|
Kompyuter arxitekturasınıń tiykarǵı túsinikleri, bazalıq strukturası, kompyuter klassifikaciyası
|
| bet | 1/3 | | Sana | 19.12.2023 | | Hajmi | 2.56 Mb. | | #123706 |
Bog'liq LAB.jumıs 23 21 guruh talabasi Ortiqov Abdulaziz, Ariza Bayonnoma Vasiyatnoma dalolatnoma ишончнома ma’lumotnoma , Solid State Technology, akademic yozuv m-2, axborot-texnologiyalarini-rivojlanish-tarixi, bar chart zikratullo, Lekciya-1, topshiriq PHP2, Zahiriddin Muhammad Bobur (1), 1447999 (1), file (1), 11 Маъруза Ер ости газ омборларини ишлатишда кон геологик назорат, Botirova Nigina Baxodir qizi, ajol-file-journals 483 articles 159309 submission proof 159309-5701-413951-1-10-20170727 (1), Mavzu Milliy xavfsizlikni ta\'minlash borasida amalga oshirilayo
LB-1: “Kompyuter arxitekturasınıń tiykarǵı túsinikleri, bazalıq strukturası, kompyuter klassifikaciyası”
Kompyuterde qálegen informaciyanı kiritiwde hám shıǵarıwda informaciyanı súwretlewdiń arnawlı kodları – ASCII kodları isletiledi.Bul kodlar kompyuterde háripli hám belgili informaciyanı kodlaw ushın qollanıladı.
Fizikalıq kóz-qarastan kompyuter ishinde aylanatuǵın informaciyalar elektr signalları járdeminde kodlanadı.Bul signallardı qayta islewdi birneshe mıńlaǵan sáykes islewshi elementlerden turatuǵın elektron qurılmalar iske asıradı.Bunday qurılmalar mikrosxemalar dep ataladı.
Kompyuter qurılmalarınıń tiykarǵı jıynalıwı hám olar arasındaǵı baylanıs (kompyuter) arxitekturası dep ataladı.Kompyuter arxitekturasın táriyplewde onıń quramına kiriwshi komponentler, olardıń háreket etiw principleri, sonday-aq olardıń funkciya hám xarakteristikaları anıqlanadı.
Kópshilik kompyuterler Fon-Neyman arxitekturası tiykarında iske asırıladı. Fon-Neyman arxitekturası kompyuterlerdi dúziwdiń birden-bir jolı emes. Kórsetilgen principlerge sáykes kelmeytuǵın basqa da variantları bar.(máselen, potoklı mashinalar).Biraq kópshilik zamanagóy kompyuterler, sonday-aq Fon-Neyman mashinalarınıń biriktiriliwi sıpatında qaratılatuǵın quramalı kóp processorlı kompleksler usı kórsetilgen principlerge tiykarlanǵan.
Fon Neyman arxitekturasi- Fon Neyman arxitektorlıǵı, bul teoriyalıq dizayn bolıp tabıladı, sol sebepli kompyuterde programma saqlanıp qalıwı hám házirde islep shıǵarılǵan derlik barlıq kompyuterler ushın tiykar bolıp xizmet etiwi múmkin.
Fon Neyman mashinası oraylıq protsessor bóleginen ibarat bolıp, onıń quramına arifmetik logikalıq birlik hám basqarıw blogı hám de tiykarǵı yad, ekilemshi saqlaw hám kiritiw-shıǵarıw úskeneleri kiredi.
Kelip shıǵıwı
1945-jılda, Ekinshi Jáhán Urısınan keyin, eki alım kóbirek maslasıwshı kompyuterdi qanday jaratıwdı ǵárezsiz túrde kóterdi. Olardan biri matematikalıq Alan Turing hám ekinshisi teń dárejede uqıplı alım Jan Fon Neyman edi.
Britaniyalıq Alan Turing “Colossus” kompyuterinen paydalanıp, Bletchley Parkdaǵı Enigma kodın buzıwda qatnasqan. Basqa tárepden, amerikalıq Jan Fon Neyman birinshi atom bombasın jaratıw ushın Manxetten joybarında islegen, bul júdá kóp qolda esap-kitaplardı talap etken. Sol waqıtqa shekem urıs waqtındaǵı kompyuterler basqa wazıypanı orınlaw ushın pútkil mashinanı qayta jalǵap, azı-kóbi “programmalastırılǵan” edi. Mısalı, ENIAC dep atalǵan birinshi kompyuter basqasha esaplawdı ámelge asırıw ushın úsh hápte dawam etdi. Jańa túsinik sonnan ibarat, yadta tek ǵana maǵlıwmatlar, bálkim sol maǵlıwmatlardı qayta isleytuǵın programma da sol yadta saqlanıwı kerek edi. Bul ishki saqlanatuǵın programma arxitekturası ádetde “Fon Neyman” arxitekturası retinde belgili. Bul jańa ideya sonı ańlatadı, bul arxitekturaǵa iye kompyuterdi qayta programmalastırıw birqansha ańsatlasadı. Haqıyqattan da, programmanıń ózi maǵlıwmatlar menen birdey qatnasta boladı.
|
| |
