Shakl 1. HBase to'rt o'lchovli ma'lumotlar modeli
Nazorat savollari:
HBase muhitini o'rnatish.
Qator kaliti dizayni ikkita sababga ko'ra muhimligini sanab o‘ting?
Google fayl tizimi?
BigTable nima?
MapReduce?
OSI tarmoq modelining qaysi darajasida tarmoq adapteri ishlatiladimi?
Javoblar:
1. HBase, Apache Hadoop ekosistemasi ichida joylashgan, ma'lumotlar bazasidir. U, yirik tashqi xotiraga ma'lumotlar saqlash uchun mo'ljallangan va keng tarqalgan ma'lumotlar bazasini taminlash uchun ishlatiladi. Quyidagi qadamalar orqali HBase muhitini o'rnatish mumkin:
**1. Java o'rnatilgan bo'lishi:** HBase, Java bo'lishi kerak. Agar kompyutergingizda Java o'rnatilmagan bo'lsa, Java o'rnatish lozim. Java o'rnatilganligini tekshirish uchun terminal yoki komandlar qatori bo'lishi mumkin:
**2. Hadoop o'rnatilgan bo'lishi:** HBase, Hadoop bo'lishi kerak. Shuning uchun Hadoop o'rnatilganligini ham tekshirishingiz kerak. Hadoop o'rnatilgan bo'lsa, HBase uni ishlatib olish uchun ham o'rnatilgan bo'ladi.
**3. HBase-ni yuklab olish:** HBase-ni resmiy veb saytidan yuklab olishingiz mumkin: [HBase Downloads](https://hbase.apache.org/downloads.html)
**4. Arxivni ochish:** Yuklab olingan arxivni kompyuteringizda kerakli joyga ko'chirib olishingiz kerak.
Bu yerda `x.x.x` HBase versiyasini anglatadi.
**5. Konfiguratsiya faylini sozlash:** `conf` papkasi ichida joylashgan `hbase-site.xml` faylini oching va kerakli sozlamalarni qo'shing. Misol uchun, hbase.rootdir, hbase.cluster.distributed, va hbase.zookeeper.property.dataDir sozlamalari kerakli bo'ladi.
**6. HBase-ni ishga tushiring:** HBase-ni ishga tushirish uchun quyidagi komandani bering:
Bu komanda HBase serverlarini ishga tushiradi.
**7. HBase shell-ga kirish:** HBase shell-ni ishga tushirish uchun quyidagi komandani bering:
**8. HBase-ni tekshirish:** HBase-ni ishga tushirishdan so'ng, uni tekshirish uchun brauzerda `http://localhost:16010` manziliga kirishingiz mumkin. Bu manzilda HBase managment interfeysi mavjud.
Ushbu qadamlar sizni boshqa xizmatlar orqali HBase-ni o'rnatish uchun boshlang'ich yo'nalishni tashkil etishiga yordam bera oladi. Batafsil ma'lumotlar va HBase-ni sozlash uchun Apache HBase rasmiy saytiga murojaat qiling: [Apache HBase](https://hbase.apache.org/)
2. Qator kaliti dizayni, ma'lumotlar bazalari, dasturlar, yoki boshqa tizimlar kabi tarkibiy tizimlarni yaratish va ishlatishda kritik muhimlikka ega bo'lib, bu muhimlikni aniqlashda ikkita asosiy sabab bo'lishi mumkin:
1. **Ishonch va amalni osonlashtirish:** Qator kaliti dizayni, dastur ma'lumotlari yoki tizimi ustida ishlash va ishga tushirishning oson va samarali bo'lishini ta'minlashda muhimdir. Agar dizayn aniq va qulay bo'lsa, ishlab chiqish jarayoni osonlashtiriladi va ishni muvaffaqiyatli bajarish uchun xavfsiz va ishonchli bo'ladi.
