1.Temperament va uning turlari. (temperamentni o‘rganish
metodlari)
Temperament,
insonning tabiatini, davranishini, va reaksiyalarini
belgilovchi
umumiy
xususiyatlar
jamlanmasidir.
Insonlar
o'rtasida
temperament turlari turli xususiyatlar asosida belgilanadi. Barcha insonlar bir
xil temperamentga ega emaslar, ularning turli turlari mavjud bo'ladi.
Ushbu
temperament turlari umumiy hisobda quyidagilardir:
Sangin (Melankolik) temperament: Ushbu temperamentga ega insonlar
mohirlik va tahlil qobiliyatiga ega bo'lishi bilan ajralib turadi.
Uzoqlashtiruvchi, sezgir va muhiti xushmuomala qiluvchi bo'lishadi,
lekin g'alati va hayotda o'zgacha bo'lishi mumkin. Bu insonlar tajriba va
tushunmovchilikga muvaffaqiyatli bo'lishadi.
Sanguinik (Sanguinik) temperament: Sanguinik temperamentga ega
insonlar o'zaro aloqalar va ijtimoiy faoliyatga qiziqishadi. Ularning
energiyasi va o'zgacha bo'lishlari, optimistik va xushmuomala bo'lishi
bilan ajralib turadi. Ular obro'y, ishonch va optimistiklik bilan ajralib
turadi.
Kholerik (Kholerik) temperament: Kholerik temperamentga ega insonlar
energik, harakatli va ishonchlilardir. Ularning energiyasi va harakatlari
juda kuchli bo'lishi bilan ajralib turadi. Ular qo'zg'alishlarga va
maqbuliyatga bo'lgan
istaklari bilan ajralib turadi, lekin ibtiyoriy
o'zgartirishlarga bo'lgan ruxsat berishlarida qiyinchilik ko'rsatishi
mumkin.
Flegmatik (Flegmatik) temperament: Flegmatik temperamentga ega
insonlar bo'shliqqa to'g'ri keladigan, sezgir
va oldinplanda qarorlarni
ko'rishni istamaydigan bo'lishi bilan ajralib turadi. Ularning energiyasi
va harakatlari etkazishda kam bo'lishi, sabrli, xushmuomala va samimiy
bo'lishi bilan ajralib turadi.
Bu temperament turlari insonlarning tabiatlarini umumlashtirgan
konseptlar bo'lib, har bir inson o'zining o'zgacha xususiyatlari bilan ajralib
turadi. Bunda, biror insonning temperamentining o'zgarishi va o'zining
xususiyatlari o'rtasidagi ta'sir muhim ahamiyatga ega bo'ladi.
Temperamentni o'rganish uchun bir necha metodlar mavjud. Bu
metodlar sizga o'zingizning temperamentingiz haqida ko'proq
tushunishga yordam berishi mumkin:
O'z hissiyatlaringizni tahlil qiling: O'z hissiyatlaringiz va
reaksiyalaringizni to'g'ridan-to'g'ri
tahlil qilish, sizga qaysi
temperamentga ega bo'lishingiz haqida ma'lumot berishi mumkin.
O'zingizni joylashtirish, yangi tajriba olish va u bilan bog'liq
hissiyatlar o'z hissiyatlaringizni tahlil qilishda yordam berishi
mumkin.
So'zlashish va o'z fikringizni bahramand qilish: O'z
fikrlaringizni
boshqa odamlar bilan ulashish va ular bilan o'z fikrlaringizni
bahramand qilish yordamida o'zingizning temperament turingiz
haqida ko'proq ma'lumot olishingiz mumkin. Boshqa insonlarni
eshitish va ular bilan muloqot qilish o'zining fikr-mulohazalarini
oshirish va ko'proq tushunish uchun yordam berishi mumkin.
Tahliliy so'zlashish va ma'lumot olish:
Psixologlar va ilm-fan
mutaxassislari temperament turlari haqida ko'proq ma'lumotga ega
bo'lishingiz uchun yordam beradigan tahliliy so'zlashish va
ma'lumot olish usullarini ishlatish mumkin. Bu mavzuga oid
kitoblar o'qish, onlayn resurslardan foydalanish, psixolog yoki
so'rovnomalardan foydalanish kabi
usullar orqali temperament
haqida ko'proq bilim olishingiz mumkin.
Testlar va so'rovnomalar: Psixologlar tomonidan tuzilgan
temperament testlari va so'rovnomalari mavjud. Bu testlar orqali
siz o'zingizning reaksiyalaringizni, harakatlanishingizni va
tajribalaringizni baholash yordamida o'zingizning temperament
turingiz haqida ma'lumot olishingiz mumkin. Bu tur testlar
o'zgaruvchan hissiyotlaringiz, ishonchli va xarakterli bo'lishingiz,
o'zgartirishlarga bo'lgan istaklaringiz va boshqalar bilan o'zaro
aloqalaringiz haqida savollarga javob berishni talab qiladi.
Bu usullar sizga o'zingizning temperament turingiz haqida ko'proq
tushunishga yordam beradi. Bu bilimlar sizning o'zingiz va o'zingiz bilan
ishlash usullaringiz haqida ko'proq ma'lumotga ega bo'lishingizga
yordam beradi.
