|
Kompyuter tarmoqlari inkapsulyatsiya jarayoni
|
| bet | 2/2 | | Sana | 15.12.2023 | | Hajmi | 1.56 Mb. | | #119798 |
Bog'liq kamp-maruza 1- Amaliyot (2), 1- Amaliyot (3), doc.6, dox.16, OT mustaqil ish, SEv2-c21, 1681796789 (1), Elektron hukumat, Таржима 3-5, 16-22, 29-30 ва 34-49 бетлар БМИ СКК, elektron tijorat (amaliy-1), kiber, computer, vIt8QArvSYzLUrt9j4P3ZL2aSfINUJyVHuiLYVQC, Mavzu Ma’lumotlarni qidirish usullari, algoritmlari va ularningEnkapsulyatsiya deganda ma’lumotlar paketi yoki birligi boshlanadi va tugaydi. Paketning boshlang‘ich qismi sarlavha, paketning oxiri treyler hisoblanadi. Sarlavha va treyler o‘rtasidagi ma’lumotlar keyinchalik foydali yukka hisoblanadi.
Paket sarlavhasi dastlabki bir nechta baytlardagi ma’lumotlarni qayda boshlanganini ta’kidlash va ushbu ma’lumotning turini aniqlash uchun olib boradi. Paket o‘z manbasidan belgilangan joyga o‘tganda hisoblash tizimidagi turli darajalar paket sarlavhasiga hissa qo‘shadi. Sarlavha ma’lumoti foydalanilayotgan protokolga bog‘liq, chunki har bir protokolda ma’lum format bo‘lgan.
Paket treyleri qabul qiluvchi uskunaga ularning paket oxiriga etganini ko‘rsatadi. U ko‘p o‘rinlarda qabul qiluvchi uskunaning to‘liq paket olganligini tasdiqlash uchun foydalanishi mumkin bo‘lgan xatolarni tekshirish qiymatini o'zlashtirish un xizmat qiladi.
Dekapsulyatsiya nima?
Dekapsulyatsiya – manzil va treyler ma’lumotlarini pakettan olib tashlash jarayonidir. Maqsadli uskuna ma’lumotlarni ularning dastlabki shaklida oladi.
OSI modeli va inkapsulyatsiya
ISO tizim darajalarini Open Systems Interconnection (OSI) funktsiyalari bo‘yicha ajratadigan protokollar uchun modelni belgiladi. OSIning etta darajasidagi har bir faoliyat tizimini ta’minlaydi.
Inkapsulyatsiya – ma’lumotlar OSI yoki TCP/IP modeliga o‘tkazilishida qo‘shimcha ma’lumotlarni qo‘shish jarayonidir. Qo‘shimcha ma’lumotlar jo‘natuvchi tomonidan ilova darajasidan boshlab, jismoniy darajaga qadar qo‘shildi.
inkapsulyatsiya faoliyati:
TCP/IP modelidagi dasturlar darajasida yoki OSI modelidagi dasturlar, taqdimotlar, seanslar darajasida foydalanuvchi ma’lumotlariga qo‘shimcha ma’lumot qo‘shilmaydi.
Shundan so‘ng seans darajasi ma’lumotlarni transport darajasiga jo‘natadi.
Transport darajasida ma’lumotlar turli qismlarga ajratilgan. U sыndirilgan ma’lumotlarning har biriga sarlavha qo‘shadi, unda manba porti, tayinlangan port, tartib raqami va boshqa ma’lumotlar mavjud.
Transport darajasidagi inkapsulatsiyalangan ma’lumotlar segmentlar yoki datagrammalar deb ataladi. Agar dastur TCP dan foydalansa, u Segments deb ataladi yoki UDP Datagrams deb ataladi.
Enkapsulyatsiya – bu komputer tarmog’i qatlamga xos yoki treylerlar xizmat ma’lumotlar birligi (PDU) dan asosiy aloqa qatlami uzatilgan avval birlashtirilgan sarlavha yoki taylerni olib tashlaydi protokol ma’lumotlar birligidan- axborotni qabul qilish uchun teskari kompyuter tarmog‘i jarayoni u de-inkapsulyatsiya (yoki Deenkapsulyatsiya uzatish uchun kompyuter tarmoqlari orqali malumot uzatadi.
Inkapsulyatsiya va deenkapsulyatsiya modulli aloqa protokollarini loyihalash imkonini beradi, shuning uchun har bir aloqa qatlamining funksiyasini mantiqiy ajratish va abstrakt boshqa aloqa qatlamlari ustidan uzatiladigan axborotning tuzilishi. Bu ikki jarayon OSI modeli va kabi kompyuter tarmog‘i modellari va protokol to‘plamlarining umumiy xususiyatlaridir. Span kabi zararli funksiyalar sifatida xizmat qiladi biroq, kapsulyatsiya jarayonlari ham bo’lishi mumkin.
