍQ SISTEMALARDÍ RETLEW WAQTÍNDAǴÍ ISENIMLILIK KÓRSETKISHI2.2 Avtomatikalıq proektlestiriw sistemaları
Pán - texnika rawajlanıwınıń jedellausıvi ǵalabalıq islep shıǵarıw natiyjeliliginiń asıwı hám ónim sapası jaqsılanishining sheshiwshi shárti bolıp tabıladı. YAngi zamanagóy texnika hám texnologiyanı, islep shıǵarıwdı basqarıwdıń nátiyjeli sistemalarıniishlab shıǵıw kórsetip ótilgen wazıypanı hal etedi.
Usı menen birge ámeliyattıń kórsetiwishe, hár qıylı máselelerdi sheshiwde jańa texnika múmkinshilikleri hám natiyjeliliginiń ósiwi menen bir waqıtta onı proektlestiriw hám tayarlawǵa sarplanatuǵın materiallıq hám waqıt ǵárejetleri artadı. Islep shıǵıwlardıń waqıt boyınsha sozılıp ketiwi olardıń tez tozıwına alıp keledi.
YAngi buyımlardı ; mashinalardı, apparatlardı, texnologiyalıq processlerdi, ásbaplardı hám avtomatlastırıw quralların, avtomatlastırıw sistemalarınitayyorlashda waqıt eń kóp dárejede qayda joytıladı? Proektlestiriw processlerin qanday tezlestiriw kerek?
Proektlestiriw tájiriybesin analiz qılıw tiykarında sol zat anıqlanǵanki, kóp waqıt kitapxanalarda, arxivlarda, ilimiy - texnikalıq informaciya bólimlerinde, ulıwma joybar kabinetlerinde texnikalıq informaciyanı qıdırıwǵa, esaplaw hám sızılma jumısların, sızılma hám konstruktorlıq hújjetlerin rásmiylestiriw hám ońlaw jumıslarına sarplanadı.
Ol yamasa bul túrdegi jumıstıń úlesi ózgeriwi múmkin. Biraq, ulıwma noijodiy jumıstıń ulıwma kólemi kútá úlken. Geyde ilimiy - texnikalıq informaciyanı izlewdiń ózine ulıwma proektlestiriw waqtıniń úshten biri sarplanadı. Tuwrısıda, bunday hal texnikalıq informaciyanıń qadrsizlanishiga alıp keledi.
Qánigelerdiń umtılıw - háreketleri, zamanagóy texnika jetiskenlikleri jańa buyımlardı islep shıǵıw pátlerin pán -texnika jetiskenlikleri pátleri menen teńlestiriwge múmkinshilik berdi. Mashqala avtomatlastırılgan proektlestiriw sistemaların (ALT) jaratıw hám engiziw jolı menen hal etińip atır. ALT joybarlıq miynetti jedellestiredi, onıń dóretiwshilik mazmunın tereńlestiredi.
ALT dep joybar shólkemleri bólindileri menen óz-ara baylanısqan hám avtomatlastırılgan yamasa avtomatikalıq proektlestiriwdi orınlawshı proektlestiriwdi avtomatlastırıw quralları kompleksinen ibarat shólkemlestirilgen - texnikalıq sistemaǵa aytıladı.
ALT de proektlestiriw nátiyjesi - proektlestiriw ob'ektin jaratıw ushın zárúr talaplardı qandiruvchi ob'ektlerdi jáne onıń strukturalıq bólimlerin proektlestiriwdiń hámme yamasa ayırım basqıshlarındaǵı pıtken joybarlıq qararlar (sheshimler) kompleksi bolıp tabıladı.
ALT ni jaratıw maqsetleri proektlestiriw ob'ektleriniń natiyjeliligin asırǵan halda olardı jaratıw hám isletiw ǵárejetlerin kemeytiw, múddetlerdi kemeytiw, proektlestiriwge sarplanatuǵın miynetti kemeytiw hám joybarlıq hújjetlerdiń sapasın asırıw, islep shıǵarılıp atırǵan ónim sapasın asırıwdan ibarat.
Qoyılǵan maqsetke matematikalıq usıllardı hám EHMni qóllaw, joybarlıq islerdi kompleks avtomatlastırıw, proektlestiriwdi basqarıw sapasın asırıw, joybarlanıp atırǵan ob'ektlerdiń nátiyjeli matematikalıq modellerin qóllaw, komplektlovchi buyımlar hám materiallardı qóllaw, kóp variantlı proektlestiriw hám optimallaw usıllarınan paydalanıw tiykarında proektlestiriw jolı menen eriwiladi.
