8-
amaliy ish
Maxsus dasturiy vositalar yordamida ma’lumotlarni qayta tiklashni o‘rganish
Ishdan maqsad: Talabalarda ma’lumotlarni xavfsiz o‘chirish, ularni maxsus
dasturiy vositalar yordamida qayta tiklash haqida bilim va ko‘nikmalarni
shakllantirish.
O’chgan ma’lumotlarni qayta tiklash jarayoni ko’rsatilsin.
Bu uchun biz
RECUVA dasturini o'rnatamiz
Bizga kerakli bo`lgan bandini tanlaymiz va
Next ni bosamiz
.
Skanerlashni boshlash
Tiklagan fayllarimizni ko'rsatilgan papkaga saqlaganimizni ko'rishimiz mumkin.
Nazariy savollar
1. Ma’lumotlar diskka qanday yoziladi?
2. Xavfsiz o‘chirish nima?
3.
Ma’lumotlarni qayta tiklash qanday amalga oshiriladi?
1-
savol.
Ma'lumotlar diski yozish uchun bir nechta usullar mavjud, ammo eng ko'p
ishlatiladigan usul diskda ma'lumotlarni yozish uchun "file system" (fayl tizimi) dan
foydalanishdir. Fayl tizimi, ma'lumotlar diskida fayllarni saqlash va boshqarish uchun kerakli
bo'limlarni yo'qotishni ta'minlaydi.
Quyidagi qadam-lar orqali ma'lumotlar diskiga yozish amalga oshiriladi:
1.
Diskni tayyorlash:
Yangi diskni yoki mavjud diskning bo'sh bo'limini boshqarish uchun.
operatsion tizimga tanishtirish kerak bo'ladi. Ushbu jarayon diskni formatlash (o'chirish)
yoki
bo'sh bo'lim yaratish bilan amalga oshirilishi mumkin.
2.
Fayl tizimini tanlash:
Diskga fayl tizimini tanlash kerak. Ko'p tartibda foydalaniladigan
fayl tizimlari FAT32, NTFS (Windows), HFS+ (Mac), APFS (Apple), EXT4 (Linux) va
boshqalaridir. Fayl tizimi yozish uchun kerakli strukturani yaratadi va ma'lumotlarni saqlash
uchun joy ajratib beradi.
3.
Bo'sh bo'lim yaratish
(kerak bo'lsa): Diskni bo'sh bo'limlariga ajratish uchun bo'sh
bo'lim yaratish kerak bo'lsa, uni operatsion tizim yordamida amalga oshirish mumkin. Bo'sh
bo'limning hajmi, formatlash natijasida tanlanadi.
4.
Fayllarni yozish:
Diskga fayllarni yozish uchun, ularni yo'qotish va ma'lumotlar bilan
to'ldirish mumkin. Buning uchun operatsion tizim yoki fayl boshqaruv dasturi yordamida
fayllarni tanlash, yaratish va ularning ma'lumotlarini diskga yozish mumkin.
5.
Ma'lumotlarni saqlash:
Fayl tizimi tomonidan taqsimlangan bo'sh bo'limlar yoki joylar
ma'lumotlarni saqlash uchun ishlatiladi. Fayllar qatorlar, bloklar yoki boshqa sahifalar
shaklida saqlanishi mumkin. Ma'lumotlar diskining tarkibi va saqlash formatiga qarab,
ma'lumotlar bitlari yoki bloklari to'plamlaridan iborat bo'lishi mumkin.
Ma'lumotlar diskiga yozish jarayonida ma'lumotlar yozilgan sektorda saqlanadi va ularni
o'qish va yozish amalga oshiriladi. Fayl tizimi, ma'lumotlarni kataloglash va o'rganish uchun
kerakli metadata (nom, hajm, yaratilgan va o'zgartirilgan vaqti kabi)ni saqlaydi.
Diskga ma'lumot yozish jarayoni operatsion tizimga va foydalanuvchining amaliyotiga
qarab o'zgaradi. Fayllarni yuklash, ko'chirish, o'chirish va tahrirlash jarayonlari esa
foydalanuvchining talabalari va fayl tizimi qoidalari bilan bog'liq bo'ladi.
2-
savol.
Kamoyuterda xavfsiz o'chirish, ma'lumotlar yo'qotishiga yo'l qo'yadigan jarayonni
anglatadi. Bu jarayon ma'lumotlarni to'liq ravishda o'chirish yoki yo'qotish uchun kerakli
bo'lgan usullarni amalga oshirishni o'z ichiga oladi. Xavfsiz o'chirish quyidagilardan iborat
bo'lishi mumkin:
1.
Foydalanuvchi tasdiqlash
: Xavfsiz o'chirish uchun, foydalanuvchi tasdiqlashni talab
qiluvchi jarayon o'tkazilishi mumkin. Bu, kamoyuter egasi yoki ma'muriyat tomonidan
o'chirishni tasdiqlashni talab qiladi. Bunda foydalanuvchi paroli, tasdiqlash kodi yoki boshqa
autentifikatsiya usullaridan foydalanilishi mumkin.
2.
Ma'lumotlar ehtiyotlashi:
Kamoyuterda ma'lumotlar ehtiyotlashi yoki nusxalash
usullari mavjud bo'lishi muhimdir. O'chirishdan oldin ma'lumotlar ehtiyotlashi o'tkazilishi,
o'chirish jarayonida ma'lumotlarning yo'qotilmaganligini ta'minlayadi. Bu maqsadda
ma'lumotlar yedeklarni yaratish, bulut xizmatlardan foydalanish yoki har qanday boshqa
ma'lumotlarni saqlash usullaridan foydalanish mumkin.
3.
Ochishni tasdiqlash:
Kamoyuterda o'chirish amalini boshqaruvchi shaxs yoki dastur
ochishni tasdiqlash uchun maqsadga muvofiq huquqlarni egallashi kerak. Bu, ma'muriyat
tomonidan berilgan administrator huquqlari yoki kamoyuter egasi tomonidan berilgan
ochish ruhsati bilan amalga oshirilishi mumkin.
Ma'lumotlarni o'chirish jarayonida ehtiyotkorlik va ma'lumotlar yo'qotishining o'zini
ta'minlash uchun maqsadga muvofiq usullar ishlatish juda muhimdir. Har qanday o'chirish
jarayonida ma'lumotlarga zarar yetkazilmaganligini ta'minlash uchun ehtiyotkorlikni oshirish
tavsiya etiladi.
3-
savol.
Ma'lumot tiklash dasturini ishga tushirish: Ma'lumotlarni tiklash uchun
maqsadga muvofiq dastur yoki vosita ishlatish kerak. Bu dastur o'chirilgan yoki yo'qotilgan
ma'lumotlarni tiklash, tiklanmagan fayllarni topish va ularni tiklash bilan shug'ullanadi.
Masalan, "Recuva", "TestDisk", "PhotoRec" kabi ma'lumot tiklash dasturlari mavjud.
|
