|
«kompyuter injiniringi» fakulteti
|
| bet | 1/3 | | Sana | 15.01.2024 | | Hajmi | 106,38 Kb. | | #137315 |
Bog'liq Muratbaeyeva ujmxyrM4DEKWrfqNrzsstjtsZri o2ZL, Abduqayumova Komila, Юсупов Элёрбек Комютер архитектураси 1 амалий иш, Baxtiyorova Maftuna, Andijon davlat unibersiteti psixologiya kafedrasi, 1, 5-tema, 5-Seminar jumisis, 1-ma`ruza. Ta’limda raqamli texnologiyalar fanining predmeti, ma-fayllar.org, 7-sinf matematika-15, Qbx, teplovnik hisoblari, piaht10122014, SUNBULA
ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASÍ INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALARÍ HÁM KOMMUNIKACIYALARÍN RAWAJLANDÍRÍW MINISTRLIGI
MUXAMMED AL-XOREZMIY ATINDAǴÍ
TASHKENT INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALARÍ
UNIVERSITETI NÓKIS FILIALÍ
«KOMPYUTER INJINIRINGI » FAKULTETI
«PROGRAMMALÍQ IJINIRINGI» BAǴDARÍ
304-20 toparı studenti
Muratbayeva Gulbiykenin’
«INDIVIDUAL PROEKTI»
Tema: Elektron sabaqlıqlar jaratıw texnologiyası
Tayarlaǵan ________________ Muratbayeva G
Qabıllaǵan ________________ Begjanova.Z
NÒKIS 2024
Mazmunı
Kirisiw
Házirde derlik barlıq tarawdıń elektron baspaları bar. Lekin hámmesin da paydalı dep almaymız. Maǵlıwmat odan paydalanilgandagina kerekli bolıwı múmkin. Sonday eken elektron sabaqlıqlar tayarlawda da bul tárepke itibar qaratıw zárúr boladı. Usı waqıtta jańa informaciya texnologiyaları salasında gipermedia sistemaların qóllaw rawajlanıp barıp atır. Bunday texnologiyalar tiykarında dástúriy oqıw tekstin jáne de rawajlanıwlastırılgan oqıw materialı tiykarında keńeytiw hám tereńlestiriw hám de kurslar hám animatsion taxtalardan paydalanıw jolı menen almastırıw ideyası jatadı. Bunda ol yamasa bul halda ajıratıp berilgen tekst taxtaları arasında óz-ara bog'anish túyinleri júzege keliw etiledi. Qánigelerdiń tariypiga kóre, gipertekst insan intellektining úlken kólem degi informaciyanı este saqlaw kobiliyatini hám usı informaciyalar ishinen kommunikatsiya (baylanıs) hám oylaw processlerin assotsiatsiyalash jolı menen qıdırıw jumısların aparıwdı imitatsiya (ózinde hákis) etedi. Basqasha etip aytqanda, gipertekst quramalı dárejede islengen oqıw materialları sisteması bolıp, kóplegen statistikalıq hám dinamikalıq informaciyalardı ózinde sáwlelengenlestiredi hám de ulıwmalasqan tarmaq dúzilisine iye boladı. Bunda informaciya taxtaları áhmiyetin tekst, grafik, sxema, videokadr, atqarıwshı programma hám animatsiya (qarakatli process) lar oynaydı. Tekstler bolsa, óz gezeginde, jáne de kishi tekstshelerden tashkil tawıp, olar «matryoshka» («qo'g'irchoq ishinde quwırshaq») ko'g'irchog'i sıyaqlı kóp ret ichma-ish jerlesiwleri múmkin. Bir tekstten ekinshisine ótiw (shıǵarıw ) EDning quramına kiretuǵın málim munasábet arqalı ámelge asıriladı. Tekstler arasındaǵı óz-ara baylanısıwlardan tısqarı tekst hám videokadrlar, tekst hám atqarıwshı programma hám de tekst hám animatsion effektler arasında da baylanısıwlar ámeldegi bolıwı zárúr. Bul baylanısıwlar