ALT ni támiyinlew quralları
ALT támiynat quralları jıyındısı tiykarında ámelge asıriladı. Bunday qurallarǵa shólkemlestirilgen, metodikalıq (stilistik), matematikalıq, lingvistik, programmalıq, informasion hám texnikalıq tam'inot kiredi. Shólkemlestirilgen támiynat - joybar shólkemi jáne onıń bólindileri quramın, olar arasındaǵı baylanısıwdı, olardıń wazıypaların, sonıń menen birge proektlestiriw nátiyjelerin kórsetiw formasın belgileytuǵın hújjetler kompleksi bolıp tabıladı.
Metodikalıq (stilistik) támiynat - ALT támiynat quralların tańlap alıw hám isletiw qaǵıydaların, quramın belgileytuǵın hújjetler kompleksi. Metodikalıq támiynat proektlestiriwdi avtomatlastırıw boyınsha islerdi muwapıqlashtirishni belgileydi. Matematikalıq támiynat - matematikalıq usıllar, matematikalıq modeller hám proektlestiriw algoritmları kompleksi. Lingvistik támiynat - proektlestiriw tilleri kompleksi bolıp, oǵan atamalar hám tariypler, tábiyiy tildi farmallashtirish qaǵıydaları, ALTda tekstlerdi kemeytiw hám keńeytiw usılları kiredi.
Programmalıq támiynat - ámeliy programmalar paketi (ADP) kórinisinde rásmiylestiriliwi múmkin bolǵan mashina programmaları kompleksi.
Informasion támiynat - LAS ushın talap qılınıp atırǵan maǵlıwmatlar kompleksi.
Texnikalıq támiynat - óz-ara baylanıslı hám óz-ara tásirleniwshi texnikalıq qurallar kompleksi. ALT texnikalıq támiynatı barinen burın EHMni óz ishine aladı. ALTda EHM retinde túrli shańaraqtaǵı (tipdagi) mashinalar paydalanılıwı múmkin. EHMning anıq túri ALT ierarxiyasidagi tiyisli bólindiniń dárejesi menen, sonıń menen birge, hal qılınıp atırǵan máseleler klası menen belgilenedi.
EHM den ALT de paydalanıwdıń natiyjeliligi átirap daǵı qurılmalardıń quramı menen belgilenedi. CHetdagi (átirap daǵı ) qurılmalardı minimal EHM kompleksi qurılmalarına hám arnawlı qurılmalarǵa ajıratıw múmkin. Qurılmalardıń birinshi toparına dástúriy shettegi qurılmalar kiredi: magnit lentalaridagi, magnit disklaridagi sırtqı XQ (xotirlash qurılmaları ); perfolenta hám perfokartalardan kirgiziw - shıǵarıw qurılmaları ; alfavit - cifrlı basıw apparatı ; perfolenta hám perfokartalarda maǵlıwmatlardı tayarlaw qurılmaları.
Arnawlı qurılmalarǵa ekranda tekstli (tekstli), cifrlı hám grafik informaciyanı sawleleniw ushın alfavit - cifrlı hám grafik displeyler, sızılmashılıq avtomatları, dáslepki grafik materiallardı EHMga kirgiziw ushın grafik informaciyanı kodlaw qurılmaları kiredi.
ALT dıń islew rejimleri
Paydalanıwshı - joybarshı ALT menen tómendegi eki rejimnen birinde óz-ara tásirleniwi múmkin: paketli yamasa dialoglı rejimde.
Paketli rejim - proektlestiriwdiń eń ápiwayı rejimi bolıp tabıladı. Bul rejimde EHM barlıq joybarlıq máselelerdi avtomatikalıq sheshedi. Joybarshı EHMga programma kirgiziwi hám alfavitli - cifrlı jazıw apparatı (ARYOK) de yamasa graf jasaytuǵında proektlestiriw nátiyjelerin alıw kerek. Biraq paketli rejim tek joybardı islep shıǵıwdıń hár minutında programma barlıq zárúr islerdi názerde tutqan haldaǵana qollanıwı múmkin.
Dialoglı rejim - proektlestiriw rejimi bolıp, ol jaǵdayda cikl dáwirli tákirarlanadı : mashinaǵa wazıypa beriw, juwap alıw hám juwaptı analiz qılıw. Diaglogli rejimdi nátiyjeli qóllaw ushın EHM reaksiyasınıń (reakciyasınıń ) ortasha waqtı etarlicha kishi bolıwı zárúr : sekunddıń úleslerinen bir neshe sekundǵa shekem. Bul rejim proektlestiriwde barlıq islerdi aldınan pogrammaga salıp bolmaǵan halda qollanıladı. Proektlestiriwdiń endigidengi baǵdarın bir bahalı anıqlaw múmkin bolmaǵan hallar etarlicha tez - tez ushırasıp turadı. Bunday jaǵdaylarda aldınan aralıq nátiyjelerdi analiz qılıw, qosımsha maǵlıwmatlardı anıqlaw, sheshimlerdiń múmkin bolǵan variantların qaray shıǵıw, eń jaqsıların tańlap alıw hám sonnan keyin ǵana proektlestiriwdi dawam ettiriw zárúr.
