|
“O„QITUVCHI” ilmiy, uslubiy, metodik va badiiy jurnaliBog'liq ac3fe854-8259-4552-8861-10a82719053c 004 4mavzu 2 kurs Yusuf Xos Hojib Qutadg\'u bilig, kurs ishi, qarmiii, Mustaqil ish (1), 1-Maruza, 3-Лаб Умаров Ш, SUYUNOVELYOR, 80 yillardan, M U N D A R I J A, 111 Abdisalomova Malika ma\'lumotnoma, Qunut duosi - Vikipediya, 5-sinf 7-mavzu.Save tugmasi. Matnni qulay nom bilan saqlash, 013, 5-laboratoriya mashg\'ulot“O„QITUVCHI” ilmiy, uslubiy, metodik va badiiy jurnali
www.academiascience.uz
Volume 3. Issue 7 (27). March 2022
21
tinglab tushunish, o„qish, so„zlash, yozishni mukammal o„rganishi natijasida hosil
bo„ladigan bilim, ko„nikma va malakalarning nutqiy vaziyatlarda o„rinli va amaliy
qo„llay olish layoqatidir. Ijtimoiy hayotda ro„y berayotgan voqea-hodisalarga
sub‟ektiv munosabat bildirish, turli nutqiy jarayonlarda o„zining qat‟iy pozitsiyasiga
ega bo„lish, og„zaki va yozma nutqi rivojlanishining yuksak darajasi takomilidir. [4]
Ona tili darslarida nutqiy kompetensiyalarni rivojlantirish metodikasini
takomillashtirishga oid kommunikativ, innovatsion, kreativ yondashuvlarning asosiy
omillaridan biri og„zaki va yozma nutqini adabiy til me‟yorlari asosida rivojlantirish
hisoblanadi. Bu jihat, o„quv faoliyatining jamoaviy xususiyati va bilimlarni qat‟iy
o„zlashtirilishi natijasida, nutqiy ko„nikmalarga ega bo„lish, o„quvchilarda tinglab
tushunish, eshitish, so„zlash, yozish ko„nikmalarining sub‟ektiv munosabat bildirish
bilan bog„liq bo„lgan ko„nikma va malakalarni nazorat qilish, ta‟lim oluvchining
intilishlari va qobiliyatlari, uning hayotiy tajribalaridan chiqargan xulosalarni
inobatga olish kabi nutqiy vaziyatlarda namoyon bo„ladi. Ma‟lumki, so„nggi yillarda
ta‟lim jarayoniga tatbiq qilingan 10-11-sinf “Ona tili” darsliklari shakl va mazmun
jihatdan yangilandi. Mazkur darsliklarning o„quvchilar uchun afzal tomonlaridan biri
mavzular bosqichma-bosqich berilgan bo„lib, nazariy ma‟lumotlar keyingi
mavzularni o„rganish uchun asosiy o„rin tutgan. 10-sinf “Ona tili” darsligida nutq
uslublari, morfologik ko„rsatkichlar, ularning o„ziga xos xususiyatlari uslubiyati, har
bir uslubga xos bo„lgan leksik va morfologik, sintaktik birliklarning ishlatilish
o„rinlari, gapning ifoda maqsadiga ko„ra turlari, undalma va kirishlar, qo„shma,
ko„chirma, o„zlashtirma gaplar uslubiyati to„g„risidagi ma‟lumotlar berilgan. 11-sinf
darsligida esa, nutq va uning madaniyligini ta‟minlovchi kommunikativ sifatlar
yuzasidan umumiy tushunchalar, nutq kommunikativ sifatlarining har biriga tegishli
alohida nazariy ma‟lumotlar hamda mavzularni mustahkamlashga doir mashq va
topshiriqlar berilib, turli lug„atlardan og„zaki va yozma nutqni rivojlantirishga xizmat
qiluvchi so„zlar izohi, tilimizga kirib kelgan yangi so„zlar ma‟nosi keltirilgan.
Ona tili darslarida o„quvchilarning nutqiy kompetensiyalarini rivojlantirish
metodikasini takomillashtirish innovatsion metodlar asosida amalga oshirildi.
Jumladan, ona tili darslarida innovatsion, interfaol ta‟lim texnologiyalar
(“Emotsional-ekspressiv bo„yoqdor so„zlar ustida ishlash” metodi, “Onlayn topshiriq
berish” metodi, “Savodxon” metodi, Grammatik-assotsiativ metod, va “Qiziqarli
taqdimot”, “Zukkolik”, “Sub‟ektiv munosabat”, “Ma‟nosiga izoh”, “Bahs-munozara”
o„yinlari) tushunib so„zlash, ifodali o„qish, adabiy til me‟yorlariga amal qilib yozma
nutqini o„stirish uchun samarali natijalar beradi.
SHuningdek ona tili darslarida:
“Savodxon” metodi yordamida imloviy me‟yorlarni aniqlashtirish;
|
| |