da málim koefficientler kompleksinde keltirilgen koefficientler kórinisinde berilgen boladı. Biz gilermatnlarni graf-terek kórinisinde súwretlewimiz múmkin, bunda tekstlerdiń taxtaları, grafik suwretler, videokadrlar, atqarıwshı programmalar hám animatsiyalar sheńbersheler (graf túyinleri) kórinisinde, olar tiykarındaǵı munasábetler bolsa, uyqas sheńbershelerdi tutastiruvchi ayqulaqlar formasında ańlatıladı. Mına nárseni ayrıqsha atap kórsetiw kerek, gipertekstlardan paydalanıwdıń natiyjeliligi kóp jixatdan baylanısıwı múmkin bolǵan informaciyalardıń stilistik kózqarastan maqsetke muwapıqlıǵına baǵıq boladı. Mısalı, koefficientler kompleksi hár bir elementke has bolǵan anıq wazıypalardıń arnawlı birlashtirilishi, olardıń alternativlıq dárejeleri menen xarakterlenedi. Tekstler taxtalarında túsindirme talap etiwshi («gilt») sózler, túsinikler, teksttiń basqa úzindileri, atap aytqanda, videokadrlar menen baylanısqanlıǵın kórsetiw maqsetinde bólek reń menen ajıratılǵan (yamasa astina sızılǵan ) halda beriliwi múmkin. Sonday etip, gipertekst sistemasınan paydalanıwshılar graf túyinleri boylap «sayohat»ga shıǵıp, onıń úshlerinen uyqas informaciya bólegin, ayqulaqlarınan bolsa, paydalanıw rejimin anıqlawları múmkin. Paydalanıwshınıń informaciya taxtaları boylap bunday «sayohati» navigatsiya dep ataladı. Gipertekst sisteması, kitaptı betlegen sıyaqlı yoxud kitaptıń mazmunı boyınsha (baplar, paragraflar hám betlarni) ierarxik baqlaw sıyaqlı, tekstlerdi izbe-iz qaray shıǵıw, sonıń menen birge, aldınan málim baylanısıw «yo'llari» boyınsha qálegen jóneliste navigatsiya qılıw múmkinshiliklerin beredi.
Juwmaq etip aytqanda, navigatsiya, maǵlıwmatlar bazası mazmunın izertlew yamasa zárúrli informaciya menen anıqlanǵan túyinlerdiń birinen ekinshisine ótiw háreketi procesin xarakteristikalaydı. Bunday quramalı shaxobchali struktura navigatsiya menen baylanıslı ayırım mashqalalardi payda etiwi tábiyiy. Atap aytqanda, gipertekstli hújjetti oqıw ushın hár bir túyin degi tekst yoxud basqa informaciya taxtalarınıń mazmunın biliwdiń ózi jetkilikli bolmay, joldan atlasmaǵan hám shálkesmegen halda, usı hújjet boylap tuwrı navigatsiya qılıw kerek boladı. Oqıw qóllanba yamasa sabaqlıq ushın mólsherlengen elektron kitaplardı jaratıw maqsetinde gipertekst sistemaların qóllawdıń ayrıqsha qásiyetleri bar. Bular ishinde eń áhmiyetlisi paydalanıwshı (elektron kitap oqıwshısı ) elektron qóllanbada keltirilgen tiykarǵı oqıw materialınıń mazmunınan uzoqlashmasligi kerek, yaǵnıy ol tek gipertekst sisteması boylap navigatsiya qilmogi kerek. Bul bolsa, óz gezeginde, navigatsiya processinde teksttiń tiykarǵı taxta ushın baylanısıwlar sanın, málim dárejede shegaralawdı talap etedi. Usılyyot kózqarasınan, málim paragrafdan keyingilerine shıǵıw, odan aldınǵı paragraflarǵa shıǵıwdan ayrıqsha , bólek baylanısıwlar menen berilgeni maqul boladı. Bul ED den birinshi ret paydalanıwshılar ushın qatar qolaylıqlar jaratadı.
|
| |