Insannıń EHM menen dialoglı islewin nátiyjeli ámelge asırıw joybarshınıń individual pultlarini jaratıw sebepli múmkin boldı, olar joybarshınıń avtomatlastırılgan jumıs orınların (AIO') dep ataldı. AIO'ning texnikalıq quralları quramına mini yamasa mikro EHM, alfavitli - cifrlı hám grafik informaciyanı sáwlelendiriw apparatı, alfavitli - cifrlı hám grafik informaciyanı kirgiziw apparatı kiredi. AIO' oraylıq esaplaw kompleksinde (MHK) jaylasqan yamasa ALT iearxiyasining keyingi júzesinde jaylasqan jáne de iri EHM menen baylanısqa iye.
Alfavitli - cifrlı hám grafik informaciyanı sáwlelendiriw qurılmalarına alfavitli - cifrlı displey (ARD) hám grafik displey (GD), sızılmashılıq avtomatları (CHA) kiredi. ARD ekranlarında háripler, nomerler, túrli arnawlı simvollardan ibarat tekstli informaciya sawlelenedi. Bul informaciya joybarshıǵa proektlestiriw procesin analiz qılıw ushın hám qarar qabıllaw ushın zárúr boladı.
CHA de da tekstli, de grafik informaciya súwretler, sızılmalar, grafiklar hám taǵı basqalar formasında akslanadi. CHA de alınatuǵın informaciya hújjetlestirıledi, onı saqlaw yamasa konstruktorlıq hújjetleri komplektiga kirgiziw múmkin.
EHMga alfavitli - cifrlı informaciyanı kirgiziw ushın displeylerdiń klaviaturaları «Konsul-260» túrindegi pultli jazıw mashinkalari qollanıladı. EHMga ámelde qálegen quramalılıqtaǵı grafik informaciyanı kirgiziw, grafnk informaciyanı kodlaw qurılmaları járdeminde ámelge asıriladı.
Sanap ótilgen shettegi (átirap daǵı ) qurılma ALTdagi AIU larning keń múmkinshilikleri haqqında dárek beredi. Olar joybarchini derlik barlıq grafik hám esap-kitob jumıslarınan azat etiwi múmkin. ALT járdeminde tayın sızılmalar hám talap etilgen tekstli materillarni alıw múmkin, alınǵan nátiyjelerdi júdá ápiwayı ońlaw múmkin, bunda ońlaw avtomatikalıq túrde barlıq shıǵıwshı hújjetlerge tez hám anıq kiritiledi.
ALTda AIU den paydalanıwdıń natiyjeliligin asırıwǵa waqtın bolıw (ajıratıw ) rejimin qóllaw jolı menen eriwiladi. Rasında, AIOnıń videoterminalida proektlestiriw procesiniń aralıq nátiyjeleri haqqında informaciya alıp, joybarshı oylap kóriwi hám náwbettegi
qarardı qabıllawı kerek. Bunda Oraylıq esaplaw kompleksi (MHK) esaplawlar menen júklenbegen boladı hám islemeydi. Bul odan foydalanish natiyjeliligin pasaytiradi. EHMning júkleniwin (jumısın ) asırıw ushın oǵan bir neshe AIO' lar jalǵanadı, EHM AIO'larni gezegi menen soraw etip shıǵadı hám talap bolǵanda so'rayotgan paydalanıwshına xızmet kórsetedi, keyininen keyingi terminal qurılmalardı qaray shıǵıwǵa kirisiwedi. Eger talap bolmasa, ol halda EHM fonlı dep atalıwshı paketli rejimdiń qandayda bir máselelerin sheshiw múmkin. Bul máseleler tikkeley berilgen proektlestiriw procesine tiyisli bolmawi múmkin, lekin olardı sheshiw EHMni júklew natiyjeliligin asıradı.
ALT dıń texnikalıq quralların jaylastırıw blok - sxeması 21. 17-suwretde keltirilgen. Avtomatlastırılgan jumısshı orınların AIO'1, AIO'2,.. ., AIO'N joybar shólkeminiń túrli bólindilerinde jaylastırılǵan. Olardıń hámmesi oraylıq esaplaw kompleksi (MHK) menen birlestiriledi hám birgelikte jámáát paydalanatuǵın sistemanı ańlatadı.
LAS tiykarında ximiyalıq hám azıq - awqat sanaatın avtomatlastırıw sistemasın islep shıǵıwda Principial elektrik, pnevmatik, funksional avtomatlastırıw sxemaların, proektlestiriw máseleleri nátiyjeli sheshiledi. TJABTini proektlestiriwde de LASdan paydalanıw nátiyjeli bolıp tabıladı.
|
| |