Jismoniy qatlam ma'lumotlarning jismoniy uzatilishi uchun javobgardir, havola inkapsulyatsiyasi mahalliy tarmoqqa ulanish imkonini, beradi Ip alohida kompyuterlarning global manzilini taʼminlaydi va TCP yoki UDP porti tanlaydi.
Masalan, IP to’plamida veb-sahifa mazmuni bilan inkapsullangan. HTTP sarlavhasi keyin TCP sarlavhasi, IP sarlavhasi va nihoyat, ramka sarlavhasi va treyler orqali. Kadr maqsad tugunga oqim dan bit sifatida uzatiladi, bu yerda u tegishli PDUlarga dekapsulatsiya qilinadi va qabul qiluvchi tugun tomonidan har bir qatlamda izohlanadi.
Enkapsulyatsiya muhokamalarida mavhumroq qatlam ko'pincha yuqori qatlam protokoli, aniqroq qatlam esa pastki qatlam protokoli deb ataladi. Biroq, ba'zida IP dan yuqori va pastdagi qatlamlarni tavsiflash uchun yuqori qatlamli protokollar va quyi qatlam protokollari atamalari qo'llaniladi
Inkapsulyatsiya natijasi shundan iboratki, har bir quyi qatlam qatlam yoki uning ustidagi qatlamlarga xizmat ko'rsatadi, shu bilan birga har bir qatlam qabul qiluvchi tugundagi o'ziga mos qatlam bilan aloqa qiladi. Bular mos ravishda qoʻshni qatlamli oʻzaro taʼsir va bir qavatli oʻzaro taʼsir deb nomlanadi.
Inkapsulyatsiya jarayonida asosiy kompyuter paketni 7 darajadan, amaliy darajadan 1 darajaga, jismoniy darajaga jo‘natadi. Ma’lumotlarni inkapsulyatsiya qilish paket transport darajasiga etganga qadar boshlanmaydi Shundan so‘ng qolgan darajalar paketga tegishli ma’lumotlarni qo‘shib, unga tizim orqali o‘tish imkonini beradi.
Dekapsulyatsiya paket qabul qiluvchi kompьyuterga ko‘chirilganda, OSI modelidagi 1 darajadan 7 darajaga ko‘chiriladi
Darajasi 1: Jismoniy
Bu foydalanilayotgan tarmoq uskunasining elektr signallarini boshqaradigan eng qisqa darajadagi. Jismoniy darajada bitlar izchil qo‘shiladi, ular paket boshlanishini va yakuniy qismini qayd etadi.
Darajasi 2: Ma’lumotlarni o‘tkazish kanali
Kanal darajasi etkazib beruvchi va qabul qiluvchi tizimlar o‘rtasidagi lokal tarmoq bo‘yicha hamkorlikni boshqaradi. Inkapsulyatsiya qilinganda sarlavhaga mahalliy manzil qo‘shiladi.
Darajasi 3: Tarmoq
Tarmoq darajasi paketni tarmoq orqali yo‘naltiradi. U Internet manzili sarlavhasi bo‘lgan paketni inkapsullaydi.
Darajasi 4: Transport
Transmission Control Protocol (TCP) kabi ayrim transport protokollari barcha paketlar belgilangan joyga yetishini kafolatlaydi. Boshqa transport protokollari foydalanuvchi datagrammalar protokoli (UDP) sifatida etkazib berishni kafolatlamaydi. Transport protokollari sarlavhalarga baytlar sonini qo‘shadi.
5-qatlam: Seans
Seans darajasi tizimlar o‘rtasidagi axborot oqimini boshqaradi. U ma’lumotning butun tizim bo‘yicha berilishi haqida ma’lumot beradi.
6-qatlam: Taqdimot
Ko‘rsatish qatlami ma’lumotni dastur foydalanishi mumkin bo‘lgan shaklga o‘zgartiradi U ma’lumotlar formati haqida ma’lumot beradi.
7-qatlam: Qo‘llash
Eng yuqori darajadagi sifatida amaliy darajada yakuniy qurilma bilan hamkorlik qiladi.
TCP/IP modeli va inkapsulyatsiya
Eng keng foydalanilayotgan tarmoq protokollari AQSh Mudofaa vazirligi tomonidan shartnoma asosida ishlab chiqilgan TCP/IP deb atalgan internet-protokollar tizimida bo‘lib o‘tadi. TCP/IP modeli turli kompyuterlarda ishlash uchun ishlab chiqilgan.
TCP/IP modeli ham OSI modeli bilan ham loyihalashtirish printsiplariga muvofiq bo‘lsa, ular turli bo‘ladi. Asosiy farq shundaki, TCP/IP modeli OSI 5 dan 7 gacha bo‘lgan darajalarni yagona amaliy darajaga birlashtiradi. Shuningdek, u odatda jismoniy daraja va maʼlumotlarni uzatish kanalini birlashtiradi, baʼzan tarmoq interfeysi yoki tarmoqqa kirish darajasi deb ataladi.