2. **Qaror qabul qilish va yengil ishlash:** Qator kaliti dizayni, tashqi va ichki tuzilganlikni saqlab qo'ymasligi, yangi o'zgartirishlarni kiritishni osonlashtiradi va qaror qabul qilish jarayonini tezlashtiradi. Bu esa tizimni ko'proq qo'llab-quvvatlash, yangiliklarni tezkor amalga oshirish va tizimni yaxshi boshqarishga olib keladi.
Ikkita sabab bilan qator kaliti dizayni muhimligi, tizimni ta'minlash, tuzilganlikni yaxshi saqlash va uning qo'llab-quvvatlashini osonlashtirish uchun muhimdir. Agar tizim yaxshi qator kaliti dizayniga ega bo'lmasa, u o'z faoliyatida muammolar, xatoliklar va qiyinchiliklar yuzaga kelishi mumkin. Bu esa dasturchilarga, tizimni boshqaruvchilariga va o'z tuzilmasidagi ishchi tizimlar uchun muhimdir.
3. Google Drive: Bu Google tomonidan taqdim etilgan onlayn ma'lumotlar saqlash xizmatidir. Bu xizmat orqali siz fayllar, rasmlar, videolar va boshqa ma'lumotlarni onlayn tarzda saqlayishingiz, ularga murojat qilishingiz, ularga bir nechta qurilmalardan kirishingiz mumkin. Google Drive, ko'p fayl formatlarini qo'llaydi va sizning ishlarini saqlab qo'yish uchun turli imkoniyatlar va funktsiyalarga ega.
4. Bigtable, Google tomonidan ishlab chiqilgan ma'lumotlar bazasi tizimi bo'lib, yirik miqyosdagi ma'lumotlarni saqlash va ularga tez, ishonchli murojat qilish imkoniyatini ta'minlaydi. Bu, noSQL tizimlar qatoriga kiradi va odatda keng qo'llaniladi.
Quyidagi muhim nuqtalari Bigtable haqida ta'riflash mumkin:
1. **Arxitektura:** Bigtable, yirikli, arzon miqdordagi xotira va uzoq vaqt davomida kuchli so'rovlarni bajarishga moslashtirilgan. Ushbu ma'lumotlar bazasi, yirikli xatolik tolaligiga vaqtaviy uzoq vaqt davomida ishlovchi ma'lumotlar bilan ishlash uchun optimallashtirilgan.
2. **Yiriklilik:** Bigtable ma'lumotlarini bir nechta serverlarda (klasterni ichiga oladi) yiriklaydi. Bu, ma'lumotlar tuzilgan obyektlar va o'lchovlar bo'yicha yiriklanadi. Shuning uchun, ma'lumotlar tizimning har bir qismini ifodalaydi, va bu so'rovlarga qo'shilish uchun ma'lumotni birinchi serverdan so'radi.
3. **Qulaylik:** Bigtable, ishlab chiqilgan va o'zgarishlarga moslashtirilgan tizimdir. U, keng ko'lamli ma'lumotlar bilan ishlash uchun mo'ljallangan bo'lib, xususan, Googlening qidiruv tizimi, Google Maps, YouTube va boshqa xizmatlar uchun foydalanilgan.
4. **Qo'llanuvchi:** Bigtable, katta miqdorda yirik ma'lumotlar bilan ishlash uchun yaratilgan, masalan, shuningdek, xabarnomalar, shaxsiyizhorlar, sensor ma'lumotlari va boshqa sohalar uchun. Ushbu ma'lumotlar tizimi yirik va katta tarmoqlar va tizimlar uchun yaxshi ishlaydi.
5. **NoSQL:** Bigtable, klassik relational bazalarga alternativadir va noSQL (not only SQL) tizimlarning qatoriga kiradi. U, ma'lumotlarni sxemadan ozod qiladi va yirik ma'lumotlar bilan ishlashda samarali bo'ladi.
Bigtable ni o'rganish va uning samarali qo'llanish uchun, Google rasmiy veb saytiga murojaat qiling yoki Bigtable haqida ko'p tadbir va maqolalardan foydalaning.
5. MapReduce, distributiv (tarmoqda joylashgan) ma'lumotlar va ma'lumotlar analitikasini bajarish uchun ishlatiladigan, Google tomonidan ishlab chiqilgan, mushakalalarni parallel (bir-biriga bog'langan) usullar orqali hal qilishga yordam bera olish maqsadida yaratilgan modeldir. MapReduce, bir vaqtda katta miqdordagi ma'lumotlarni ishlash va natijalarni qayta ishlash imkoniyatlarini ta'minlashda juda samarali bo'ladi.
MapReduce usuli quyidagi bosqichlardan iborat:
1. **Map:** Bu bosqichda, barcha ma'lumotlar bo'lib, ularni boshqa bir qisim ma'lumotga o'girish (key-value juftliklari) ko'rinishida algoritmlarni bajarish uchun tayyorlash jarayoni o'tkaziladi. Bu bosqich natijasida hosil bo'lgan key-value juftliklari shu bosqichning tugallanishida keylash uchun tayyorlanadi.
2. **Shuffle and Sort (tarqatish va tartiblash):** Bu bosqichda, key-value juftliklarini moslashtirish (shuffle) va o'sish tartibida (sort) joylashtirish jarayoni amalga oshiriladi. Bu bosqich natijasida, har bir key uchun bir guruhdagi barcha value qiymatlari bir qatorda joylashadi.
3. **Reduce:** Bu bosqichda, qayta ishlash amaliyotlari bajariladi. Bu jarayon key bo'yicha guruhlangan ma'lumotlar (key-value juftliklari) alohida bo'lib, ulardan birinchi value ni oladi, keyni keylash va value larni boshqa bir qatorda joylashtiradi. Shu bosqich natijasida hosil bo'lgan key-value juftliklar keylashga tayyorlanadi.
MapReduce, parallel ishlovchi xususiyatlar orqali katta miqdordagi ma'lumotlarni shu 3 bosqichda o'tkazish va ulardan natijalarni olish imkoniyatlarini ta'minlash uchun yaratilgan. Ushbu model, Hadoop ma'lumotlar qo'llash tizimi ichida ham amalga oshiriladi. MapReduce, muhim ma'lumotlar tahlilasining, log analitikasi, ma'lumotlar transformatsiyasi, ma'lumotlar chiqarish va boshqa maqsadlarda qo'llaniladi.
6. OSI (Open Systems Interconnection) tarmoq modeli, tarmoq kommunikatsiyasi jarayonini 7 ta darajada tartiblaydi. Har bir daraja, tarmoq funktsiyalarini tavsiflashda va tarmoq protokollarini qo'llab-quvvatlashda ma'lum bir vazifaga ega bo'ladi. Tarmoq adapteri esa ikkinchi darajada, yoki Transport darajasida ishlatiladi.
Transport darajasi (daraja 4) tarmoq adapterini tavsiflaydi. Bu darajada, ma'lumotlarni yuborish va qabul qilishni boshqarish, ulardan keyin tartibni tiklash va ma'lumotlarni muvofiq tizim orqali yuborish jarayonini o'z ichiga oladi. Bu darajada, tarmoq adapteri, transport protokollarini (masalan, TCP, UDP) qo'llaydi va o'zida tarmoq protokollarini tavsiflaydi. Uning asosiy vazifasi - ma'lumotlarni to'liq va xavfsiz tarzda yuborish va qabul qilishdir.
Tarmoq adapteri (network adapter) yoki Ethernet kartasi, tarmoqning fizikaviy tuzilmasini (ma'lumotlar o'tkazishning elektr, optik yoki radiosignal usullarida amalga oshirilishini) amalga oshiradi va tarmoq protokollarini (masalan, TCP/IP) qo'llab-quvvatlaydi. Ular, tarmoq modelining fizikaviy (Physical) va link (Link) darajalariga joylanganlar, lekin transport protokollarini qo'llab-quvvatlashda transport (Transport) darajasida ishlatiladi.
|