TCP/IP bilan inkapsulyatsiya va dekapsulyatsiya jarayonlari OSI modelining darajasi orqali ham o‘tkaziladi.
Tarmoq interfeysi darajasi: Jismoniy va ma’lumotlarni o‘tkazish kanali
Eng pastki darajasi, jismoniy darajasi paketni inkapsulyatsiya qilib, tarmoq muhitining har bir turiga xos bitli ketma-ketlikni qoʻshadi.
Tarmoqning har bir turi – masalan, Ethernet, optik-tolali va Wi-Fi - turli faoliyat ko‘rsatadi. Shuning uchun paketning boshlanishini qayd etadigan bayt izchilligi har bir kishi uchun turli. Treyler formati ham tashuvchining turiga bog‘liq.
Har bir paket mahalliy tarmoq orqali birinchi o‘tishni bajaradi. Ma’lumotlarni berish kanali darajasini har bir tarmoq interfeysida tizim ishlab chiqaruvchi tomonidan o‘rnatiladigan muhit manzilini boshqarish identifikatori (MAC) qo‘shadi. Dastlabki bayttlar ishlab chiqaruvchini identifikatsiyalaydi, keyingi bayttar har bir tarmoq interfeysini hech qachon ishlab chiqaruvchi tomonidan yaratilgan har bir tarmoq interfeysini aniqlaydi. Demak, butun dunyoda ikkita interfeysning hech biri ham MAC manzillarga ega emas.
Paketni jo‘natishda mahalliy tarmoqdan birgalikda foydalanadigan har bir tizim ushbu paketni belgilangan MAC manzilini o‘qib chiqadi. Biroq faqat ushbu aniq belgilangan MAC manzilga ega tizim paketning qolgan qismini o‘qib chiqadi.
Tarmoq darajasi paketni katta tarmoq orqali yo‘naltiradi. Ko‘p holatlarda ma’lumotlarni berish kanali darajasini qayta ishlaydigan mahalliy tarmoqdan birinchi o‘tish paketni marshrutizator bilan tizimga etkazib beradi.
Paket uchun katta tarmoq orqali maqsadli tizimga murojaat qilish uchun Internet manzili talab etiladi. Tarmoq darajasi tarmoqda o‘rnatilganda tizimga belgilanadigan Internet manzilini paket sarlavhasiga qo‘shadi.
Turli transport protokollari, jumladan, TCP, UDP va agim boshqaruvini o‘tkazish protokollari (SCTP) mavjud:
TCP barcha olingan va tasdiqlangan paketlar bilan paketlarni etkazib berishni kafolatlaydi. U paketda jo‘natilgan bayttlar sonini sarlavhaga qo‘shadi va oluvchining o‘z tasdiqlagan raqami bilan javob berishini kutadi. Oluvchi, shuningdek, ma’lumotlarni tezkor jo‘natib, jo‘natuvchi tomonidan yuklatilishining oldini olish uchun qabul qilishga tayyor bo‘lgan baytlar sonini qo‘shadi.
UDP etkazib berishga kafolat bermaydi, biroq bu o‘tkazilgan paketlarni qaytadan jo‘natishga vaqt sarflashdan yaxshi bo‘lgan ovoz yoki video sifatidagi kechikishlarga xavfli ilovalar uchun qimmatli protokol.
SCTP ma’lumotlar va boshqaruv ma’lumotlarini alohida bir vaqtda bo‘lgan agirmalarda jo‘natishi mumkin.
TCP/IP modeli seans va taqdimot darajalarini amaliy darajada birlashtiradi. Seans birlashuvning ikki yo‘nalishda ham bir yo‘nalishda yoki bir yo‘nalishda o‘tishini nazorat qilishi mumkin.
Taqdim darajasi seans ustida ishlaydi va dasturning ma’lumotlarni foydali shaklda qabul qilishini kafolatlaydi. U shifrlash va deshifrlash, shuningdek qisqartirish va dekompressiyani taklif etishi mumkin.
Amaliy darajada elektron pochta, fayllarni o‘tkazish va Internet kabi funktsiyalar kabi tarmoq uchun inson interfeysi belgilanadi.
Mavjud protokollar yaxshilanishi mumkin, ammo ular muvofiqligini saqlash uchun tubdan o‘zgartirilmaydi. Vaqti bilan tarmoq amaliyotlari yangi protokollarni ishlab chiqishni kutishi mumkin, ular ko‘p bosqichli formatni saqlaydi. Tafsilotlarni o‘zgartirishga qaramasdan, inkapsulyatsiya kontseptsiyasi shunday bo‘lib qoladi.
Ishni bajarashilish tartibi
|
| |
